Ornittofili (=Ornitogam) Kuşlar aracılığı ile gerçekleşir. Özellikle tropikal bölgelerde yetişen bazı bitkilerde nektar ile beslenmek için çiçeğe gelen kuşlar aracılığıyla tozlaşma olur.

Bir çiçekte meydana gelen polenler aynı türün başka bir bitkisinin dişi organına gelir ve döllenme olursa bu tip döllenmeye de “çapraz döllenme” denir. Bitkiler otogamiyi engellemek için çeşitli tedbirler almışlardır. En önemli tedbir çiçekteki erkek ve dişi organların farklı zamanda olgunlaşmasıdır. Buna “dikogami” denir. Çiçeklerde genellikle erkek organ daha önce olgunlaşır. Bazı bitkilerde Plantago (=sinirli ot ) ise dişi organ erkek organdan önce olgunlaşır buna ise “ protogin” denir.

Mikrosporun kromozom sayısı haploit (n) tir. Mikrosporlar polen kesesi zarının yırtılması ile etrafa yayılır. Ancak polen kesesinden ayrılmadan önce polenlerin çekirdekleri ikiye bölünür. Oluşan yeni çekirdeklerden bir tanesi ana hücrenin çeperine yakın bir yerde saat camı şeklinde ince bir çeperle ayrılır. Bir süre sonra generatif hücre çeperden ayrılarak vegatatif hücrenin içine girmeye başlar ve mekik şeklini alır. Bu dönemde tozlaşma olur.

Tohum taslağının oluşumundan önce plasentadan bir çıkıntı meydana gelir. Bundan sonra tohum taslağı (=ovül) örtüsü (=integüment) oluşur. Tohum taslağının çok erken gelişme safhasında diploit olan büyük bir hücre belirir. Bu hücre “ makrospor ana hücresidir“ Bu hücre mayoz bölünme ile 4 gamet oluşturur. Bu gametlerden 3’ ü kaybolur bir tanesi kalır kalan bu hücreye “ makrospor (=embriyo kesesi ana hücresi ) “ denir.

Makrospor mitoz bölünme ile önce iki hücreye bu iki hücre tekrar mitozla ikiye sonra tekrar ikiye bölünür ve üçüncü bölünme sonucunda embriyo kesesinde 8 çekirdek kutuplarda 4’ lü gruplar halinde toplanır. Dörtlü gruplardan birer çekirdek orta kısma gelir ve birleşir. Diploit sağdadır. Böylece embriyo kesesi döllenmeye hazır hale gelmiş olur.

Polenin Çimlenmesi Dişi organın tepeciğine ulaşan polen taneleri burada çimlenir. Çimlenmenin başlangıcında polen tanesinin stoplazması şişer. İntin çeperle çevrilmiş olan sitoplazma, ekzin çeperde meydana gelen deliklerden çıkarak uzun bölmesiz bir polen tüpü meydana getirir. Bu tüpün içine sitoplazma ile birlikte önce vegatif hücrenin çekirdeği sonrada generatif hücrenin bölünmesinden meydana gelen iki sperma hücresi girer.

DÖLLENME Polen tüpü dişi organın boyuncuk hücreleri arasına girer. Boyuncuk hücreleri arasında ilerleyerek tohum taslağına doğru gelişir. Polen tüpü dişi organın boyuncuğunu geçtikten sonra embriyo kesesine ulaşmak için iki değişik yoldan birini izler.

Polen tüpü embriyo kesesine ulaşınca ucu önce (Sinerjit hücreler enzim salgılayarak polen tüpü çeperini eritirler. Sinerjit hücrelerden birisine değer. Polen tüpü çeperi uç kısımdan açılır ve içindekiler embriyo kesesine boşalır. Polen tüpü içinde bulunan vejetatif çekirdek kaybolur, kalan iki sperma hücresinden birisi yumurta hücresi diğeri ise sekonder çekirdek ile birleşir.

Meyve döllenme sonucu gelişmiş ve olgunlaşmış ovaryum ile içerdiği tohumların meydana getirdiği topluluktur. Meyve olgunlaşırken diğer çiçek organları dökülür.

Karpellerin olgunlaşması sonucu meydana gelen meyva kabuğuna perikarp adı verilir. Ekzokarp karpelin dış epiderması Mezokarp mezofil Endokarp iç epiderma

Meyva içinde tohumu barındıran ve onu su kaybı, hastalıklar böcekler ve diğer zararlı etkenlerden korur. Ayrıca tohumların çevreye dağılmasını sağlar

Meyvalar değişik tiplerde olur Meyvalar değişik tiplerde olur. Bu tiplere göre meyvaları 3 grupta incelemek mümkündür. Basit meyvalar Kuru meyvalar Olgunlukta açılan Olgunlukta açılmayan Etli Meyvalar Agregat meyvalar Bileşik Meyvalar

TOHUM Tohum döllenmiş ovüllerin olgunlaşması sonucu meydana gelir. Olgun bir tohum başlıca 3 kısımdan meydana gelir. Tohum kabuğu (=testa) Embriyo Endosperma (=besi doku)

Tohum kabuğu tohumu mekanik etkilere ve uygun olmayan çevre koşullarına karşı koruyan kısımdır. Bu nedenle bu dokuyu oluşturan hücrelerin çeperlerine mantar/lignin birikmiştir.

Embriyo Döllenmiş her tohumun içinde o tohumun ait olduğu bitkinin küçük bir modeli bulunur. Bu modele embriyo denir. (fasulye, fıstık) Bir tohumda genellikle bir embriyo bulunur.

Embriyo: -Kök taslağı (radikula) -Gövde taslağı (plumula) -Çenekler ( kotiledonlar) dan meydana gelir.

Besi doku Tohum çimlenirken embriyoyu, daha sonra çim bitkisini besleyen kısımdır. Nişasta, protein, yağ yönünden zengindir.

Tohum içindeki embriyonun uygun şartlar bularak gelişmesi ile ana bitkiye benzer bir bitki meydana getirmek üzere tohumdan çıkıp serbest hale geçmesine “çimlenme” denir. Çimlenme iki tipte görülür: Epigeik çimlenme dikotillerde Hipogeik çimlenme monokotillerde

Tohumlar olgunlaştıktan sonra çimlenene kadar çok az su içerirler Tohumlar olgunlaştıktan sonra çimlenene kadar çok az su içerirler. Bu oran dinlenme safhasında % 5-15’ e kadar düşer. Bu aşamada tohum çimlenme özelliğini kaybetmeden senelerce durabilir.

Tohum bitki yaşamının dayanağı ve başlangıcı ve ürünü olup geleceğin güvencesidir. Bu nedenle tohumun çevreye yayılması önemlidir. Tohum farklı yollarla çevreye yayılabilir.

Rüzgarla Çok küçük (Orchidaceae) Kanatlı (Acer) Tüylü (Salix, Populus)

Hayvanlarla Böcekler, hayvanlar, insanlar taşır. Hayvanlar yer, yünlerine yapışır.

Su ile Su bitkilerinde görülür. Yüzeyleri kutin/mum ile kaplı

Kendi kendine yayılma Turgor değişikliği ile (Ecballium) Porisit kapsül (Papaver)