HARF ( (الحرف Tecvîd ilminin en temel öğesi harflerdir. Harf sözlükte; bir şeyin ucu ve kenarı demektir. Çoğulu hurûf veya ahruf’tur. Tecvîd ıstılahında, bir mahrece dayanarak çıkan sese harf denir. Kısaca harf, kurallı ses demektir.

HARF ( (الحرف ASLÎ HARFLER الحروفُ الأصليةُ FER’Î HARFLER الحروفُ الفرعيةُ

ASLÎ HARFLER (الحروفُ الأصليةُ) Aslî harfler bilinen 28 hece harfidir ki, dil bilginlerince şöyle sıralanmaktadır; أ ب ت ث ج ح خ د ذ ر زس ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ك ل م ن و ه ي لا bazı kaynaklarda hece harfleri arasında sayılsa da bunun başlı başına bir harf olduğunu söylemek mümkün değildir. لا kullanımda kolaylık olması için ل ve ا harflerinin birlikte yazılmış şeklidir.

ASLÎ HARFLERİN İSİMLERİ الف(همزة) با تا ثا جيم حا خا دال ذال را زا (زاى) سين شين صاد ضاد طا ظا عين غين فا قاف كاف لام ميم نون واو ها يا

FER’Î HARFLER الحروفُ الفرعيةُ Sâd-ı Müşemme Lâm-ı Muğallaza Hemze-i Müsehhele الهمز ةُ المسهلةُ Elif-i Mümale الالف المما لة Sâd-ı Müşemme الصا د المشمة Lâm-ı Muğallaza الامُ المغلظةُ Nûn-i Muhfât النون المخفاة

HEMZE-İ MÜSEHHELE (الهمزةُ المسهلةُ) Teshîl; kolaylaştırmak, yumuşak hale getirmek anlamındadır. Hemze-i Müsehhele, teshil olunan, yani kolaylaştırılarak okunan hemze demektir. Yan yana gelen iki hemzeden ikincisini, hemzenin kendi sesi ile harekesi cinsinden olan harfin sesi arasındaki bir sesle okumaktır. Yani ikinci hemzenin harekesi ُ (ötre) ise و harfinin sesine yakın bir sesle, َ (üstün) ise أ harfinin sesine yakın bir sesle, ِ (esre) ise ى harfinin sesine yakın bir sesle okunmasıdır. Bu uygulama yapılırken dikkat edilmesi gereken nokta, teshîl olunan hemzenin sesini “ه” harfinin sesine benzetmemektir. Asım kıraatinde sadece fethalı okuyuşta bu uygulama yapılmaktadır Örnekler; ءَاَعْجَمِىٌّ, اَءِنَّكُمْ , اَ ؤُنَبِّءُكُمْ

ELİF-İ MÜMÂLE(الالف المما لة) İmale; bir şeyi bir tarafa eğmek, meylettirmek anlamındadır. Tecvîd ilminde, fethayı kesreye ve elif’i yâ’ya meylettirerek seslendirmeye denir. Elif-i Mümale, imale olunan elif demektir. Bu harf, elif ile yâ arasında (elif’i yâ’ya meylettirmek suretiyle) okunan bir harftir. İmâle iki çeşittir 1) İmale-i Suğrâ 2) İmale-i Kübrâ Med harfi olan elif’i, yâ’ya meylettirme işlemi, elif’e daha yakın bir şekilde oluyorsa buna imale-i suğra denir. موسَى , يخشَى , الهد ى gibi kelimeleri Verş bu şekilde okumaktadır. Elif’i yâ’ya meylettirme işlemi yâ’ya daha yakın bir tarzda yapılıyorsa buna da imâle-i kübrâ denir. Hamze, Kisâî, ve Halefü’l-Aşir’in bu tür imâleleri çoktur. يخشَى , الهد ى اَتَى , gibi. Asım Kıraatine göre sadece مَجْرَ يهاَ (Hûd-41) kelimesinde imâle yapılmaktadır.

Sâd-ı Müşemme (الصا دُ المشمةُ ) Sâd-ı Müşemme işmâm olunan sâd demektir. Buradaki işmâm, ötre harekeye işaret vermek için yapılan işmâm olmayıp sâd (ص ) harfini ze (ز ) harfine karıştırmak demektir. Asım kıraatinde bu uygulama yoktur. İmam Hamze’nin râvîsi Halef bütün صِرَاطَ ve الصِراطَ kelimelerini; Hallad ise sadece Fatihâ sûresindeki ( الصِراطَ) kelimesini sâd-ı müşemme ile okurlar. Hamze, Kisâî, Ruveys ve Halefu’l-Âşir, kendisinden sonra harekeli dâl (د) harfi gelen sâd’ları (اَصْدَقُ, قَصْدُ, يَصْدِقُ gibi) işmâm ile okurlar.

Lâm-ı Muğallaza(الامُ المغلظةُ ) Tağlîz; kalınlaştırmak, iri yapmak gibi manalara gelir. Lâm-ı Muğallaza kalın okunan lâm demektir. Sakin veya meftuh olan ص ط ظ harflerinden sonra gelen meftuh lâm (ل)’ın kalın okunmasıdır.Âsım kıraatinde böyle bir uygulama yoktur. Bu tarz okuyuş Verş’e aittir. اَظْلَمُ, اَلطَّلاَقُ, اَلصَّلَوةُ kellimelerinde olduğu gibi. Fetha ve damme harekeden sonra gelen lafzatullâh’ın lâm’ının kalın okunması konusunda bütün Kıraat imamları ittifak etmiştir. نَصْرُاللهُ, شَهِدَاللَّهُ gibi.

Nûn-i Muhfât (النون المخفاة ) İhfâ gizlemek demektir. “Nûn-i Muhfât”, ihfâ olunan gizlenen nûn demektir. Zâtı gidip ğunnesi kalan nûn şeklinde tanımlanır. İhfâ harflerinden önce gelen sakin nûn’un ihfâ edilmesidir ki bu, bildiğimiz ihfâ (ihfâ-i lisânî)’dir. اِنْ كُنْتُمْ ifadesinde olduğu gibi. Bütün kıraatlerle birlikte Âsım kıraatinde de vardır.