Muhasebede Kullanılan Temel Mali Tablolar BİLANÇO

Temel Mali Tablolar İşletmeler muhasebe işlemleri sonucunda, esas itibariyle aşağıdaki mali tabloları düzenlemektedir. Bilanço Gelir Tablosu Satışların maliyeti Fon akım tablosu Nakit Akım Tablosu Kar dağıtım tablosu Öz Kaynakların Değişim Tablosu

Bilanço Bilanço kelimesinin kökenleri Latinceye dayanmaktadır ve “iki kefeli terazi” anlamına gelmektedir. Ve dengeyi ifade etmektedir. Bilanço, “bir işletmenin belli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağlandığı kaynakları gösteren tablodur” şeklinde tanımlanabilir.

BİLANÇO Bilanço 31/12/… I. Dönen Varlıklar AKTİF (VARLIKLAR) PASİF (KAYNAKLAR) I. Dönen Varlıklar I. Kısa Süreli Yabancı Kaynaklar Hazır Değerler Alacaklar Stoklar Banka Kredileri II. Uzun Süreli Yabancı Kaynaklar II. Duran Varlıklar III. Özkaynaklar Binalar Demirbaşlar Sermaye AKTİF TOPLAMI PASİF TOPLAMI

Bilançonun Tarafları Bilançoda varlıkların kaydedildiği tarafa aktif, borçların ve özkaynakların kaydedildiği tarafa pasif denir. Aktif taraf işletmelerin sahip olduğu iktisadi varlıkların neler olduğunu, pasif taraf ise söz konusu iktisadi kıymetlerin nasıl finanse edildiklerini göstermektedir. Bilançoda aktif tarafla pasif tarafın değerleri birbirine eşittir. Bu denkliğe Bilanço Denkliği denilir.

Varlıklar = Borçlar + Özkaynaklar Bilanço Denkliği Bilanço denkliği aşağıdaki gibidir: Aktifler = Pasifler Varlıklar = Kaynaklar Varlıklar = Borçlar + Özkaynaklar

Bilanço Denkliği Bilançonun varlıklar toplamı her zaman sermaye ve borçlar toplamına eşittir ve bilançonun iki tarafı sürekli olarak dengededir. İşletmenin faaliyetleri sonucundan ortaya çıkan mali karakterli olaylar bilançonun aktifini, bazen her iki tarafını, bazense sadece pasifi etkileyebilmektedir. Ancak mali olayların etkileri ne olursa olsun muhasebe denkleminde eşitlik bozulmamaktadır.

Bilançonun Yapısı/Temel Bilanço Grupları Bilanço aktif ve pasif diye ayrıldıktan sonra beş temel gruba ayrılır. Bilançonun AktifYapısı I.Dönen varlıklar II. Duran Varlıklar Bilançonun Pasif Yapısı III. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar IV. Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar V. Öz kaynakları

Bilançonun Aktif Yapısı İşletmenin varlıklarını gösteren bilançonun sol tarafını oluşturan varlıklar (aktifler) iki temel gruba ayrılır. I. Dönen Varlıklar: bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde kullanılacak, tüketilecek veya paraya dönüşecek değerlerden meydana gelir. Başka bir ifadeyle bir yıl içerisinde paraya dönüşecek varlıklar dönen varlıklar olarak adlandırılır. (Para, Ticari Mal, vb.) II. Duran Varlıklar: bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi içinde elden çıkarılması düşünülmeyen veya yararları bir yılda tüketilmeyecek varlıklardan meydana gelir. (Demirbaş, Bina, Taşıtlar, vb.)

Genel Olarak Varlık Unsurları KASA: işletmedeki nakit mevcudunu gösterir. ALINAN ÇEKLER: kasada bulunup, henüz tahsil edilmeyen çekleri gösterir. BANKALAR: bankalarda bulunan vadeli/vadesiz hesaplarda bulunan fonları gösterir. ALICILAR: müşterilerden olan senetsiz alacakları gösterir. ALACAK SENETLERİ: müşterilerden olan senetli alacakları gösterir. TİCARİ MALLAR: işletmenin deposunda bulunan stokları gösterir. DEMİRBAŞLAR: işletme faaliyetlerinde kullanılan masa, bilgisayar vb. varlıkları gösterir. TAŞITLAR: işletme tarafından kullanılan taşıt araçlarını gösterir. BİNALAR: işletmeye ait boş veya kullanılmakta olan binaları gösterir.

