Kişiler Hukuku-10. Hafta

Kişi nedir? Kişiler kaç gruba ayrılır? Kişilik nedir? Kişiler Hukukuna İlişkin Mevzuat

Kişiye Saygı ve Kişiliğin Korunması İlkesi Eşitlik İlkesi Anay. m. 10 MK m. 8 “Her insanın hak ehliyeti vardır. Buna göre bütün insanlar, hukuk düzeninin sınırları içinde, haklara ve borçlara ehil olmada eşittirler.” Özgürlük İlkesi Kişiye Saygı ve Kişiliğin Korunması İlkesi

Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi Kişinin Ehliyeti Kişiliğin Korunması Kişisel Durum

MK m. 28 f. 1 “Kişilik, çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başlar” Kişiliğin Başlaması İçin Gerekli Koşullar: 1-Tam Doğum 2- Sağ Doğum Yaşama Kabiliyeti? İnsan Biçiminde Olmak?

Ceninin Durumu: MK m. 28 f. 2 “Çocuk hak ehliyetini, sağ doğmak koşuluyla, ana rahmine düştüğü andan başlayarak elde eder.” Kişiliğin başlangıcı  Kişiliğin hüküm ifade etmeye başlaması Çocuğun ana rahmine düşme anı: Normal döllenmede  kadının gebe kaldığı an Suni döllenmede embriyonun oluştuğu an

Tam ve sağ doğum şartının hukuki niteliği: Ceninin şarta bağlı da olsa kişiliğe sahip olmasının sonuçları: 1- Mirasçılık: - MK 582 “Cenin sağ doğmak koşuluyla mirasçı olur.” - MK 643 “Mirasın paylaştırılması sırasında henüz doğmamış bir cenin varsa, paylaştırma doğum anına kadar ertelenir.” 2- Doğumdan önce uğradığı maddi ve manevi zararların tazminini talebi: 3- Diğer sonuçlar:

Ceninin Yaşama Hakkı Var mıdır? Nüfus Planlaması K. m. 5 “Gebeliğin onuncu haftası doluncaya kadar annenin sağlığı açısından tıbbi sakınca olmadığı takdirde istek üzerine rahim tahliye edilir. Gebelik süresi, on haftadan fazla ise rahim ancak gebelik, annenin hayatını tehdit ettiği veya edeceği veya doğacak çocuk ile onu takip edecek nesiller için ağır maluliyete neden olacağı hallerde (…) tahliye edilir.”

Ölüm Ölüm Karinesi Gaiplik Kararı Alınması

I. ÖLÜM: MK 28 f. 1 “Kişilik (…) ölümle sona erer.” Ölümün saptanmasında yöntemler: Biyolojik Ölüm Beyin Ölümü

Ölüme Bağlanan Hukuki Sonuçlar: Kişilik sona erer. Kişiye bağlı haklar, kural olarak, sona erer Malvarlığı hakları mirasçılara geçer.

Cesedin Durumu: Maddedir Saldırılara karşı korunur Ceset üzerinde kazanç elde etmeye yönelik hukuki işlem yapılamaz

II- ÖLÜM KARİNESİ MK 31 “Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde kaybolursa, cesedi bulunamamış olsa bile gerçekten ölmüş sayılır.” MK 44 f. 1 “Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde ortadan kaybolursa cesedi bulunamamış olsa bile, o yerin en büyük mülkî amirinin emriyle kütüğe ölü kaydı düşürülür.” Kişinin içinde kaybolduğu olay  kesin olarak ölüm sonucunu doğuracak nitelikte olmalı

Kütüğe ölü kaydının düşülmesinin sonuçları: Kişi olayın meydana geldiği andan itibaren gerçekten ölmüş kabul edilir.  evlilik/malvarlığı hakları/ kişiye bağlı haklar Kütüğe ölü kaydı düşülen kişinin sağ olduğunun sonradan ortaya çıkması: Ölüm kaydının iptali davası (MK 44 f. 2, MK 46) Mirasçılara geçen malvarlığının iadesi Yeni evliliğin akıbeti

III- GAİPLİK KARARI: MK 32 f III- GAİPLİK KARARI: MK 32 f. 1 “Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir.”

