AMELİYATHANEDE ISI KONTROLÜ Hipotermi ve Maling Hipertermi

VÜCUT SICAKLIĞININ DÜZENLENMESİ Vücut ısısının normal çalışabilmesi , vücut ısısının belli sınırlarda ve sabit kalmasına bağlıdır. Bir çok enzim sistemi ancak bu koşulda çalışabilmektedir. Vücut ısısının termodinamik yasalara uyarak çok değişken olan çevre koşullarına göre değişmesi , vücudun çevreyle sürekli etkileşimi sonucu önlenebilir. Bu da ısı üretimi ve kaybı arasındaki duyarlı denge ile sağlanır. Vücut ısısı sabah en düşük olmak üzere günlük 0.5-0.7 C ‘li değişiklik gösterir.

ISI KAYIP VE KAZANIM MEKANİZMALARI Radyasyon Elektromanyetik dalga formunda tüm objelerin yüzeyinden serbest olarak ısı yayılmasıdır. Vücudun yüzeyi çevrenin yüzeyinden daha sıcaksa net ısı kaybı olur.Normal oda ısısında çıplak oturan bir kişi toplam ısı kaybının yaklaşık %60’ını bu yolla kaybeder. Muayene için uzun süre üzeri açık olan hastalara , ameliyathanede bekleyen hastalara bu yönden dikkat edilir.

Kondüksiyon Birbirine yakın moleküller arasında çarpışmalar süresince ısı enerjisinin transfer edilerek ısının kaybedilmesi ya da kazanılmasıdır. Vücut yüzeyi , hava veya suyu içeren , sıcaklığı ya da soğukluğu farklı olan nesnelerle temasta olduğunda kondüksiyonla ısı kaybedilir ya da kazanılır. Vücut ısısı > çevre ısısı => radyasyon ve kondüksiyon ile ısı kaybı Vücut ısısı < çevre ısısı =>radyasyon ve kondüksiyon ile ısı kazanımı

Suyun Buharlaşması Vücut yüzeyinden su buharlaştığında ısı yüzeyden iletilmekte ve vücut yüzeyi soğumaktadır. Vücut yüzeyinden su buharlaşan suyun gramı başına 0.58 oranında ısı kaybedilir. Deriden terleme ,akciğerlerden ise solunumdaki nem ile ısı kaybı olmaktadır. Konveksiyon Vücudun yakınındaki hava ve suyun hareketi ile iletilen ısı kaybı ya da kazanımıdır. Toplam ısı kaybının yaklaşık % 15’i bu yolla kaybedilir.

SICAK ORTAM SOĞUK ORTAM ISI KAYBINI ARTIRANLAR ISI ÜRETİMİNİ ARTIRANLAR CİLT DAMARLARININ GENİŞLEMESİ SOĞUK ORTAMDA TİTREME TERLEME KAS AKTİVİTESİNDE ARTMA SOLUNUMUN HIZLANMASI AÇLIK HİSSİ İLE BESİN ALIMI VE KATEKOLAMİN DÜZEYİNDE ARTIŞ İŞTAHSIZLIK ISI KAYBINI AZALTANLAR HAREKETLERDE YAVAŞLAMA VAZOKONSTRÜKSİYON TSH SALINIMINDA AZALMA ÖRTÜNME,KIVRILMA PİLOEREKSİYON

ANESTEZİ SIRASINDA ISI DÜZENLEMESİ Tüm genel anestezikler ve bölgesel anestezi normal otonomik termoregülatör kontrolü etkileyebilir. Uçucu ve uçucu olmayan anestezikler vazodilatör özelliklerinden dolayı hastanın ısı kaybı için hazırlayıcı faktördür. Vücut ısısı genellikle anestezinin ilk yarısında düşmektedir.

Narkotiklerin çoğu sempatolitik özelliklerinden dolayı ısı korunmasına yönelik vazokonstrüktör mekanizmaları yavaşlatırlar. Kas gevşeticiler kas tonüsünü azaltırlar ve titremeyi önlerler. Bölgesel anestezi sempatik blokaj ,kaslarda gevşeme ve periferal termal reseptörlerin duyu blokajına neden olurlar.

AMELİYAT SIRASINDA ISI İZLEMİ Vücut iç ısısının izlenmesi , vücut ısısının tek ve en iyi göstergesidir. Ameliyat esnasında ısı izlem yöntemleri , kullanılan transdüserlerin tipine ve monitorize edilen bölgeye göre farklılık gösterir. En yaygın kullanılan transdüserler termistör ve termokaplılardır. Termistörler yarı geçirgen bir materyale bağlanan elektrotlardan oluşmakta, termokaplılar ise transdüserin iki ucu arasında bir ısı farkı oluştuğunda elektromotor güç oluşturan bir metal eklenti takımından oluşmaktadır.

