YRD. DOÇ. DR. EDA ÖZDİLER KÜÇÜK VERGİ HUKUKUNDA YORUM YRD. DOÇ. DR. EDA ÖZDİLER KÜÇÜK

Vergi Hukukunda Yorum Çeşitleri Vergi hukuku kaynaklarının açık olmaması halinde bu kaynakların nasıl okunduğu yasanın uygulanış biçimini farklılaştırabilir. Vergi hukuku doktrini bu sorunu aşmak için yorum yöntemleri geliştirmiş ve yorumu kategorize etmiştir. Buna göre vergi hukukunda dört çeşit yorum vardır: 1) Yasama yorumu 2) İdari Yorum 3) Yargısal yorum 4) Bilimsel yorum

Yasama yorumu: Yasakoyucu tarafından yapılan yoruma yasama yorumu denir. İdari yorum: Vergi idaresinin vergi yasalarını anlayış ve uygulayış biçimidir. Yargısal yorum: Vergi uyuşmazlıklarının çözümü sırasında yargı organlarınca yapılan yorumdur. Bilimsel yorum: Vergi uyuşmazlıklarının çözümü sırasında yargı organlarınca yapılan yorumdur.

Vergi Hukukunda Yorum Yöntemleri Deyimsel yorum Sistematik yorum Tarihi yorum Amaçsal yorum

Deyimsel yorum yöntemi: Yasanın lafzından anlaşılan anlamın uygulanması, deyimsel yorum yöntemini ifade eder. Sistematik yorum yöntemi: Yasa hükmünün anlamı belirlenirken hükmün yasanın bütünsel yapısı içindeki yeri ve diğer mevzuat hükümleri ile olan bağlantısı değerlendirilir. Tarihi yorum yöntemi: Yasa koyucunun yasanın yapıldığı andaki iradesi ve amacı araştırılır. Amaçsal yorum: Yasanın değişen ekonomik ve sosyal koşullar altında kazandığı anlam dikkate alınır.

Vergi hukukunda yorum ile ilgili yasa maddesi Vergi Usul Kanunu’nun 3 Vergi hukukunda yorum ile ilgili yasa maddesi Vergi Usul Kanunu’nun 3. maddesidir. Anılan maddeye göre, «Vergi kanunları lafzı ve ruhu ile hüküm ifade eder. Lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri, konuluşundaki maksat, hükümlerin kanunun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı göz önünde tutularak uygulanır.»

Ekonomik Yaklaşım Ekonomik yaklaşım, vergi doğurucu olayların saptanmasında ve vergi yasası hükümlerinin yorumlanmasında hukuki biçimlerin ötesine geçilerek ekonomik içeriğin esas alınmasıdır. Vergi hukukunda bu yaklaşımın yasal dayanağı Vergi Usul kanunu’nun 3. maddesinde yer alan «Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır» hükmüdür. Örneğin Damga Vergisi Kanunu’nun 4. maddesi, «Bir kağıdın tâbi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılır» ifadesi bu yorum kuralına uygun bir hükümdür.

Vergi yükümlüleri ve sorumluları özel hukuk biçimlerini ve kurumlarını olağan kullanımları dışında kötüye kullanarak vergi kaçırma amacı güdüyorlarsa bu nitelikteki sözleşmelere «peçeleme sözleşmesi» denir. Bu durumda görünüşteki sözleşme değil, ekonomik durum dikkate alınır. Peçelemenin muvazaadan farkı, peçelemede görünüşte istenen tek bir hukuki işlem varken muvazaada biri görünüşte diğeri gizli olmak üzere iki hukuki işlem olması ve peçelemede istenen işlem görünüşteki işlem iken muvazaada istenen işlemin gizli işlem olmasıdır.