Analitik Düşünme Analitik düşünmek sofistike bir problemi/durumu/konuyu alt problemlere/durumlara/konulara ayırdıktan sonra her bir alt konunun ana konu ve diğer alt konularla olan bağlantılarını ortaya koyup, sebep sonuç ilişkileri içinde tahlil edebilmek, ardından çıkan sonuçları toplayarak düşünebilmek, değerlendirebilmektir. Bu tanımdan hareketle analitik düşünme yeteneğine sahip kişilerin temel özellikler ile ilgili birkaç özellik sıralamak gerekirse: - karşılarına çıkan problem/durum/konularla ilgili okumayı /araştırmayı/irdelemeyi severler, ezberci sistemden kaçınırlar.
Çok geniş kapsamlı bir biçimde problemi ve durumu kendi kelimeleriyle olumlu ve olumsuz yönleriyle ifade etmesini bilir. Problem karmaşıksa eğer problemi alt problemlere (subproblems) ayırarak irdelemesini bilirler. Problemler ile ilgilenmekten çekinmezler. -Problem veya subproblemin çözümüne başlamadan önce sebepleri üzerine düşünürler. - Problemin niteliğini (yapay mı? reel mi) belirleme yeteneğine sahiptirler. -Problem veya subproblemlerde cevap verebileceği veya veremeyeceği noktaları bilir.
-Kendi uzmanlık alanındaki konuları net bir biçimde bilirler -Kendi uzmanlık alanındaki konuları net bir biçimde bilirler. -Kendi uzmanlık alanı dışındaki konularda yardım alırlar. -Problem çözümü sürecinde, çözümün başlangıçta hipotezlere dayandığını bilirler. - Yanlış ve yanlış olmayan hipotezlerinn tespitini yapabilirler. Buradan hareketle Ulaşılan sonucun temel aldığı dayanaklar kadar sağlam olduğunu bilirler. - Ulaştıkları sonuçları analiz edebilirler ve ardından çıkan sonuçları derli toplu bir şekilde ele alırlar/düşünebilirler ve değerlendirebilirler.
Kritik ve analitik düşünme zihinsel işlevlerin kullanıldığı bilişsel bir aktivitedir. Dikkat, hafıza, muhakeme, algılama ve çıkarsama yapma gibi bir dizi zihinsel surecin eşgüdüm içinde etkileştiği bir süreçler bütünüdür. Seçme, kategorize etme, tümevarım, tümdengelme, mecaz, benzetme, ayrıştırma ve soyutlama gibi kritik ve analitik düşünmenin diğer bileşenlerinden de söz edebiliriz. Günlük yaşantımızdaki olağan, sıradan, istemsiz, sistemsiz düşünmeden farklı; bilinçli, ilmi, hür düşünmedir. “Bizi ayaklarımıza baktırıp, bize tokat atmak isteyenlerin niyetini anlamak ve gereğini yapmaktır"