EĞİTİM BİLİMLERİNDE YÖNTEM

Tanıma Anlama Yararlanma Merak giderme İsteklerinin karşılanması sonucu ortaya çıkan ürün BİLGİ olarak adlandırılır.

Bilgi Edinme Yolları Bilgi Edinme Yolları Bireysel Yaşantılar Otorite Tümdengelim Tümevarım

Bireysel Yaşantılar En kolay bilgi toplama yoludur. Çok güvenilir bilgiler elde dilemeyebilir. Herkesin aynı bilgiye ulaşması mümkün olmayabilir.

Otorite Bir konuda bilgili, yetkili ya da deneyimli olduğu kabul edilen bir kişiden bilginin elde edilmesidir. Otorite figürleri zaman içinde farklılaşabilir.

Tümdengelim Başlangıçta doğru olarak kabul edilen bir önermeden yola çıkarak daha dar kapsamlı önermelerin kabul edilmesi ile bilgi edinme yoludur. Ulaşılan sonuçlar ancak öncülerin doğruluğu ölçüsünde doğru olabilir.

Tümevarım Bilginin kaynağı olarak duyuları, deneyi ve gözlem, kabul eden bilgi toplama yoludur. Doğru bilgiye bilimsel yolla ulaşılabileceğini savunur. Genellemeler, ilkeler ve yasalar bu şekilde oluşturulur. Kimi zaman hatalı sonuçlara ulaşılabilir.

Bilim Evrendeki düzeni bulma amacıyla gözlenebilen değişkenler arasında belirli bir yöntemle bağlantılar arayan sistemli, kanıtlanmış, tekrarlanabilir ve organize bilgiler bütünüdür.

Bilimin İşlevleri Anlama/Betimleme Açıklama Yordama Kontrol

Anlama/Betimleme: Bilim, var olan şeylerin tek tek ya da ilişkiler halinde tanınması, ayrıntılı özelliklerinin öğrenilmesi ile başlar. Anlama/betimleme işlevi, işte bu amaca dönük “nedir?” sorusunu cevaplandırmayla ilgilidir ve var olan durumu olduğu gibi ortaya koyar. Betimsel araştırmalar, bilimin anlama/betimleme işlevine hizmet eder.

Açıklama: Mevcut durumun olduğu gibi tanınmasından sonra, o durumların açıklanması muhtemel nedenlerinin ve ilişkilerin belirlenmeye çalışılması söz konusudur. Bağıntısal araştırmalar bilimin açıklama işlevine hizmet eder.

Yordama: Gözlenen durumlardan yararlanarak gözlenmeyen durumlar hakkında tahmin yürütmektir. Olayları açıklayabilen genellemeler yararlıdır; ancak olayların oluşunu daha önceden kestirebilmek bilim ve insanlık için çok daha önemlidir. Nedensel karşılaştırmalı araştırmalar bilimin yordama işlevine hizmet eder.

Kontrol: Bilimin kontrol amacı/işlevi, üretilen bilgilerin fiilen uygulamalara aktarılması, doğa ve toplum olaylarının denetim altına alınmasını amaçlar. Bilim, olayları yordamakla yetinmeyip kontrol altına almayı amaçlar. Deneysel araştırmalar bilimin kontrol işlevine hizmet eder.

Bilim Dalları Doğa Bilimleri Mühendislik ve Teknoloji Tıbbi Bilimler Tarımsal Bilimler Sosyal Bilimler Beşeri Bilimler Matematik ve Bilgisayar Bilimleri . Fiziki Bilimler . Kimya . Dünya ve İlişkili Çevre . Biyoloji . Genetik . İnşaat Mühendisliği . Elektrik . Elektronik . Diğer Mühendislik .Temel Tıp . Klinik Tıp . Sağlık . Tarım .Ormancılık . Balıkçılık ve İlişkili Bilimler .Veterinerlik .Psikoloji .Ekonomi . Eğitim . Diğer Sosyal Bilimler . Tarih . Diğer Beşeri

Bilimselliğin Ölçütleri Gözlenebilirlik Ölçülebilirlik İletilebilirlik Tekrarlanabilirlik Sınanabilirlik

Bilimsel Yöntem bilimsel araştırma, insanın algıladığı olgular hakkında sahip olduğu bilgisini artırmak ve yaşam kalitesini yükseltmek için gerekli olan süreç ve teknolojileri geliştire bilmek amacıyla gerçekleştirdiği bilgi üretimi etkinlikleridir. Bilimsel araştırmalarda bilgi üretmek için bilimsel araştırma yöntemleri kullanılır. Bu yöntemler çeşitli veri toplama, veri çözümleme ve veri değerlendirme sistemlerine dayanmaktadır

Bilimsel Yöntemin Aşamaları Problemin fark edilmesi Problemin tanımlanması Olası çözüm yollarının yazılması Çözümleri doğrulayacak gözlem ve deneylerin saptanması Denencelerin test edilmesi

Problemin fark edilmesi Bir durumun sorun olarak görülebilmesi için bireyde rahatsızlık oluşturması gerekir. Aynı şey bilimsel yöntem içinde geçerlidir. Bilimsel yöntemin uygulanabilmesi için öncelikle bir problem durumu olmalıdır.

