NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ Ekonomiye giriş IS-LM Modeli NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © IS-LM Modeli Bu derste makro ekonominin en çok bilinen modeli olan IS-LM modeline değinilecek, IS ve LM eğrilerinin elde edilişi grafik yardımıyla anlatılacaktır. İngiliz iktisatçılar John Hicks (1937) ve Alvin Hansen (1940) tarafından geliştirilen IS-LM modeli Keynes’in faiz ve reel piyasalarla ilgili düşüncelerini açıklayan bir modeldir. Model ekonominin reel yönü ile parasal yönünü birlikte ele almakta ve ekonominin genel dengesinin mal ve para piyasalarının eş anlı (aynı anda) dengeye gelmesiyle sağlanacağını göstermektedir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © IS-LM Modeli Model statiktir. Makro iktisatta “statik” varsayımı cari değişmelerin stokları ve bekleyişleri etkilemediği varsayımıdır. Buna göre örneğin cari faiz ya da cari kur değiştiğinde faiz ve kura ilişkin bekleyişler değişmeyecektir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © IS-LM Modeli Benzer şekilde varlık stoklarında artışların (diyelim yatırım yoluyla sermaye stokunun artması) servet stoku üzerindeki etkilerini de görmezden geleceğiz. Ekonomide para ve tahvil olmak üzere sadece iki varlık olduğunu ve para arzının MB tarafından kontrol edilebilen bir stok olduğunu varsayacağız. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © IS-LM Modeli IS eğrisi mal piyasasında dengeyi sağlayan faiz ve gelir düzeylerinin geometrik yeridir. IS eğrisi üzerindeki her noktada mal piyasası dengededir. Özel yatırım harcamalarının faize duyarlı olduğu kabul edildiği ve bu iki değişken arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu için yatay eksende gelir düzeyinin dikey eksende faiz haddinin yer aldığı bir grafikte IS eğrisi negatif eğimlidir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © IS-LM Modeli LM eğrisi ise varlık piyasalarında dengeyi sağlayan faiz ve gelir düzeylerinin geometrik yeridir. Eğri üzerinde her noktada para ve Walras yasası uyarınca tahvil piyasaları dengededir. Para arzı da para talebi de gelirin ve faizin bir fonksiyonudur. Dolayısıyla para arzı ve para talebini bir arada gösteren LM eğrisi faiz ve gelir arttıkça artan bir görünüm içinde olacağı için soldan sağa doğru yükselen bir eğim çizer. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © IS-LM Modeli Fiyatlar düzeyinin veri olduğunu ve ekonomide talep artışlarının üretim artışı ile karşılayacak şekilde üretim kapasite fazlası olduğunu varsayarsak, bu koşullarda mal ve varlık piyasalarında eş anlı denge para piyasasında dengeyi temsil eden pozitif eğimli LM eğiriş ile mal piyasasında dengeyi temsil eden negatif eğimli IS eğrilerinin kesiştiği noktada gerçekleşecektir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KAYNAKÇA Zeynel Dinler, İktisada Giriş, Ekin Kitabevi. Osman Z. Orhan ve Seyfettin Erdoğan, İktisada Giriş, Umuttepe Yayınları. Erdal Ünsal, İktisada Giriş, İmaj Yayınevi. Paul Krugman ve Robin Wells, Mikro İktisat, Palme Yayıncılık. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©