PSİKOLOJİNİN TANIMI VE ALT DALLARI GELİŞİM PSİKOLOJİSİ PSİKOLOJİNİN TANIMI VE ALT DALLARI

Psikoloji Nedir? İnsan davranışları ve bu davranışlar altında yatan asıl nedenleri bulmaya çalışan bilim dalıdır. Bu gün psikoloji kendine özgü yöntemleri ve inceleme alanı insan olan, diğer bilim dallarıyla ilişkili ve kendi içinde alt dallara ayrılmış bir disiplindir.

Psikolojinin Alt Dalları Psikoloji insan davranışlarıyla ilgilendiğinden insanın olduğu her alanda psikolojinin varlığından söz edebiliriz. Psikolojinin bir alanla ilişiklendirilmesi sonucu ortaya çıkan alanlara psikolojinin alt dalları denir. Amaç psikolojinin bulgularının ilgili alanda daha işlevsel kullanılmasını sağlamaktır

Deneysel Psikoloji: İnsan davranışlarını laboratuar ortamlarında inceleyerek, davranışın temel ilkelerini bulmaya çalışır. Özellikle algı, öğrenme, motivasyon ve davranışın fizyolojik temelleri üzerinde durur.

Örnek: Psikoloji bilimine pozitif bilim kimliği kazandırmak için çalışmalar yapan alan aşağıdakilerden hangisidir ? A) Kitle psikolojisi B) Eğitim Psikolojisi C) Deneysel psikoloji D) Sosyal Psikoloji E) Klinik psikoloji

Cevap: Psikolojinin ruh bilimi olarak tanımlanmış olması sanki bilinmeyen ve sorgulanmayan bir yapı ile uğraşıyor olmasının verdiği sığ anlayışı tolere edebilmek için deneysel psikolojinin bulguları oldukça işlevsel olmuştur. Bu alanın bulguları psikolojinin konusunun insan ve insan davranışının nedenlerine ve temel ilkelerine yönelmesine neden olmuştur denebilir. Cevap C

Klinik Psikoloji: Daha çok gözlem, mülakat ve test tekniklerini kullanarak bireylerde görülen davranış bozukluklarının tedavisine çalışır. Psikiyatristler ilaçla tedavi üzerinde yoğunlaşırken, klinik psikologlar daha çok psikoterapi üzerinde ve beraber çalışırlar.

Sosyal psikoloji: İnsan davranışlarını etkileyen sosyal çevreyle ilgilenirler. Sosyal gruplarda meydana gelen kişiler arası etkileşimler, tutumların ölçülmesi, değerlerin araştırılması gibi çeşitli konular üzerinde durur.

Örnek: Aşağıdaki durumlardan hangisiyle sosyal psikoloji ilgilenir? A) Okul başarısızlığı B) Kitap okuma alışkanlığı C) Çevreyle etkilişimden kaynaklanan bozukluklar D) Kişilik bozuklukları E) Davranış bozuklukları

Cevap: Bu şıkta başkasının bireye bakışını ve toplumdaki bireylerin tümünü ilgilendiren ve toplumun genel anlayışını yansıdan bir durumdur ki uda sosyal psikolojinin konusudur. Cevap C.

Danışmanlık Psikolojisi: Danışmanlık psikolojisi daha hafif düzeydeki duygusal, kişisel, uyum vb. konularla ilgilenen bir alandır. Her düzeydeki Eğitim Öğretim Kurumunda öğrencilerin bireysel ve eğitim-öğretime ilişkin sorunlarıyla ilgilenir.

Endüstriyel Psikoloji : İş veriminin artırılması, personel seçimi, çalışanların psikolojik problemleri, çatışmaları, uyumları vb. gibi konularda çalışmalar yapar.

Eğitim Psikolojisi Eğitim psikolojisi, insan zihin ve davranışlarının eğitim süreciyle ilişkili olarak incelenmesidir. Psikolojinin insan gelişim ve öğrenmesine ilişkin bulgularının eğitime uygulanmasıdır.

