NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ DERSİN ADI: GENEL MUHASEBE DERSİN KONUSU: KISA VE UZUN VADELİ TİCARİ ALACAKLAR NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu ubyo.nisantasi.edu.tr

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © TİCARİ ALACAKLAR (12) TİCARİ ALACAKLAR 1 yıldan az süreli, yani kısa vadeli tüm ticarî alacaklar bu grupta izlenir. 120 ALICILAR 121 ALACAK SENETLERİ 126 VERİLEN DEPOZİTO ve TEMİNATLAR 128 ŞÜPHELİ TİCARÎ ALACAKLAR 129 ŞÜPHELİ TİCARÎ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © TİCARİ ALACAKLAR 22 TİCARÎ ALACAKLAR 1 yıldan uzun süreli, yani uzun vadeli tüm ticarî alacaklar bu grupta izlenir. 220 ALICILAR 221 ALACAK SENETLERİ 226 VERİLEN DEPOZİTO ve TEMİNATLAR 229 ŞÜPHELİ TİCARÎ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © TİCARİ ALACAKLAR 120 ALICILAR HESABI: İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz (veresiye) alacakların izlenmesi için kullanılan hesaptır. Bu hesaptaki alacakların vadesi 1 yıla kadardır. Veresiye olarak mal veya hizmet satışlarından dolayı senetsiz alacağın doğması ile bu hesaba borç kaydedilir, alacakların tahsil edilmesi halinde ise hesaba alacak kaydedilir. Senetsiz Alacakların vadesi 1 yıldan fazla olduğunda ise ilgili bakiye 220 Alıcılar hesabına borç kaydedilmektedir. Örnek: Genç A.Ş. elindeki 20.000 TL tutarındaki malı 01.01.2015 tarihinde veresiye satmıştır. Tahsilatın 03.02.2016 tarihinde yapılması kararlaştırılmıştır. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 220 Alıcılar 20.000 600 Yurtiçi Satış Hesabı NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © TİCARİ ALACAKLAR Örnek: 1. İşletme 20.02.2015 tarihinde 10.000 TL tutarındaki malı veresiye olarak müşterisi XYZ işletmesine satmıştır. 2. XYZ işletmesi 10.09.2015 tarihinde borcunun yarısını peşin, kalan yarısını ise çek ile ödemiştir. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 120 Alıcılar Hesabı 10.000 600 Yurtiçi Satışlar HESABIN ADI BORÇ ALACAK 100 Kasa Hesabı 5.000 131 Ortaklardan Alacaklar Hesabı 120 Alıcılar Hesabı 10.000 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © TİCARİ ALACAKLAR 121 ALACAK SENETLERİ: İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan vadesi 1 yılı geçmeyen senetli alacakların izlendiği hesaptır. Alınan senet tutarları bu hesaba borç, tahsil edilen ya da işletmenin elinden çıkan senet tutarları ise hesaba alacak olarak kaydedilir. Vadesi 1 yılın üstünde olan senetler ise 221 Alacak senetleri hesabının borcuna kaydedilmektedir. Ciro etmek: İşletmenin elindeki 3. kişi veya işletmelere ait senedi ticari faaliyette para yerine kullanarak mal, hizmet veya varlık alımı gerçekleştirmesidir. Örnek: İşletme 15.03.2017 tarihinde 15.000 TL tutarındaki malı 9 ay vadeli bir senet karşılığı satmıştır. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 121 Alacak Senetleri Hesabı 15.000 600 Yurtiçi Satışlar NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © TİCARİ ALACAKLAR Örnek: 1. İşletme 15.02.2017 tarihinde 8.000 TL tutarındaki malı 6 ay vadeli bir senet karşılığı satmıştır. 2. İşletme 15.08.2015 tarihinde elinde bulundurduğu ve vadesi gelen 8.000 TL tutarındaki senedi tahsil etmiştir. Örnek: İşletme 01.02.2015 tarihinde 6.000 TL tutarındaki malı satın almış, karşılığında 5.000 TL tutarında senet ciro edilmiş, mal tutarından kalan bedel peşin ödenmiştir. