GİRİŞ Proqramlaşdırmaya VIII sinif dərsliyində «Alqoritmik dil» mövzusuna baxın. Alqoritmik dilin qaydaları proqramlaşdırma dilinin qaydalarına əsaslanır.

İnsanlar bir-birilərini anlamaları üçün ortaq dildən istifadə edirlər. İnsanlar arasında ünsiyyətin yaranması üçün dil əsas amildir. İnsanların texnologiya ilə ünsiyyətinin yaranması üçün başqa ünsiyyət formasına- proqramlaşdırma dillərinə ehtiyac yaranır.

Proqramlaşdırma nədir ? Kompyuter Azərbaycan, İngilis və ya başqa bir dildən anlamır. Kompyuterin funksional beyni olmadığı üçün əmrlər (komandalar) yazılmalıdır. Bu xüsusi dilə «proqramlaşdırma dili» deyilir. Komandalar bir araya gələrək «proqramı» meydana gətirir. Məlum dil ilə yazılmış komandalara «proqramın kodu» deyilir. Proqramları hazırlayanlar proqramçı adlanır. Proqramdan istifadə edənlər kompyuter istifadəçiləri adlanır.

Kompyuterin başa düşdüyü yeganə dil maşın dilidir 1010 0101 0101 1011 1001 1101 1111 0011 0010 1010 1001 1011 Kompyuterlərin əsasını 0 və 1-dən ibarət olan 2-lik say sistemi təşkil edir.

Maşın dili Maşın dili dövrədən elektrikin keçib-keçməməsini əsas alan dildir. Əgər dövrədə elektrik varsa 1, yoxsa 0 olaraq ifadə edilir. 1 1 0 0 0 0 1 1 Elektrik

A 01000001 = 65 = A hərfinin necə yazıdığına baxaq. A hərfi maşın dilində 01000001 ilə ifadə edilir, onluq say sistemində qarşılığı 65`dir. Hər bir simvolun bu şəkildə ifadə edildiyini düşünsək bunun anlaşılması çox çətin olan ifadə yaranır. Proqramı belə kodlarla yazmaq çox çətindir. Bunun üçün proqramlaşdırma dilinə ehtiyac duyulur. 01000001 = 65 = A

Proqramlaşdırma dillərinin müxtəlifliyi Maşın dili çətin olduğu üçün fərqli proqramlaşdırma dilləri yaranıb. Hər bir dil müəyyən bir məqsədə xidmət edir.

Yüksək səviyyəli dillər Dillərin səviyyəsi Dillərin səviyyəsi maşın dilinə yaxın olub-olmaması ilə ölçülür. Ən alt səviyyəli dil – Assembler dilidir. Yüksək səviyyəli dillər – Pascal, Basic, Fortran, C, C++və s. Yüksək səviyyəli dillər dedikdə insan dilinə nə qədər yaxın olması başa düşülür. Pascal C Yüksək səviyyəli dillər Assembler 2500-dən çox proqramlaşdırma dili mövcüddür. Maşın dili Cihaz

1. Söz yazılışı (Sintaksis) Dillərin quruluşu 1. Söz yazılışı (Sintaksis) Hər bir dilin özünə məxsus kəlmələri var. Bu həmin dilin açar sözləri adlanır. 2. Qrammatik quruluşu Açar sözlər məntiqə uyğun bir şəkildə yan-yana yazılmırsa onda bu kəlimələr heç bir şey ifadə etmir. 3. Anlamı (Semantika) Açar sözlər məntiqi cəhətdən düzgün yazılsada, yazılan sözlərin nə üçün yazıdığıda bilinməlidir. Dilin sözlərinin necə və nə üçün istifadə edildiyi həmin dilin semantikasıdır.

Dillərin təkamülü

Qısa baxış 2000_ C# 1995_ Java 1983_ C++ 1972_ C 1968_ Pascal NET platformadan istifadə edilməyə başlandı 1995_ Java Obyekt yönlü dilləri zənginləşdirdi 1983_ C++ İlk obyekt yönlü dildir 1972_ C Pascaldakı xatalardan dolayı ortaya çıxdı 1968_ Pascal Fortran və Cobolun ən yaxşı xüsusiyyətlərini özündə cəmlədi. 1959_ Cobol Fortranın xüsusiyyətlərini alıb və giriş-çıxış işlərini yerinə yetirməyə başladı. 1957_ Fortran Maşın dilinə yaxın olmaqla bərabər, həm də məntiqi ifadələrdən istifadə edilməyə başlandı.

Dillərdən istifadə göstəricisi

Dırnıs kənd tam orta məktəbi Təşəkkürlər Etibar Süleymanov Ordubad rayon Dırnıs kənd tam orta məktəbi