Eğitim Psikolojisi Özetle,Eğitim Psikolojisi ,insanların gelişim özelliklerini ve öğrenme ilkelerini inceleyerek,eğitim ortamlarını etkili bir biçimde düzenlemeyi ve eğitim-öğretimi verimli biçimde gerçekleştirmeyi amaç edinen uygulamalı bir bilim dalıdır. (Fidan N ve Erden M-1993 Eğitime Giriş)

EĞİTİM PSİKOLOJİSİNİN ALT DALLARI 1-Gelişim Psikolojisi: İnsan davranışlarında doğumdan ölüme kadar tüm yaşamı boyunca gözlenen biyolojik ve psikolojik değişiklikleri inceler. 2-Öğrenme Psikolojisi: Bireyde öğrenmenin nasıl gerçekleştiğini açıklamaya çalışan, Öğrenme sürecini ve bu süreçte meydana gelen öğretim modellerini , yaklaşımlarını ve ilkelerini inceler. 3-Rehberlik ve Danışmanlık Psikolojisi: Bireyin kendisini ve çevresini tanımasına yardımcı olan, kişisel, eğitsel ve mesleki yönlerden destek vermeyi ve bireyin gelişimine katkıda bulunmayı amaç edinen bilim dalıdır.

PSİKOLOJİ AKIMLARI KURAM TEMSİLCİLERİ TEMEL ÖZELLİKLER Y A P I S L C K W. Wundt -- İnsan davranışını kontrollü koşullarda gözelemlemeye yönelik çalışmalar yapmıştır. --İnsan zihni çeşitli bilinç öğelerine ayrılır.Psikolojinin amacı bilinç öğelerini birleştirmek ve çözümlemektir --Bilinci çözebilmek için içebakış yöntemini kullanılmıştır --İçsel duygular, sezişler ve düşünceler üzerine odaklanılmıştır

PSİKOLOJİ AKIMLARI KURAM TEMSİLCİLERİ TEMEL ÖZELLİKLER D A V R N I Ş Ç L K Watson (Kurucu) Pavlov Thorndike Skinner j. Locke Gutheri --Yapısalcılığı yetersiz bulmuş, sezgi, duygu ve düşüncelerin gözlenemeyeceğini iddia ederek içe bakış yöntemini reddetmiştir. --Psikolojinin gözlenebilen ve ölçülebilen davranışlar üzerinde çalışması gerektiğini açıklar --Davranışın niçin olduğuna değil nasıl olduğuna önem vermiştir. --Çevredeki uyarıcı koşullara önem vermişve uyarıcı-tepki ilişkisine göre davranışı açıklamaya çalışmışlardır. ABD de başlayan bir akımdır.

PSİKOLOJİ AKIMLARI KURAM TEMSİLCİLERİ TEMEL ÖZELLİKLER PSİKO A N L İ T K S. Freud Erikson --Freud davranışın sebebini bilinç dışı etkinlikler açısından ele almıştır.İki temel içgüdünün insan davranışını etkilediğini belirtir. Bunlar cinsellik ve saldırganlıktır. --Erikson sadece biyolojik etmenler değil sosyal çevreninde etkisi üzerinde durmuştur.

PSİKOLOJİ AKIMLARI --Bireye ve davranışlarına bütünsel bakmışlardır. KURAM TEMSİLCİLERİ TEMEL ÖZELLİKLER B İ L Ş S E Gestalt ekolü Kofka-Köhler Wertheimer – Piaget- Bruner Asubel --Bireye ve davranışlarına bütünsel bakmışlardır. --Davranışları zihinsel bir süreç ile ele almışalrıdr. İlgi, algı, düşünme , kavrama gibi süreçlere yer vermişlerdir.

PSİKOLOJİ AKIMLARI KURAM TEMSİLCİLERİ TEMEL ÖZELLİKLER H Ü M A N İ S T A.Maslow Rogers Kohlberg --Psiko-analitik yaklaşımın aksine insanı tehlikeli bir varlık olarak değil de değerli olduğunu ve doğasının iyilik temelleri üzerine kurulu olduğunu düşünmüşlerdir. --Davranışın temelinde ihtiyaçların olduğunu düşünmüşlerdir. --Birey kendisini gerçekleştirmeye çalışan bir varlıktır Bireyde algılama ve benlik kavramı üzerinde durur

PSİKOLOJİ AKIMLARI KURAM TEMSİLCİLERİ TEMEL ÖZELLİKLER NÖRO B İ Y O L J K W. James Hebb -- Davranışların incelenmesini beyin, sinir sistemi ve beyin hücreleri arasındaki sinaps bağlarına göre ele almışlardır.

