MODÜL 5.3 arabuluculuk sürecinin planlanması ve ilkelerin gözetilmesi Prof. Dr. Yasemin Işıktaç

Arabuluculuk Sürecinin Planlanması MODÜL 5.3: ARABULUCULUK SÜRECİNİN PLANLANMASI VE İLKELERİN GÖZETİLMESİ Arabuluculuk Sürecinin Planlanması Arabuluculuk süreci, taraflar ile arabulucu arasında yapılan ortak ve özel toplantılar / görüşmeler ve iletişimin bir karışımından oluşur. Olası en iyi sonucu elde etmek için arabulucu, her bir arabuluculuk sürecinde faaliyetleri dikkatli bir şekilde planlamalı ve tarafların onayını almalıdır.

MODÜL 5.3: ARABULUCULUK SÜRECİNİN PLANLANMASI VE İLKELERİN GÖZETİLMESİ Kolaylaştırıcı arabuluculuğun aşamalarına ilişkin klasik model, belirli bir arabuluculuk faaliyeti için özel bir yapı oluşturmak isteyen arabuluculara yardımcı olacaktır. Arabulucu klasik modeli temel alarak, tarafların ve uyuşmazlığın özelliklerine, tarafların ihtiyaçlarına ve menfaatlerine göre arabuluculuk faaliyetinin duvarlarını ve çatısını oluşturur

arabuluculuk faaliyeti birbirinden farklıdır. MODÜL 5.3: ARABULUCULUK SÜRECİNİN PLANLANMASI VE İLKELERİN GÖZETİLMESİ Bunun yanında, tarafların içinde bulundukları durum, kendi tarzı ve nitelikleri, süre sınırlamaları, hukuki çerçeve, mevcut kaynaklar, tarafların uygunluk durumu, tercihleri, arabulucunun müdahale türü, taraf avukatları ve üçüncü kişilerin sürece katılımı ve diğer ilgili unsurlar dikkate alınmalıdır. Tüm bu değişkenler, arabuluculuk sürecinin nihai görüntüsünü etkilemektedir. Bütün sorunlar için tek bir çözüm yoktur. Bu nedenle her bir arabuluculuk faaliyeti birbirinden farklıdır.

MODÜL 5.3: ARABULUCULUK SÜRECİNİN PLANLANMASI VE İLKELERİN GÖZETİLMESİ Bunu örneklerle açıklayacak olursak: Tarafların birbirleri ile karşılaştıklarında rahatsız olduklarını veya kendilerini güvende hissetmediklerini düşünelim. Bu durumda, arabulucunun sürece özel görüşmelerle başlaması daha akıllıca olacaktır. Eğer yasal düzenlemeler gereği arabuluculuk için nihai bir tarih öngörülüyor ise arabulucu bu tarihe göre arabuluculuk oturumlarının süresini ve sayısını planlamalıdır. Taraflar rahat hissetmiyor veya avukatlar birlikte görüşme yapma konusunda ısrarcı ise arabulucu tarafları ve avukatlarını ayırmaya çalışmamalıdır.

Arabuluculuk Sürecinin Planlanmasında İlkelerin Gözetilmesi MODÜL 5.3: ARABULUCULUK SÜRECİNİN PLANLANMASI VE İLKELERİN GÖZETİLMESİ Arabuluculuk Sürecinin Planlanmasında İlkelerin Gözetilmesi Arabuluculuk faaliyetlerinin tasarlanması ve uygulanmasında arabuluculuğun temel ilkelerine uyulması gerekir. Arabuluculuk ilkeleri, süreç boyunca nasıl hareket edileceğine dair tüm soruların cevaplanmasında temel kılavuz olarak kullanılmalıdır. Aşağıda sürecin planlanmasında temel ilkelerin çeşitli uygulamaları açıklanmıştır.

gerektirir ve tarafsızlığın korunmasını da sağlar MODÜL 5.3: ARABULUCULUK SÜRECİNİN PLANLANMASI VE İLKELERİN GÖZETİLMESİ Uyuşmazlık çözüm sürecinin yürütücüsü olarak arabulucu, sürecin esas sahibinin taraflar olduğunu ve arabuluculuğun her aşamasında onların onaylarının alınması gerektiğini akılda tutmalıdır. Bu şekilde gönüllülük ve tarafsızlık ilkesine uygun hareket edilmiş olunur. Gönüllülük ilkesi, tarafların kendi kararlarını verebilmesinin dikkate alınmasını gerektirir ve tarafsızlığın korunmasını da sağlar

MODÜL 5.3: ARABULUCULUK SÜRECİNİN PLANLANMASI VE İLKELERİN GÖZETİLMESİ Etkililik ilkesi, sürecin sonuç odaklı bir yaklaşımla yürütülmesini gerektirir. Bu amaçla; arabulucunun her uyuşmazlığı kendi özel durumu içerisinde ve farklılıkları çerçevesinde ele alarak akıllı bir planlama yapması, arabuluculuğun amaçlarına ve hedeflerine odaklanması, tarafların rahat etmesini sağlaması, gerektiğinde süre ve maliyet tasarrufu için tedbir alması ve gizliliği sağlaması gerekir. Gizlilik ilkesi, tarafların ihtiyaç ve menfaatlerini açıkça ortaya koyabilmelerini sağlaması ve güven ilişkisinin gelişimi açısından etkililik ilkesiyle birlikte düşünülebilir.

MODÜL 5.3: ARABULUCULUK SÜRECİNİN PLANLANMASI VE İLKELERİN GÖZETİLMESİ Esneklik ise arabulucunun tarafların rızası ile olası bütün iletişim yollarının açmasını sağlar. Diğer taraftan, bu ilke sayesinde arabulucu ilk planın beklendiği kadar yararlı olmadığını fark edebilir ve planı yeniden değerlendirebilir. Esneklik aynı zamanda, arabulucunun tarafları farklılıklarıyla birlikte kabul etme konusunda esnek bir anlayış geliştirebilmesi; yani, kalıp yargılardan kaçınabilmesi olarak da ele alınmaktadır.

MODÜL 5.3: ARABULUCULUK SÜRECİNİN PLANLANMASI VE İLKELERİN GÖZETİLMESİ Hakkaniyet ilkesi, gönüllülük ilkesi ile eş değer ölçüde dikkate alınmalıdır. Arabulucu adil bir şekilde hareket etmeli ve tarafların çeşitli nedenlerle dezavantajlı konuma düşmesine neden olmamalıdır.