Bilançonun Pasif Yapısı İşletmenin varlıklarının nasıl finanse edildiğini gösteren bilançonun sağ tarafını oluşturan kaynaklar (Pasifler) yabancı kaynaklar ve özkaynaklar diye iki temel gruba ayrıldıktan sonra, borçlar da kısa vadeli yabancı kaynaklar ve uzun vadeli yabancı kaynaklar diye kendi aralarında ikiye ayrılır. Yabancı Kaynakları: III. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar: bir yıl veya işletmenin normal faaliyet döneminde vadesi gelen borç kalemlerini kapsar. Vadesi bir veya daha kısa olan satıcılar, banka kredileri, borç senetleri vb. gibi. IV. Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar: vadesi bir yılı aşan borçları ifade eder. Bir borçlanma aracı olan tahvil, bir yıldan uzun vadeli banka kredileri gibi. V. Özkaynaklar: İşletme sahiplerinin işletmeye getirdikleri sermaye ile işletmede bırakılan kar paylarını ifade eder.

Genel Olarak Kaynak Unusurları BANKA KREDİLERİ: işletmenin bankalardan çektiği kredileri gösterir. SATICILAR: satıcılara olan senetsiz borçları gösterir. BORÇ SENETLERİ: satıcılara olan senetli borçları gösterir. SERMAYE: işletme sahipleri tarafından konan kaynakları gösterir.

Temel Muhasebe Denklemi(Bilanço Denkliği) X İŞLETMESİNİN 31.12.2010 TARİHLİ BİLANÇOSU VARLIKLAR KAYNAKLAR I.Dönen Varlıklar 75.000 III.Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar IV.Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 10.000 20.000 II. Duran Varlıklar 125.000 V.Özkaynaklar 170.000 VARLIKLAR TOPLAMI 200.000 KAYNAKLAR TOPLAMI Bilanço, muhasebe sisteminin finansal olayların sonuçlarını göstermek için hazırladığı bir tablodur. Bu tabloda, işletmenin belirli bir tarihteki, varlıklarını ve varlıkların hangi kaynaklardan sağlandığı raporlanır. Bilançonun iki ana bölümü bulunmaktadır. Bunlar varlıklar ve kaynaklar bölümüdür. Varlıklar bölümünde, işletmenin sahip olduğu mevcutlar ve alacaklar raporlanır. Kaynaklar bölümünde ise bu varlıklar kaynakları ifade ile hak sahiplerini gösterilir.

Bilanço Denkliği Varlıklar=Yabancı Kaynaklar+Özkaynaklar 200.000=30.000+170.000 Özkaynaklar = Varlıklar-Yabancı Kaynaklar 170.000=200.000-30.000

Sıra Sizde… Varlıklar=180.000 TL Yabancı Kaynaklar=50.000 Özkaynaklar=?

Mali İşlemlerin Bilanço Denkliğine Etkisi İşletmenin varlık ve kaynaklarında değişiklik meydana getiren bir başka ifadeyle sonuç doğuran işlemlere mali işlem denilmektedir. Mali sonuç doğuran işlemleri dört grupta toplamak mümkündür: Bir varlığı artırırken, diğer bir varlığı azaltan işlemler. Alacak senetlerini tahsil edilmesi gibi. Bir varlığı artırırken, kaynakları artıran işlemler. Borçlanarak mal satın alınması gibi. Bir kaynağı artırırken, diğer bir kaynağı azaltan işlemler. Uzun vadeli borcun vadesinin 1 yıldan kısaya düşmesi gibi Bir kaynağı azaltırken, varlıkları azaltan işlemler. Veresiye satın alınan malın parasının ödenmesi gibi

Güray işletmesi 1. 000 TL nakit sermaye ile kurulmuştur Güray işletmesi 1.000 TL nakit sermaye ile kurulmuştur. Güray işletmesinin dönem içinde gerçekleşen işlemleri aşağıdaki gibidir. İşletmeye 300 TL’lik ticari mal alınmış, karşılığında satıcı Cemal Bey’e borçlanılmıştır. Satıcı Cemal Bey’e olan borcun yarısı kasadan ödenmiştir. İşletmeye 500 TL değerinde bir taşıt alınmış, bedeli peşin ödenmiştir. Satıcı Cemal Bey, kendisine olan borcu tutarında Güray işletmesine ortak olmuştur.