Gaiplik Kararının Şartları: Ortadan Kaybolma: Ölüm Tehlikesi İçinde Kaybolma Uzun Süreden Beri Haber Alınamama Kaybolan Kimsenin Ölümünün Kuvvetli Şekilde Muhtemel Olması: Belirli Sürelerin Geçmiş Olması: (MK 33 f. 1) Ölüm Tehlikesi İçinde Kaybolmada: Kaybolma+ 1 yıl Uzun Süreden Beri Haber Alınamamada: Son Haber Tarihi + 5 yıl

Gaiplik Kararını İstemeye Yetkili Kişiler: Hakları ölüme bağlı kişiler (MK 32 f. 1) MK 588 “Sağ olup olmadığı bilinmeyen bir kimsenin malvarlığı veya ona düşen miras payı on yıl resmen yönetilirse ya da malvarlığı böyle yönetilenin yüz yaşını dolduracağı süre geçerse, Hazinenin istemi üzerine o kimsenin gaipliğine karar verilir”. Mahkemenin Uygulayacağı Usul: MK 33 “(f. 2) Mahkeme, gaipliğine karar verilecek kişi hakkında bilgisi bulunan kimseleri, belirli bir sürede bilgi vermeleri için usulüne göre yapılan ilânla çağırır. (f. 3) Bu süre, ilk ilânın yapıldığı günden başlayarak en az altı aydır.” MK 34 “Gaipliğine karar verilecek kişi, ilân süresi dolmadan ortaya çıkar veya kendisinden haber alınırsa ya da öldüğü tarih tespit edilirse gaiplik istemi düşer.”

Gaiplik Kararı ve Sonuçları: MK 35 “İlândan sonuç alınamazsa, mahkeme gaipliğe karar verir ve ölüme bağlı haklar, aynen gaibin ölümü ispatlanmış gibi kullanılır. Gaiplik kararı ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğurur.”

Miras Hukukuna İlişkin Sonuçlar: Şahısvarlığı hakları sona erer. Malvarlığı hakları mirasçılara geçer.  Mirasçıların vereceği teminat Teminatın süresi: ölüm tehlikesi içinde kaybolmada  tereke mallarının teslimi + 5yıl uzun süredir haber alınamamada  son haber alma tarihi + 15 yıl her halde  gaibin 100 yaşına varacağı süre Teminat süresi dolduktan sonra gaibin veya üstün hak sahiplerinin ortaya çıkması: (MK 585)

-Fesih kararı alınmadan eş yeniden evlenirse? 2. Aile Hukukuna İlişkin Sonuçlar: MK 131 f. 1 “Gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe yeniden evlenemez.” -Fesih kararı alınmadan eş yeniden evlenirse? -Evliliğin feshinden sonra gaip ortaya çıkarsa?

Gaiplik Kararının Hükümsüzleşmesi: Gaibin ortaya çıkması veya hayatta olduğunun anlaşılması Malların iadesi Evliliğin feshi kararının etkisini sürdürmesi Gaibin ölümünün tespit edilmesi

I- İSPAT YÜKÜ: MK 29 f. 1 “Bir hakkın kullanılması için bir kimsenin sağ veya ölü olduğunu veya belirli bir zamanda ya da başka bir kimsenin ölümünde sağ bulunduğunu ileri süren kimse, iddiasını ispat etmek zorundadır.”

II- İSPAT ARAÇLARI: 1- Kişisel Durum Kütükleri: MK 30 “Doğum ve ölüm, nüfus sicilindeki kayıtlarla ispat olunur. Nüfus sicilinde bir kayıt yoksa veya bulunan kaydın doğru olmadığı anlaşılırsa, gerçek durum her türlü kanıtla ispat edilebilir.” 2- (Ölümün İspatında) Karineler: a- Ölüm Karinesi: (MK 31) b- Birlikte Ölüm Karinesi: MK 29 f. 2 “Birden fazla kişiden hangisinin önce veya sonra öldüğü ispat edilemezse, hepsi aynı anda ölmüş sayılır.”