Menkul Kıymetler ve Mali Duran Varlıklar 110 Hisse Senetleri 111 Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları 112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları 118 Diğer Menkul Kıymetler 119 Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı(-) Menkul Kıymetler: işletmenin fonlarını geçici bir süreliğine değerlendirmek amacıyla aldığı, gerek duyduğunda da sattığı “pazarlanabilir” konumdaki hisse senedi, tahvil, hazine bonosu, finansman bonosu, gelir ortaklığı senedi vb. gibi varlıklardır.

110 Hisse Senetleri 110 Hisse Senetleri Hesabında: işletmenin fonlarını kısa süre için değerlendirmek amacıyla (alım satım amaçlı) edindiği hisse senetleri izlenir. Hesabın işleyişi: Satın alınan hisse senetleri alış değeri üzerinden bu hesabın borcuna, satıldığında ise yine aynı bedel üzerinden (kayıtlı değeri) hesabın alacağına kaydedilir. Hisse senetleri alış değerinden daha yüksek bir bedelle satılırsa menkul kıymet satış karı (645 M.K.S.K.), tersi durumda menkul kıymet satış zararı (655 M.K.S.Z.(-)) gerçeklerşir. Hesabın bakiyesi işletmenin portföyünde bulunan hisse senetlerinin alış değerlerini gösterir.

Uygulama 1 İşletme elindeki fazla fonları değerlendirmek amacıyla AKB Bankasına verdiği talimatla nominal değeri 5 TL olan Erdemir hisse senetlerinden 10.000 adedini 120.000 TL’ye satın almıştır. Kocahan işletmesi Ziraat Bankası aracılığıyla 5.000 adet Sabancı A.Ş. Hisse senedini tanesi 7,5 TL’den satın almıştır. Aracılık işlemi için Ziraat Bankası 1.000 TL komisyon kesmiştir. Akgün işletmesi daha önce tanesini 8 TL’den aldığı aldığı hisse senetlerinden 1.000 adedini tanesi 10 TL’den satmıştır. Seçme işletmesi kayıtlı değeri 5.000 TL olan 1.000 adet Koç A.Ş. hisse senedini 4.000 TL’ye satmıştır.

111 Özel Kesim -112 Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonoları 111 ve 112 Hesapta: işletmenin geçici olarak elde tuttuğu özel sektör kuruluşları tarafından çıkarılmış tahvil, senet ve bonolarla; kamu kesimi tarafından çıkarılan aynı nitelikteki menkul kıymetler izlenir. Hesapların işleyişi; Söz konusu menkul kıymetler satın alındığında alış değerleri üzerinden bu hesapların borcuna, satıldığında ise kayıtlı değerleri üzerinden bu hesapların alacağına kaydedilir. Hesapların bakiyesi işletmenin elinde bulunan özel veya kamu kesimine ait menkul kıymetlerin alış değerini gösterir.

Uygulama 2 Tunca işletmesi Sabancı A.Ş.’ye ait, %15 faiz oranlı tahvillerden 15 adedini 30.000 TL’den satın almıştır. Tunca işletmesi daha önce aldığı Sabancı A.Ş. Tahvillerinden 5 adedini 12.500 TL’ye satmıştır. Nil işletmesi likidite fazlasını değerlendirmek amacıyla AKB Bankası aracılığıyla 80.000 TL’lik devlet tahvili satın almıştır. Nil işletmesi daha önce aldığı devlet tahvillerinin yarısını 30.000 TL’ye satmıştır.

119 Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 119 hesapta: menkul kıymetlerin borsa veya piyasa değerinden önemli ölçüde ya da sürekli olarak değer azalması olduğunun saptanması halinde ayrılacak karşılıklar izlenir. Hesabın işleyişi; Değer azalmasına uğrayan menkul kıymet için ayrılması gereken karşılık 654 Karşılık Giderleri hesabının borcuna karşılık 119 hesaba alacak kaydedilir.

Uygulama 3 Zenon işletmesi Tüpraş A.Ş. Hisse senetlerinden 10.000 adedini 50.000 TL’den satın almış, aracı bankaya 2.500 TL komisyon ödemiştir. Zenon işletmesi dönem sonunda yaptığı envanter çalışmasında Tüpraş A.Ş. Hisse senetlerinin piyasa değerini 4 TL adet olarak tespit etmiş ve 10.000 TL karşılık ayırmıştır.