Mali İşlemlerin Bilançoya Etkisi Örnek 1. Ahmet Bey 20.000 TL’yi işletmeye sermaye olarak koymuştur. Varlıklar=Yabancı Kaynaklar+Özkaynaklar 20.000 = 0+20.000 X İŞLETMESİNİN AÇILIŞ BİLANÇOSU Varlıklar Kaynaklar I.Dönen Varlıklar Kasa 20.000 V.Özkaynaklar Sermaye Varlıklar Toplamı Kaynaklar Toplamı

Mali İşlemlerin Bilançoya Etkisi Örnek 2 Ahmet Bey 2.500 TL’ye peşin bir bilgisayar ve tamamını daha sonra ödemek üzere 5.600 TL’lik ticari mal alıyor. Kasa+Ticari Mal+Demirbaşlar=Satıcılar+Sermaye 14.700+5.600+2.500=2.800+20.000 X İŞLETMESİNİN BİLANÇOSU Varlıklar Kaynaklar I.Dönen Varlıklar Kasa Ticari Mal 17.500 5.600 III.Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Satıcılar II.Duran Varlıklar Demirbaş 2.500 V.Özkaynaklar Sermaye 20.000 Varlıklar Toplamı 25.600 Kaynaklar Toplamı

Hangisi bilanço eşitliği değildir? Aktif = Pasif Varlık = Kaynak Varlık = Pasif Varlıklar = Sermaye – Borçlar Sermaye = Varlık – Borçlar

ÖRNEK 1 1 Ocak 2012 tarihinde kurulan Atalay işletmesine ait bilgiler şöyledir. Kasadaki Para: 5.000 TL Ticari Mallar: 25.000 TL Demirbaşlar: 10.000 TL Binalar: 50.000 TL Borçlar: 20.000 TL Bu bilgilere göre işletmenin özsermayesini hesaplayıp, bilançosunu düzenleyiniz.

Zenon İşletmesi Kuruluş Bilançosu 1 Şubat 2012 tarihinde işe başlayan Zenon işletmesinin bilançosu aşağıdaki gibidir. Örnek: 2 AKTİF Zenon İşletmesi Kuruluş Bilançosu PASİF Kasa 10.000 TL Sermaye   50.000 TL Ticari Mallar 40.000 TL Elealı Zenon veya Zeno, Parmenides'in izleyicisi olan Antik Yunan filozofu. Elea Okulu'nun en önemli filozofları arasında yer alır. Zeno, hocası Parmenides'in Bir'ci anlayışını ve yalnızca Varlık'ın değişmez gerçek olduğunu öne süren görüşünü geliştirmiş, çokluk ve değişmenin gerçek olduğunu savunan karşıt görüşlerin tezlerine karşı mantıksal güçlükleri gözler önüne seren dolaylı kanıtlarla değişimin olanaksızlığını göstermeye çalışmış, ileri sürdüğü örneklemeleriyle felsefe tarihinde ün kazanmıştır. MÖ 490 - MÖ 430 yılları arasında yaşadığı rivâyet edilse de doğum ve ölüm tarihi kesin değildir. Zeno bir mantık ustası ve diyalektik düşüncenin en önemli geliştiricilerinden biridir. İleri sürdüğü önermeler, felsefe tarihinin en önemli paradoksları arasında yer almaktadır. Bunlardan en ünlüleri Aşil paradoksu ve Ok paradoksu olarak belirtilebilir. Zeno bu örneklemelerden hareketle değişimi bir yanılsama olarak formüle eden felsefesini temellendirir. İlk paradoksta, ünlü bir yunanlı koşucu olan Aşil, bir kaplumbağayla yarışacaktır. Kaplumbağa biraz daha önde olacaktır koşuya başlarken. Zeno, bu koşuda hızlı Aşil'in hiç bir zaman kaplumbağayı geçemeyeceği, bunun mantıksal olarak mümkün olmadığını öne sürer. Çünkü her seferinde Aşil'in aşması gereken bir mesafe kalacaktır, kaplumbağanın bulunduğu noktaya her gelişinde kaplumbağa bir başka noktaya geçmiş olacaktır ve Aşil'in onu geçebilmesi için her seferinde bu noktaları öncelikle geçmiş olması gerekir. Ok paradoksunda da benzer bir sonuca varılır. Buradaki temel argüman şöyledir: Mesafe sonsuz noktalardan oluşmaktadır ve bunlar sonlu bir süre içinde geçilemezdir. Böylece Zeno mantıksal ve diyalektik olarak bilinen diyalektikcilerin tam karşıt yönünde hareketin ve değişmenin olanaksız olduğunu, bunların bir yanılsama olduğunu ve temelde varlık'ın değişmeyen bir halinde bulunduğunu öne sürer.

