NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ HUKUKA GİRİŞ Hukukla ilgili Bazı Kavramlar NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu ubyo.nisantasi.edu.tr

Hukukla ilgili Bazı Kavramlar Pozitif Hukuk – Tabii Hukuk : Pozitif Hukuk Belli bir ülkede ve belli zamanda yürürlükte olan hukuka pozitif hukuk veya müspet hukuk denir. Bu anlamda hukuka bazen yüürlükteki hukuk veya kısaca mevzuat denir. Tabii hukuk pozitif hukukun karşısında doğal hukuk vardır. Doğal hukuk yürürlükteki kanunlardan çıkan değil,doğadan kaynaklanan hukuk demektir. Bu aslında olan değil, olması gereken hukuktur. Bu anlamda bazen ideal hukuktan bahsedilir. Bu anlayışta hukuk adalet kavramı ile özdeşleşir. Norm : Hukuk normu bir emre işaret eder. Hukuk normu bir olması gerekeni ifade eder. Olması gereken ise ya belirli bir davranışın emredilmesi ya belirli bir davranışın yasaklanması, ya belirli bir davranışa izin verilmesi ya da belirli bir davranışa yetki verilmesi demektir. Ya belli insan davranışına emreden, ya bellirli insan davranışını yasaklayan, ya belirli bir davranışa izin veren ya da belirli bir davranışa yetki veren ve insan iradesinin ürünü olan bir önermedir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Hukukla ilgili Bazı Kavramlar Maddi Varlık : Bir işlemin maddi varlığı ile, o işlemin somut taşıyanının yani belgenin,bir sözün bir ritüelin varlığını anlatılmak istenmektedir. Bir işlem hukuki nitelendirmeye tabi tutulmadan önce, onun dayanağını örneğin bu işlemin içinde yer aldığı belgeyi göstermek gerekir. Normatiflik : Bir işlemin normatifliği sorunu onun maddi varlığı, onun belgesi sorunu değil, onun anlamı sorunudur. Diğer bir ifade ile norm, bir işlemin metni değil, onun anlamıdır. O halde, normatiflik sorunu normun maddi taşıyıcısına örneğin metninde atfedilmesi uygun olan anşam sorunudur. Bağlayıcılık : Bir hukuk kuralının, hukuk düzeninin bir parçası olarak, muhataplarını bellibir davranışı yapmaya veya yapmamaya zorlamasıdır. Eğer hukuk kuralı muhataplarına baskın geliyorsa bağlayıcıdır. Bağlayıcılığın tersi ihtiyariliktir. Bağlayıcı olmayan hukuk kuralı ihtiyaridir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Hukukla ilgili Bazı Kavramlar Geçerlilik : Hukuki sonuçları doğurmak için gerekli koşulları yerine getiren norma atfedilen nitelik olarak tanımlayabiliriz. Diğer bir ifade ile eğer norm belirli bir hukuk düzeninin içinde yer alıyorsa geçerlidir. Bir normatif düzene ancak o düzenin içinde yer alan bir normun öngördüğü biçimde üretilirse norm ait olur. Adillik : bir normun adiliği sorunu o normun belli bir hukuk düzeninin esinlendiği ideallere cevap verip vermediği sorunudur. Bir normun adil olup olmadığını saptamak için, hukuk düzeninin esinlendiği idealleri gerçekleştirmeye elverişli olup olmadığına bakmak gerekir. Etkililik : Bir normun etkililiği sorunu, normun muhatabının norma yeterince riayet edip etmediği, ihlali halinde normu koyan otoritenin cebri vasıtalarla normun saygınlığını sağlayıp sağlayamadığı sorunudur. Bir normun etkililiğinden bahsedebilmek için o normun emrettiği şey ile bu normun muhataplarının davranışları arasında karşılaştırma yapılır. Bir norm belirli bir zaman dilimi içerisinde, belirli insan grupları tarafından izlenmişse tek kelime ile itaat edilmişse, o norm etkilidir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Hukukla ilgili Bazı Kavramlar Metrukiyet : Bir normun hukuk normu olarak geçerli olması için o normun hiç olmazsa bir minimum etkililiğe sahip olması gerekir. Sürekli bir şekilde etkililikten yoksun kalan norm, geçerli bir norm olarak kabul edilmez. Kendisine hiçbir zaman uyulmayan veya hiçbir zaman uygulanmayan bir normun geçerliliğini yitirdiği söylenir. İşte normun geçerliliğini kaybetmek sureti ile geçersizleşmesine hukuk dilinde metrukiyet denir. Ahde Vefa : Esas itibari ile insanların verdikleri sözleri tutması gerektiğini dile getiren ahlaki bir ilkedir. Bu ilke de hukuka yansımıştır.. Sözleşme ve akdi sorumluluk gibi pek çok hukuki kavram ve kurumun temelinde doğrudan doğruya bu ile bulunur. Kanuna Karşı Hile : Kanunun yasakladığı bir sonucu izin verdiği araçlarla elde etmek demektir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Ekin yayıncılık 2016 basımı Kemal Gözler Hukuka Giriş NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©