Problemin tanımlanması Problemin çözülebilmesi öncelikle ne olduğunun anlaşılmasına bağlıdır. Problem açıklandıktan sonra gerekli bilgiler ve olası çözüm yolları bulunmaya çalışılır.

Olası çözüm yollarının yazılması Doğrulanacağı umulan kuramsal düşünceler (hipotez/denence) belirlenir ve çözüm yolları olarak ifade edilir.

Çözümleri doğrulayacak gözlem ve deneylerin saptanması Olası çözüm yollarının doğrulanması ya da yanlışlanması için gerekli olan veriler saptanır ve uygun yöntemlerle toplanır.

Denencelerin test edilmesi Elde edilen verilerle denencelerin doğru olup olmadığı kontrol edilir. Böylece hangi denecelerin gözlenen olgularla tutarlı olduğu, hangilerinin tutarsız olduğu belirlenir.

Bilimsel Araştırma Türleri Temel Araştırmalar Uygulamalı Araştırmalar Laboratuar Araştırmaları Saha Araştırmaları Tarihsel Araştırmalar Betimsel Araştırmalar Deneysel Araştırmalar

Temel araştırmalar Temel araştırmalar, kuram (teori) geliştirmeyi ya da var olan kuramları sınamayı amaçlamaktadır. Kuram geliştirme kavramsal bir süreçtir ve uzun zaman içerisinde pek çok araştırma yapmayı gerektirir. Temel araştırmaların bulguları doğrudan bir fayda sağlamaz ve uygulamalı araştırmalara zemin hazırlayabilmek için ise yıllar gerekebilir. Örneğin, Skinner’in güvercinlerle (edimsel koşullama), Pavlov’un köpeklerle (klasik koşullama), Piaget’in kendi çocuklarıyla (gelişim evreleri) ve Bandura’nın çocuklarla (sosyal öğrenme) yıllarca çalışması temel araştırmalara en güzel örneklerdir.

Uygulamalı Araştırmalar Bir kuramı uygulamak ve sınamak ya da uygulamada yaşanan sorunları çözmek üzere gerçekleştirilen araştırmalardır. Genellikle uygulamadaki bir sorunun çözümüne odaklanır ve elde edilen bulgular bu soruna ilişkin karar vermede yararlıdır.

Laboratuar Araştırmaları Uygun koşullar altında, laboratuar ortamında ve gerçeğe yakın koşullar yaratılarak verilerin toplandığı ve bulgulardan yola çıkarak genellemelerin yapıldığı araştırmalardır. Güvenirlik ve genellenebilirlik olasılığı yüksektir.

Saha Araştırmaları Günlük yaşantıda karşılaşılan ortamlarda, gerçek durumda yapılan araştırmalardır. Değişkenlerin kontrolü güçtür ve bu nedenle değerlendirmede güçlükler çıkabilir.

Tarihsel Araştırmalar Geçmiş zaman içinde oluşmuş olay ve olguların incelendiği ya da bir problemin geçmişle ilişkisinin incelendiği araştırma türüdür. Daha çok belge, doküman ve eski kayıtların incelenmesi ile gerçekleştirilir.

Betimsel Araştırmalar Olayların önceki durumlarını dikkate alarak değişkenler arasındaki ilişkileri açıklamaya yönelik araştırmalardır. Anket, sınav, gözlem formu gibi araçlar kullanılır.

Deneysel Araştırmalar Değişkenler arasındaki neden sonuç ilişkileri ortaya çıkarmayı amaçlayan araştırma türüdür.

Araştırma Bölümleri I. Bölüm (GİRİŞ) II. Bölüm (YÖNTEM) Araştırma konusu belirleme Problem ve alt problemleri tanımlama Hipotez oluşturma Kaynak tarama Amaç ve önemi belirleme Varsayımlar ortaya koyma Sınırlılıkları belirleme Tanımları ve kısaltmaları belirleme II. Bölüm (YÖNTEM) Araştırma türünü belirleme Evren ve örneklemi belirleme Verilerin toplanması Verilerin çözümlenmesi III. Bölüm (BULGULAR) Bulgular ortaya koyma Yorumlama IV. Bölüm (SONUÇ VE ÖNERİLER) Sonuçları ortaya koyma Önerilerde bulunma