Zenon İşletmesi 29 Şubat Bilançosu Peşin Mal Alışı: İşletme Şubat ayında tamamı peşin olarak 5.000 TL’lik mal satın almıştır. AKTİF Zenon İşletmesi 29 Şubat Bilançosu PASİF Kasa 5.000 TL Sermaye   50.000 TL Ticari Mallar 45.000 TL

Zenon İşletmesi 31 Mart Bilançosu 2) Maliyetine Peşin Satış: İşletme Mart ayında maliyeti 4.000 TL olan malı aynı fiyata peşin olarak satmıştır. AKTİF Zenon İşletmesi 31 Mart Bilançosu PASİF Kasa 9.000 TL Sermaye   50.000 TL Ticari Mallar 41.000 TL

Zenon İşletmesi 30 Nisan Bilançosu 3) Karlı Peşin Mal Satışı: İşletme Nisan ayında 5.000 TL maliyetli malı 11.000 TL’ye peşin satmıştır. AKTİF Zenon İşletmesi 30 Nisan Bilançosu PASİF Kasa 20.000 TL Sermaye   50.000 TL Ticari Mallar 36.000 TL (Kar) 6.000 TL 56.000 TL

Zenon İşletmesi 31 Mayıs Bilançosu 4) Zararına Peşin Mal Satışı: İşletme Mayıs ayında 10.000 TL maliyetli malı 8.000 TL’ye peşin satmıştır. AKTİF Zenon İşletmesi 31 Mayıs Bilançosu PASİF Kasa 28.000 TL Sermaye   50.000 TL Ticari Mallar 26.000 TL Kar 6.000 TL (Zarar)  (2.000) TL 54.000 TL

Zenon İşletmesi 30 Haziran Bilançosu 5) Kredili (Veresiye) Mal Alışı: İşletme Haziran ayında tamamı veresiye olmak üzere 6.000 TL’lik mal almıştır. AKTİF Zenon İşletmesi 30 Haziran Bilançosu PASİF Kasa 28.000 TL Satıcılar   6.000 TL Ticari Mallar 32.000 TL Sermaye 50.000 TL Kar (Zarar)  (2.000) TL 60.000 TL

Zenon İşletmesi 30 Temmuz Bilançosu 6) Borç Ödemesi: İşletme Temmuz ayında satıcıya olan borcunun 4.000 TL’sini peşin ödemiştir. AKTİF Zenon İşletmesi 30 Temmuz Bilançosu PASİF Kasa 24.000 TL Satıcılar   2.000 TL Ticari Mallar 32.000 TL Sermaye 54.000 TL Kar (Zarar) 56.000 TL

BİLANÇOYA GÖRE KAR/ZARARIN SAPTANMASI KAR/ZARAR = DÖNEM SONU ÖZ SERMAYE – DÖNEM BAŞI ÖZ SERMAYE (Sonuç (+) ise KAR, (-) ise ZARAR) DÖNEM SONU ÖZ SERMAYE = (D.S. VARLIK – D.S. BORÇ) DÖNEM BAŞI ÖZ SERMAYE = (D.B. VARLIK – D.B. BORÇ)

Atlanta LTD şirketine ait bilgiler aşağıdaki gibidir. İşletmenin dönem sonu kar/zararını hesaplayınız. Dönem Sonu Varlıklar: 75.000 TL Dönem Başı Varlıklar: 55.000 TL Dönem Sonu Borçlar: 25.000 TL Dönem Başı Borçlar: 15.000 TL ÇÖZÜM: Dönem Sonu Varlıklar – Dönem Sonu Borçlar = Dönem Sonu Öz Sermaye (75.000 TL – 25.000 TL = 50.000 TL) Dönem Başı Varlıklar – Dönem Başı Borçlar = Dönem Başı Öz Sermaye (55.000 TL – 15.000 TL = 40.000 TL) DS Öz Sermaye – DB Öz Sermaye = 50.000 TL – 40.000 TL = 10.000 (KAR)

Muhasebede Kullanılan Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU

Gelir Tablosunun Tanımı ve Şekli Gelir tablosu Gelir tablosu, işletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net kârı veya zararını gösteren tablodur. Gelir tablosu bilanço gibi statik değil aksine belli bir dönemi kapsadığı için dinamik bir tablodur. Bilançoda dönem karı sadece tek bir kalem olarak gösterilirken; gelir tablosunda kar veya zararın adım adım nasıl oluştuğu görülmektedir.