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 121 Alacak Senetleri Hesabı 8.000 600 Yurtiçi Satışlar HESABIN ADI BORÇ ALACAK 100 Kasa Hesabı 8.000 121 Alacak Senetleri Hesabı HESABIN ADI BORÇ ALACAK 153 Ticari Mallar Hesabı 6.000 121 Alacak Senetleri Hesabı 5.000 100 Kasa Hesabı 1.000 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © TİCARİ ALACAKLAR 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI: İşletme tarafından üçüncü kişilere karşı bir işin yapılmasının üstlenilmesi ya da bir sözleşmenin karşılığı olarak geri alınmak üzere verilen depozito ve teminat niteliğindeki nakit değerlerin izlendiği hesaptır. Bir yıl içeresinde geri alınması öngörülen depozito ve teminatlar bu hesabın borcuna kaydedilir, geri alınan depozito ve teminatlar hesabın alacağına kaydedilir. Bir yıldan daha uzun sürede geri alınması öngörülen depozito ve teminatlar ise 226 Verilen Depozito ve Teminatlar hesabının borcuna kaydedilir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © TİCARİ ALACAKLAR Örnek: İşletme 18.02.2016 tarihinde bir ihaleye katılabilmek için 5.000 TL tutarında bir depozito yatırmıştır, depozito tutarı işletmenin banka hesabından yapılan bir havale ile karşı tarafa iletilmiştir. 01.03.2016 tarihinde yapılan ihale işletmede kalmadığı için verilen depozito karşı işletme tarafından yapılan bir banka havalesi ile geri ödenmiştir. İşletme 15.03.2016 tarihinde 13 ay sonraki bir ihaleye katılabilmek için 15.000 TL tutarında bir depozito yatırmıştır. 15.04.2017 tarihinde yapılan ihale işletmede kalmadığı için verilen depozito geri alınmıştır. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 5.000 102 Banka Hesabı HESABIN ADI BORÇ ALACAK 102 Banka Hesabı 5.000 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı HESABIN ADI BORÇ ALACAK 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 15.000 100 Kasa Hesabı HESABIN ADI BORÇ ALACAK 100 Kasa Hesabı 15.000 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © TİCARİ ALACAKLAR 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR: Ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi bir kaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacakların izlendiği hesaptır. Tahsili şüpheli hale gelmiş olan alacaklar bulundukları hesaplardan çıkartılarak bu hesaba borç kaydedilirler. Şüpheli duruma düşmüş alacaklar için işletme ihtiyatlılık ilkesi gereği karşılık ayırmak zorundadır. Karşılık ayırma işlemi yapıldığında “654 Karşılık Giderleri” hesabı borçlandırılırken “129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı” hesabı alacaklandırılır. Şüpheli alacağın tahsili veya tahsil edilemeyeceğinin kesinleşmesi durumunda “128 Şüpheli Ticari Alacaklar” hesabı alacaklandırılarak kapatılırken, “129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı” hesabı borçlandırılmaktadır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © TİCARİ ALACAKLAR Örnek: a)İşletme 5.000 TL tutarında bir alacak senedini ödenmediği için protesto ettirmiş ve ilgili senet için dava açmıştır. İşletme yönetimi bu senedi şüpheli hale getirme kararı almıştır. b) Şüpheli duruma getirilen senet için işletme karşılık ayırma kararı almıştır. c) Alacağın tahsil edilemeyeceği anlaşılmıştır. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı 5.000 121 Alacak Senetleri Hesabı HESABIN ADI BORÇ ALACAK 654 Karşılık Giderleri 5.000 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı HESABIN ADI BORÇ ALACAK 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı 5.000 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © TİCARİ ALACAKLAR Örnek: d) Eğer alacak tahsil edilseydi yapılması gereken kaydı gerçekleştiriniz. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 100 Kasa Hesabı 5.000 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı HESABIN ADI BORÇ ALACAK 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı 5.000 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