ISI İZLEM ALANLARI PULMONER ARTER KATETERLERİ SANTRAL KAN ISISININ ÖLÇÜMÜNDE (VÜCUT İÇ ISISININ ÖLÇÜLMESİNDE ALTIN STANDART) DİSTAL ÖZEFAJİYAL ISI NAZOFARENGEAL ISI YUMUŞAK DAMAĞIN ÜZERİNDEN BİR PROBLA ÖLÇÜLÜR TİMPANİK MEMBRAN ISI İZLEMİ KAROTİS ARTERE VE HİPOTALAMUSA YAKINDIR VE VÜCÜT İÇ ISISININ ÖLÇÜLMESİNDE GİRİŞİMSEL OLMAYAN BİR YÖNTEMDİR. MESANE BİR ISI TRANSÜDERİ OLAN ÜRİNER KATETER YARDIMIYLA REKTAL ISI İZLEMİ AKSİLLER ISI KOLUN POZİSYONU 0 DERECE ADDÜKSİYONDA VE PROB AKSİLLER ARTERİN TAM ÜZERİNDE DERİ ISISI KRİSTAL DERİ TERMOMETRELERİ

HAFİF HİPOTERMİ ORTA HİPOTERMİ ŞİDDETLİ HİPOTERMİ HİPOTERMİ Vücut iç ısısının normal sınırlar altında olmasıdır. Vücut ısısı 36.6 C’dir. Hipotermi vücut iç ısısının 35 C altında , cilt ısısının 36.5 altında olması olarak değerlendirilir. HAFİF HİPOTERMİ ORTA HİPOTERMİ ŞİDDETLİ HİPOTERMİ Vücut iç ısısı 35-32 C arasındadır Vücut iç ısısı 32-26 C arasındadır. Vücut iç ısısı 26 C’nin altındadır. Yüzeyel ısı düşüktür. Titreme durur,zihinsel ve fiziksel aktivite yavaşlamıştır. Nabız bradikardik,aritmik ve zayıftır. Solunum yavaşlamıştır.mantık bozulmuştur. Üşüme , titreme,ciltte soğukluk ve solukluk, koordinasyon kaybı,sakinleşme ve dalgınlık görülür. Birey uykulu bir haldedir. Birey koma halindedir. Kas işlevi azalır ve metobolizma hızı yavaşlar. Nabız yavaşlamıştır. Bilinç tamamen kapanır. Kalp durması sonucu ölüm meydana gelir.

HİPOTERMİ OLUŞMASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Genel anestezi ilaçları Bölgesel anestezi Kullanılan kas gevşeticileri İnhalasyon anestezisi için kullanılan ilaçlar ve deri hazırlığı için kullanılan ürünler Vücut boşluklarının irrigasyonunda kullanılan sıvılar ve IV solüsyonlar

Kan kaybı İç organların açık olması ve açık vücut boşluklarından buharlaşma Ameliyathanedeki hava akımı Hastanın üzerine örtülen örtülerin ıslanması

HİPOTERMİNİN KOMPLİKASYONLARI 3 komplikasyon görülmektedir ; Ölümcül miyokardiyal olaylarda 3 kat artış Cerrahi yara enfeksiyonlarında 3 kat artış Hastanede kalış süresinde uzama

Pasif eksternal ısıtma; Kişiyi soğuk ortamdan koruma, soğuk ortamdan çıkarma ve sonraki ısı kaybını önlemek için battaniye ve izolasyon sağlayan materyal ile vücudun bazal ısı üretimini artırmaktadır. 36 C ve daha yüksek ısıda olan hastalar için kullanılır. Sıcak ortam Başlıklar , baş örtüleri

2.Aktif eksternal ısıtma ; Girişimsel olmaması ve rahat kullanımından dolayı ısıtmada sıklıkla kullanılan yöntemdir. Bu yöntemde ısıtıcılar, ısıtılmış battaniyeler, elektrikli battaniye , hidrotermik battaniyeler kullanılır. Bunlar genellikle ısıtmada daha etkili fakat daha fazla risk taşıyan yöntemlerdir. Radyan ısı lambaları Isıtılmış battaniye örtmek Hidrotermik battaniyeler Isıtılmış hava üfleyen battaniye

3. Aktif internal ısıtma Yeniden ısıtmanın en etkili yöntemidir.Burada ısı direkt olarak hava yolu, kan yolu ve vücut boşluklarıyla verilir. Isıtılmış nemlendirilmiş hava ,ılıtılmış Iv sıvılar ılıtılmış kan ,hemodializ ... Gibi yöntemler kullanılmaktadır.

MALİGN HİPERTERMİ Malign hipertermi (MH) (Habis Yüksek Ateş) uçucu anestezikler , nöromüsküler bloke edilen ilaçlar ve diğer ilaçların neden olduğu akut metabolik bir krizdir. Malign hipertermi sık olarak ameliyat yeri ve çevresinde oluşur.Hastanın ısısının hızlı bir şekilde artması olarak açıklanabilir. Malign hipertermi dantrolen sodyum ile tedavi edilmediği takdirde potansiyel olarak öldürücü hale gelmektedir.

ERKEN BELİRTİLER GEÇ BELİRTİLER METABOLİK Hiperkalemi Karbondioksit üretiminde uygunsuz artış Vücut sıcaklığında hızlı artış Oksijen tüketiminde artış Kan kreatin fosfokinaz seviyesinde aşırı artış Metabolik ve solunumsal asidoz Kan miyoglobin seviyesinde aşırı artış Aşırı terleme Miyoglobinüriden dolayı koyu renkli idrar Deride benekler oluşması Ciddi kardiyak aritmiler ve kardiyak arrest KARDİYOVASKÜLER Yaygın damar içi pıhtılaşma Taşikardi Kardiyak aritmiler Stabil olmayan kan basıncı KASLAR Kaslarda sertlik

TANI Malign hiperterminin pozitif teşhisi için tek belirleyici test (haloten-cafein) kas kontraktür testidir. TEDAVİ Hastada kriz oluştuğu zaman ;anestetik madde hemen durdurulmalı ve buzlu serum fizyolojik ile soğutma yapılmalıdır.Hiperventilasyon ,asit dengesi disritmi ve diğer ilaçla tedavi uygulamalarını içerir.