Gelir Tablosu Örneği Brüt Satışlar (600-603) GEÇMİŞ DÖNEM CARİ DÖNEM Brüt Satışlar (600-603) Satış İndirimleri (-) (610-612) NET SATIŞLAR Satışların Maliyeti (-) (620-623) BRÜT SATIŞ KARI Faaliyet Giderleri (-) (630-632) FAALİYET KARI Diğ.Faal.Ol.Gel.Kar. (640-649) Diğ.Faal.Ol.Gid.Zar(-) (653-659) Fin.Giderleri (-) (660-661) OLAĞAN KAR/ ZARAR Ol.Dışı Gel.Kar (671-679) Ol.Dışı Gid.Zar.(-) (680-689) Dönem Net Karı / Zararı (690-698)

GELİR TABLOSU İLE İLGİLİ KAVRAMLAR GELİR (HASILAT): Bir mal ve hizmetin satışından elde edilen ya da faiz, kira gibi unsurlardan kazanılan iktisadi değerlerin brüt tutarına denir. GİDER: Gelir elde etmek amacıyla yapılan varlık tükenmelerine denir. KAR: Gelirler giderlerden fazla ise aradaki olumlu farka denir. Sermayede artış yaratır. ZARAR: Giderler gelirlerden fazla ise aradaki olumsuz farka denir. Sermayede azalış yaratır.

Gelir Tablosunun Özellikleri Gelir tablosunda bilançodaki gibi bir denklik söz konusu değildir. Gelir tablosundaki tüm gelir unsurları işletmenin özkaynaklarını artırıcı bir etkiye sahipken; tüm maliyet ve gider unsurları ise özkaynakları azaltıcı bir etkiye sahiptir.

Gelir Tablosunun İçeriği Gelir tablosunun içeriği, gelir tablosunda yer alan unsurlardır. Bu unsurlar; Brüt satış karı veya zararı, Faaliyet karı veya zararı, Olağan kar veya zararı Dönem karı veya zararı Dönem net karı veya zararı

BRÜT SATIŞLAR (-) Satış İndirimleri (İskonto) (-) Satış İadeleri NET SATIŞLAR (-) Satılan Malın Maliyeti (SMM) A) BRÜT SATIŞ KARI (-) Faaliyet Giderleri B) FAALİYET KARI VEYA ZARARI C) FİNANSMAN GİDERLERİ C) NET KAR VEYA ZARAR

ÖRNEK Aksoy işletmesinin gelir tablosu bilgileri aşağıdaki gibidir: Satışlar: 320.000 TL Satış İskontoları: 19.000 TL Satılan Malın Maliyeti: 90.000 TL Genel Giderler: 50.000 TL KAR/ZARAR = ?

Uygulama 1 Atakan işletmesinin dönem başı bilançosunda yer alan varlık ve kaynak unsurları aşağıdaki gibidir. Kasa: 33 Banka: 35 Taşıtlar: 64 Alınan çekler: 30 Ticari mal: 88 Satıcılar: 26 Verilen çekler: 24 Banka kredileri: 50 Sermaye: ?

İş Olguları Ticari malların 1\4’ü 30 TL’ye peşin satılmıştır. Satıcılara olan borcun yarısı ödenmiştir. 15 TL’lik mal alınmış, karşılığında senet verilmiştir. Bankadan gelen ekstreden daha önce verilen çekin ödendiği anlaşılmaktadır. 36 TL’lik ticari mal 50 TL’ye veresiye satılmıştır. Alınan çekler tahsil edilmiştir. Müşteriler senetsiz borçlarının yarısını ödemişlerdir. Kullanılmaya taşıt 60 TL’ye satılmış, parası bankaya yatırılmıştır. İşletmeye 32 TL’lik masa ve sandalye ile 48 TL’lik ticari mal peşin alınmıştır. 30 TL’lik mal 40 TL’ye satılmış, karşılığında müşterilerden senet alınmıştır. İstenen: Dönem başı ve dönem sonu bilançosunu düzenleyiniz.