TİCARİ ALACAKLAR ÖRNEK MONOGRAFİ Polat A.Ş.’nin 01.01.2017 tarihli açılış değerleri; 60.000 TL nakit, Garanti Bankası A.Ş.’de açılmış hesapta 80.000 TL mevduat, 50.000 TL değerinde çek, 100.000 TL değerinde ticari mal ve işletmenin çek defterinden yazılarak verilmiş 30.000 TL değerinde çek. İşletme 02.01.2017 tarihinde alıcı Tatar A.Ş.’ye 80.000 TL değerinde mal satışı gerçekleştirmiş, mal bedelinin 40.000 TL’lik kısmı veresiye (senetsiz, söz ile satış) satılmış, kalan kısım ise alıcı Tatar A.Ş. tarafından işletmemizin Garanti Bankası A.Ş. Maslak Şubesinde açılmış olan mevduat hesabına havale ile gönderilmiştir. Polat A.Ş. 04.01.2017 tarihinde 100.000 TL değerinde mal alışı gerçekleştirmiş, mal bedeli 20 gün sonra ödenmek üzere satıcı Evranos A.Ş.’den veresiye alınmıştır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

TİCARİ ALACAKLAR ÖRNEK MONOGRAFİ İşletme 05.01.2017 tarihinde 20.000 TL değerinde bir mal satışı gerçekleştirmiş, malın bedeli karşılığında karşı işletmeden 20.000 TL’lik senet alınmıştır. 06.01.2017 tarihinde satış işlemlerinde kullanılmak üzere bir bina kiralanmış, kiralayan işletme 30.000 TL değerinde bir depozitoyu işletmeden banka havalesi yoluyla tahsil etmiştir. 23.01.2017 tarihinde alıcı Tatar A.Ş. veresiye satış işleminden kaynaklanan borcunu Polat A.Ş.’ye yapmış olduğu banka havalesi (Garanti Bankası A.Ş. Maslak Şubesi) ile ödemiştir. Satıcı Evranos A.Ş.’ye veresiye satış sebebi ile oluşan borç 24.01.2017 tarihinde Garanti Bankası A.Ş. Maslak Şubesindeki mevduat hesabından yapılan bir havale ile ödenmiştir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

TİCARİ ALACAKLAR ÖRNEK MONOGRAFİ 25.01.2017 tarihinde alacak senetleri hesabında kayıtlı olan 10.000 TL’lik senedin bedeli karşı işletmeden nakit tahsil edilmiştir. 26.01.2017 tarihinde alacak senetleri hesabında kayıtlı olan 10.000 TL’lik senedin yapılan uyarılara rağmen tahsil edilemediği anlaşılmış ve ilgili Ticaret Mahkemesine gerekli başvuru yapılarak karşı işletmeye dava açılmıştır. İşletme bu senetler için karşılık ayırma kararı almıştır. 06.02.2017 tarihinde satış için kiralanan binanın gereksiz olduğu düşülerek kiralama işlemi iptal edilmiş, karşı işletmeye ödenen depozito geri iade alınmıştır. 08.02.2017 tarihinde daha önce davalık aşamaya gelmiş ve karşılık ayrılmış 10.000 TL’lik alacak senedi karşı işletme tarafından işletmeye ödenmiştir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Arslan, Sinan (2015), Finansal Muhasebe, Umut Kitap. Gökçen, Gürbüz (2016), Genel Muhasebe, 5. Baskı, Beta Yayınları. Kalmış, Halis, Yılmaz, Berna Burcu, Bilen, Bahar, Dereköy, Feyza, Koşan, Levent, Başar, Hıdır, Bozdoğan, Hüsnü, Çakır, Nazife, Çeltikçi, Neriman Polat (2015), Örnek Olaylarla Finansal Muhasebe, 2. Baskı, Paradigma Akademi. Kesimli, İffet Görkey (2014), Genel Muhasebe, Umuttepe Yayınları. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©