ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA Doç.Dr.Mehmet M.ÖZAYDIN Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi 2014/2015 BAHAR DÖNEMİ

ILO KURULUŞ AMAÇLARI İlk yıllarda; Sınıf mücadelesi ve ideolojisinden çok insancıl ve reformist bir yaklaşımla çalışanların durumunu iyileştirmek Çalışma koşullarını birbirine yaklaştırarak ülkeler arasındaki rekabeti denkleştirmek ve sorunları azaltmak

ILO KURULUŞ AMAÇLARI Günümüzde geliştirilmiş amaçlar; İnsan haklarını koruma Dünya barışı arayışı Sosyal adaletin gerçekleştirilmesi İnsanın ekonomiye üstünlüğünün doğrulanması

ILO Üyeliği Nasıl kazanıldı? 1.Kasım.1945’de ILO Birleşmiş Milletlere bağlı bir ihtisas kuruluşu olarak tanımlandı. Bu tarihte Birleşmiş Milletlere üye olan ülkeler aynı zamanda ILO üyeliğini de kazanmış oldu. Birleşmiş Milletler (Milletler Cemiyeti) üyesi olarak ILO Anayasasından doğan yükümlülükleri kabul etme ILO Konferansında 2/3 oy çokluğu ile üyeliğe kabul edilme Türkiye 1932 yılında Milletler Cemiyetine üye olarak ILO üyeliğini de kazanmış oldu. Filadelfiya Bildirgesini de 1946 yılında onaylamıştır.

Üçlü Yapı Sadece devlet temsilcilerinin değil, çalışanların ve işverenlerin temsilcilerinin de tüm karar mekanizmalarına dahil olduğu çalışma sistemidir. Bu yapı ulusüstü bir kurum olarak sadece ILO’da geçerli olan bir yapıdır Her üye ülke 2 hükümet, 1 işçi ve 1 işveren temsilcisiyle temsil edilir Küçük istisnalar dışında tüm organlarda üçlü yapı görülmektedir

Neden Üçlü Yapı? Çalışma hayatındaki sorunların çözümlenmesinin ancak tüm tarafların katılımı ile oluşan bir yapıda gerçekleşebilmesi Kararların çözüm etkinliğini artırmak (sözleşme ve tavsiyeler düzeyinde) İşçi ve işverenlere sorumluluk yükleyerek güvenlerinin kazanılması ve çalışma barışının bu yolla temin edilmesi Dünya barışına kaynaklık eden, daha geniş sosyal adalet sağlama ihtiyacı

ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ (ILO) Merkez Bina Cenevre-İsviçre

ILO ANAYASAL ORGANLAR ILO üç temel anayasal organ tarafından yönetilmektedir. Uluslararası Çalışma Konferansı Yönetim Konseyi Uluslararası Çalışma Ofisi (Bürosu)

Uluslararası Çalışma Konferansı Örgütün en üst karar organıdır. Sorunların tartışıldığı ve karara bağlandığı kurumdur. Üye ülkelerin tüm delegelerinin katılımı ile yılda bir kez toplanır. Her yıl Haziran ayının ilk üç haftası boyunca ILO merkezi Cenevre’de toplanır. Her ülke delegasyonu iki hükümet bir işçi ve bir de işveren sendikası temsilcisi ile temsil edilir. (Nüfus ya da gelişmişlik sınırı yoktur) Oy hakkı olmayan teknik danışmanlar da konferansa katılabilir. Her konu için teknik danışman sayısı ikidir. Kadınlarla ilgili tarışmalarda en az bir teknik danışman kadın olmalıdır.

Uluslararası Çalışma Konferansı Ulus devlet sistemine göre bir temsil sistemine sahiptir. Konferansa katılan üyeler bağımsız olarak oy kullanırlar ve görüş bildirirler. İşçi ve işveren kesimini temsilen en çok temsil yeteneğine sahip sendikalar seçilir. (bu seçimin hükümetlerce yapılması eleştiri konusudur) Sözleşme ve tavsiyelerin tartışılarak kabul edildiği yerdir. Konferansı bir başkan ve üç başkan yardımcısı yönetir.

Uluslararası Çalışma Konferansının Görevleri Uluslararası sosyal politikanın standartlarını belirler Çalışma yaşamına ilişkin sorunları tartışır Uluslararası sözleşme ve tavsiyeleri kabul eder Yönetim konseyini seçer ve izler Anayasal değişiklikleri görüşür ve kabul eder Devletlerin örgüt üyeliğine katılmasını veya reddine karar verir Örgütün bütçesini kabul eder Büronun hazırladığı raporları görüşür Geçmiş yılın çalışmalarını ve gelecek yılın planlarını inceler

Yönetim Konseyi Örgütün yürütme(icra) kuruluşudur Üç yıllık görev süresi için konferans tarafından seçilir 56 asil (28 hükümet, 14 işçi ve 14 işveren) ve 66 yedek (28 hükümet, 19 işçi ve 19 işveren) üyeden oluşur 10 Asil hükümet temsilcisi seçimsiz nitelikteki üyelerden oluşur. (ABD, Çin, İngiltere, Japonya, Almanya, Rusya, Fransa, İtalya, Hindistan, Brezilya) Diğer 18 üye ise konferansın seçim yaptığı dönemde üç yıl için seçilir 1986 yılında yapılan değişiklik 2/3 oy oranında kabul edilmediği için yürürlüğe giremedi. Bu düzenleme üye sayısını 112’ye çıkarıyor ve bölgesel temsil öngörüyordu.

