NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ iletişim becerileri Empati NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu ubyo.nisantasi.edu.tr

Empati (Eşduyum, Duygudaşlık) Duyusal ya da kurgusal bir varlık tarafından yaşanan duyguları tanıma yeterliliğidir. Kökeni: İngilizce empathy içinde duyma & Eski Yunanca én iç + páthos his, duygu; Empati tarihte ilk olarak Aristo‟nun Rhetoric adlı eserinde yer almıştır ancak terim olarak psikoloji literatüründe ise empati kavramı ilk defa 1897‟de Lipps tarafından kullanılmıştır. Empati kelimesinin ilk kullanımı, güzel sanatlardaki estetik yaşantıyı ifade etmektedir Türk Dil Kurumu’na göre empati “Kişinin kendisini başka bir bilincin yerine koyarak söz konusu bilincin duygularını, isteklerini ve düşüncelerini, denemeksizin anlayabilmesi becerisi” olarak tanımlanır. Türkçesi özdeşleyim, eşduyum veya duygudaşlık olarak belirlenmiştir; Psikolog Carl Rogers (1902-1987)’a göre: “Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve durumu ona iletmesi sürecine “empati” adı verilir”; NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Empati (Eşduyum, Duygudaşlık) Alman fenomenolog Edith Stein’a göre, empati kurma kolaylaştırılabilir, engellenebilir veya kısıtlanabilir; ancak olması için zorlanamaz; Stein’a göre empatiyi eşsiz yapan şey, tesadüfen olması, dolaylı olması ve önceden hesaplanamamasıdır, empati öğretilemez; Kendinin farkında olma, başkaları için yargılayıcı olmayan olumlu düşünme, iyi dinleme becerileri ve kendine güvenme gibi tutum ve davranışların arttırılması, empatik olmayı isteyen kişilerin gelişiminde önemlidir; Empati iki ana bileşene ayrılabilir-Duyuşsal (Duygusal) Empati ve Bilişsel Empati Duyuşsal Empati: Başkalarının duygusal durumlarına uygun duygularla yanıt verebilme kapasitesidir; Bilişsel Empati: Başkalarının bakış açısı ya da ruhsal durumunu anlama kapasitesidir; NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Empati (Eşduyum, Duygudaşlık) Empati-Sempati Farkı: Empati-Karşımızdakinin duygu ve düşüncelerini anlamak; Sempati-Karşımızdakinin sahip olduğu duygu ve düşüncelere taraf olmak. Empati becerisinin tam olarak gerçekleşmesinin üç kuralı vardır: Bir insanın kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakması, Karşıdaki insanın duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlaması ve hissetmesi, O kişiyi anladığının ona ifade edilmesidir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Empati (Eşduyum, Duygudaşlık) Empati kurmanın yardım etme davranışına nasıl dönüştüğü hakkında başlıca iki kuramsal açıklama vardır: Bunlardan birincisine göre, sıkıntı içinde bulunan kişi ile empati kuran kişi, karşısındakinin durumunu anladığı için sıkıntıyı gidermek yani kendisini rahatlatmak için o kişiye yardımda bulunur; İkinci açıklama: Sıkıntıda bulunan kişi ile empati kurarak onun durumundan haberdar olan kişi, diğergam bir davranışta bulunarak, sıkıntıdaki kişiyi rahatlatmak amacıyla ona yardım eder. Yukarıdaki açıklamaların birincisine göre, yardım davranışının temelinde egoist bir güdü, ikincisine göre ise diğergam (altruistic) bir güdü bulunmaktadır; Empati sadece kendisiyle empati kurulana yararı olan bir etkinlik değildir; Empati, empatiyi kuran kişi için de önemlidir. Empatik becerileri ve eğilimleri yüksek olan, bu yüzden de diğer insanlara yardım eden kişilerin, çevreleri tarafından sevilme ihtimalleri artar; NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Empati (Eşduyum, Duygudaşlık) Bell ve Hall (1954) yaptıkları araştırmada, liderlik özelliğine sahip kişilerin empati kurma becerilerinin yüksek olduğu belirlenmiştir; Bir araştırmada, piyano ve keman çalan gençlerin empatik becerileri ve kendilerine yönelik saygı düzeyleri, müzikle uğraşmayan gençlerinkine oranla daha yüksek bulunmuştur; Yine benzeri bir araştırmada, kedi köpek gibi evcil hayvanların beslendiği evlerdeki çocukların empatik becerileri (bilişsel ve duygusal rol alma becerileri), evcil hayvan beslenmeyen evlerdeki çocukların empatik becerilerinden daha yüksek bulunmuştur; Bir araştırmaya göre, meraklarına anne ve babalarından karşılık bulan çocuklar, yetişkin olduklarında, aynı ortamda yetişmeyenlere oranla daha yüksek empatik ilgiye sahip olmaktadırlar; NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Empati (Eşduyum, Duygudaşlık) Aşamalı Empati Sınıflaması: Onlar Basamağı-Sorunu dinleyen kişi, sorun sahibine öyle bir geri bildirim verir ki, bu geri bildirim, o ortamda bulunmayan üçüncü şahısların (toplumun) görüşlerini dile getirmektedir. Bu basamakta tepki veren kişi, birtakım genellemeler yapar, atasözleri kullanır; Ben Basamağı-Bu basamakta empatik tepki veren kişi, benmerkezcidir; kendisine sorununu anlatan kişinin duygu ve düşüncelerine eğilmek yerine, sorunun sahibini eleştirir, ona akıl verir; bazende kişiyi kendi sorunlarıyla başbaşa bırakıp kendinden söz etmeye başlar; Sen Basamağı-Bu basamakta empatik tepki veren bir kişi, kendisine sorununu ileten kişini rolüne girer, olaylara o kişinin bakış açısıyla bakar. Yani kendisine iletilen sorun karşısında, toplumun ya da kendisinin düşüncelerini dile getirmez, doğrudan doğruya karşısındaki kişinin duyguları ve düşünceleri üzerinde odaklaşarak, o kişinin ne düşündüğünü ve hissettiğini anlamaya çalışır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©