Eğitim Psikolojisinin Kullandığı Başlıca Yöntemler

1-Gözlem Gözlem kendiliğinden oluşan ya da bilinçli olarak hazırlanan olayları, belirdikleri sırada sistematik ve amaçlı bir biçimde incelemektir. Gözlem becerisi öğretmenin sınıf içi süreçleri anlaması ve yönetmesi için son derece önemlidir. Gözlem bilimsel yöntemin her aşamasında baş vurulan bir araçtır.Doğal ve Sistematik olmak üzere ikiye ayrılır.

a) Doğal Gözlem: Olayları kendi doğal şartları içinde müdahale etmeden gözlemektir. Belirli bir tekniğe dayanmaksızın tesadüflere bağlı olarak yapılır. Çok zaman alması, değişkenleri kontrol etme güçlüğü olumsuz yanları olarak söylenebilir.

b) Sistematik Gözlem: Bu yöntemde, davranışlar araştırıcının belirlediği şartlar içinde gözlenir. Gözlem yapılırken standart gözlem araçları ve yöntemleri kullanılır. Bu gözlemde araştırıcı doğal gözlemde olduğu gibi her davranışı değil, sadece ilgilendiği davranışları gözler.

Örnek. Aşağıdakilerden hangisi doğal gözlemin avantajlarından biridir? A) Uzun zaman almaması B) Kontrol düzeyinin yüksek olması C) Tekrar edilebilir olması D) Daha objektif sonuçlar verebilmesi E) Gözlemcini yansız olmasını sağlaması

Cevap: Doğal gözlemde gözlenen sistematik gözleme göre gözlendiğinin daha az farkında olabilir ki bu durum onun davranışlarını daha gerçekçi olarak ortaya koymasına neden olur. Cevap D.

2. Korelasyon Yöntemi Korelasyon herhangi iki değişken arasındaki ilişkiyi ifade eder. Korelasyonda tek bir gruba ait iki ayrı puan dizisinin olması gerekir. Korelasyon katsayısı +1 ile –1 arasında bir değer alabilmektedir r= 0,00 ilişkinin yokluğu r= 0,50 orta düzeyde olumlu ilişki r= 1,00 tam ve artan bir ilişki r=-1,00 tam fakat azalan bir ilişki

Örnek: Uyum düzeyi ile akademik başarı arasındaki ilişkiyi araştıran bir araştırmacı uyum düzeyi ile akademik başarı arasındaki Korelasyon katsayısını r= 0,89 Olarak bulur. Bunun anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A) Uyum düzeyi artıkça başarı düşmektedir. B) Başatı yükseldikçe uyum düşmektedir C) Başarı bağımsız değişken uyum ise bağımlı değişkendir D) Uyum düzeyi başarıyı ne olumlu ne de olumsuz yönde etkilemiyor. E) Uyum düzeyi artıkça başarı da artmaktadır.

Cevap: Korelasyon katsayısı bize iki değişken arasındaki ilişkinin yönü, şiddeti ve anlamlı olup olmadığı hakkında bilgi vermektedir. Yukarıdaki korelasyon katsayısı pozitif (+) olduğunu görmekteyiz yani ilişkinin yönü pozitif, korelasyon katsayısı +1 yakın olduğu için şiddetli ve ilişkinin de anlamlı olduğu görülmektedir. Bir başka deyişle uyum başarı için bir faktördür denilebilir. Cevap E.

3. Deneysel Yöntem Değişken gözlenebilen ve farklı değerler alabilen özelliklerdir. Ağırlık, cinsiyet, yaş ve boy gibi özellikler buna birer örnektir. Değişkenler bağımsız ve bağımlı olmak üzere iki gurupta toplanabilir.

Bağımlı-Bağımsız Değişken: Bağımsız Değişken: Hiçbir şeye bağlı olmadan araştırıcı tarafından değiştirilebilen ve bağımlı değişkendeki değişikliklere neden olduğu kabul edilen değişkendir. (Neden) Bağımlı Değişken: Bağımsız değişkendeki değişmeye bağlı olarak durumu değişen değişkendir.(Sonuç) Başka bir ifadeyle bağımsız değişken etkileyen, bağımlı değişken ise etkilenen değişkendir.

DİĞER YÖNTEMLER Bu üç yöntem dışında Anket, Olay (Vaka)incelemesi, Testler vb. yöntemler de kullanılmaktadır.