Yönetim Konseyinin Görevleri Örgütüm tüm etkinliklerinin eşgüdümünü sağlar Konferansların gündemini belirler Kurulan uzmanlık komisyonlarının üyelerini atar Teknik işbirliği politikasını belirler, çeşitli programların yürütülmesini sağlar Kabulden önce bütçeyi inceler Büronun genel müdürünü atar Büronun çalışmalarını yönetir ve çalışma programlarını belirler

Uluslararası Çalışma Bürosu Örgütün sürekli sekreteryasıdır Sözleşme ve tavsiyelerin teknik hazırlığını yapar Onaylanan sözleşme ve tavsiyelerin uygulanmasını izler Örgütün belgeleme merkezidir Örgütün araştırma ve düşünce laboratuarıdır Burs, staj ve toplantıları düzenler Hükümetlere sözleşmelerle uyumlu yasal düzenlemeler konusunda teknik destek sağlar Merkezi Cenevre’de bulunan Uluslararası Sosyal Araştırmalar Enstitüsü ve merkezi Torino’da bulunan Uluslararası Mesleki Teknik Eğitim Merkezi gibi iki alt birimi mevcuttur

SÖZLEŞME VE TAVSİYELER ILO’nun kural koyma etkinliğinin en önemli araçlarıdır Uzun ve karmaşık bir yasama sürecinin sonucunda ortaya çıkarlar Kuralların belirlenmesindeki temel ilke; ideal durum ile mevcut durum arasındaki dengeyi sağlama ve ideolojik çatışmalara girmeden kuralların uygulanmasını sağlamaktır. Tüm sözleşme ve tavsiyelerin varlığı bir sorunun tespiti ve tartışılmasına dayanmaktadır. Örgütün sözleşme ve tavsiyelere ilişkin temel hedefi, bir yandan uluslararası standartları geliştirmek için kural sayısını artırmak, diğer yandan bunların kabul edilebilirlik düzeylerini artırmaktır

Sözleşme ve Tavsiyelerin Özellikleri Evrensel niteliktedir, (milli, kültürel, sektörel nitelik taşımaz) Ekonomik, sosyal ve siyasal koşullarla uyumludur Ayrıntılıdır, kuralı net olarak belirleme eğilimi taşır Uygulama yönünden esnektir Asgari sınırları belirleme eğilimi taşır İdeal olanla uygulama arasındadır

SÖZLEŞMELER Uluslararası sosyal politikanın en önemli metinleridir Üye ülkelerce onaylandığı andan itibaren yasa hükmüne dönüşme şartı taşır Şu ana kadar 189 adet sözleşme konferansça kabul edilmiştir Sözleşmelerin yürürlüğe girmesi en az iki ülkenin onayına bağlıdır

ILO Sözleşmelerini Diğer Uluslararası Antlaşmalardan Ayıran Özellikler ILO Sözleşmeleri kurumsal bir çerçevede hazırlanır ve kabul edilir -Sözleşmelerin kabulünde diplomasi yöntemi değil, kurumsal yazışma sistemi vardır -Anlaşmazlıkların çözümündeki mercii Uluslararası Adalet Divanı’dır -Sözleşmelerin hazırlanması ve gözden geçirilmesi ILO’YA aittir Sözleşmelerin uygulama etkinliğini artırmak için oy çokluğu(2/3) esası kabul edilmiştir Tüm üye ülkeler temsilde eşit oy hakkına sahiptir Üye ülkeler sözleşmeyi bütün olarak onaylamak ve yürürlüğe koymak zorundadır

Tavsiyeler Henüz sözleşme olgunluğuna ulaşmayan konularda hazırlanır Sözleşmeleri tamamlayıcı nitelikte ya da sözleşmenin uygulanmasına yol gösterici nitelikte olabilir Sözleşmeler onay anında yasa hükmünü kazanacağından bütün olarak onaylanırken, tavsiyelerde bütün olarak onaylama koşulu yoktur Tavsiyelerin içeriği istendiği takdirde tüzük ya da yönetmelik olarak da düzenlenebilir.

Dersimiz tamamlanmıştır… Sorularınızı bekliyor ve Teşekkür ediyorum… Doç.Dr.Mehmet M.ÖZAYDIN