Məktəb : 219 Fənn : Həndəsə Sinif : 8 Müəllim : Rüstəmzadə Nuranə Səyyaf Tarix : 29. 09. 2012

MÖVZU : DÖRDBUCAQLILAR

MƏQSƏD DƏRSİN TİPİ ÜSUL Həndəsi fiqurları sadalamaq, onların xassələrini, əlamətlərini, sahələrini araşdırmaq DƏRSİN TİPİ Yeni bilik verən dərs ÜSUL Fərdi

Dördbucaqlıları seçə bilirikmi?

Dördbucaqlı Çoxbucaqlının xüsusi halı dördbucaqlıdır. Dördbucaqlının dörd təpəsi, dörd tərəfi, iki dioqanalı var.Qonşu olmayan tərəflərinə onun qarşı tərəfləri, eyni tərəfinə aid olmayan təpələ- rinə isə bu dördbucaqlının qarşı təpələri deyilir.

Qabarıq dördbucaqlının bərabərlik əlaməti Teorem: Bir qabarıq dördbucaqlının üç tərəfi və onların əmələ gətirdiyi iki bucaq, uyğun olaraq, o biri qabarıq dördbucaqlının üç tərəfi və onların əmələ gətirdiyi iki bucağa bərabərdirsə, bu dördbucaqlılar bərabərdir.

Düzbucaqlı Qonşu tərəfləri perependikulyar olan paraleloqrama düzbucaqlı deyilir. A B C D

Düzbucaqlının əsas xassələri Düzbucaqlının diaqonalları bərabərdir Diaqanalları bərabər olan paraleloqram düzbucaqlıdır. Düzbucaqlının xaricinə çevrə çəkmək olar. Bu çevrənin radiusu düzbucaqlının diaqanallarının yarısına bərabərdir, mərkəzi isə diaqonalların kəsişmə nöqtəsindədir.

Paraleloqram Qarşı tərəfləri cüt-cüt paralel olan dördbucaqlıya paraleloqram deyilir. A B C D

Paraleloqramın aşağıdakı xassələri var: 1. Paraleloqramın qarşı tərəfləri və qarşı bucaqları bərabərdir. 2. Paraleloqramın dioqanalları kəsişir və kəsişmə nöqtəsində yarıya bölünür. 3. Paraleloqramın dioqanalları onu iki bərabər üçbucağa ayırır. 4. Paraleloqramın dioqonallarının kvadratları cəmi bütün tərəflərinin kvadratları cəminə bərabərdir. M N K L

Paraleloqramın aşağdakı əlamətləri var: C O A B İki tərəfi bərabər və paralel olan dördbucaqlı paraleloqramdır. 2. Dördbucaqlının qarşı tərəfləri cüt-cüt bərabərdirsə, bu dördbucaqlı paraleloqramdır. 3. Dördbucaqlının dioqonalları kəsişirsə və kəsişmə nöqtəsində bölünürsə bu dördbucaqlı

Trapesiya C B A D Yalnız iki tərəfi paralel olan dördbucaqlıya trapesiya deyilir. Paralel tərəflərə oturacaqlar, o biri iki tərəfə isə yan tərəflər deyilir. Yan tərəfi bərabər olan trapesiyaya bərabəryanlı trapesiya deyilir. Yan tərəfin ortasını birləşdirən parçaya orta xətt deyilir. Bucaqlarından biri düz bucaq olan trapesiyaya düzbucaqlı trapesiya deyilir.

Teorem : Trapesiyanın orta xətti oturacaqlara paraleldir və oturacaqları cəminin yarısına bərabərdir. D A C B M N

ROMB Bütün tərəfləri bərabər olan paraleloqrama romb deyilir. A B C D

Rombun əsas xassələri Rombun diaqonalları qarşılıqlı C D Rombun əsas xassələri Rombun diaqonalları qarşılıqlı perependikulyardır. 2. Rombun diaqonalları onun bucaqlarının tənbölənidir. Rombun daxilinə çevrə çəkmək olar. Bu çevrənin radiusu rombun hündürlüyünün yarısına bərabərdir.

Кvadrat Bütün tərəfləri bərabər olan düzbucaqlıya kvadrat deyilir. B C

Kvadratın əsas xassələri: M O K L 1. Kvadratın dioqanalları bərabərdir və qarşılıqlı perependikulyardır, kəsişmə nöqtəsində yarıya bölünürlər və bucaqlarının tənbölənidir. 2. Kvadratın daxilinə və xaricinə çevrə çəkmək olar.

Hər bir dördbucaqlının sahəsini hesablamaq üçün ayrı-ayrı düsturlar vardır: Düzbucaqlı S=ab Paraleloqram     Trapesiya Romb   Kvadrat  

Sərbəst iş 1. Trapesiyanın oturacaqları nisbəti 7:5 kimi . Onların fərqi isə 8sm-ə bərabərdir. Bu trapesiyanın orta xəttini tapaq. 2. MNEC rombunun kor bucaq təpəsindən endirilən NA hündürlüyü onun MC tərəfini MA=5sm və AC=8sm kimi parçalara bölür. Rombun hündürlüyünü tapaq. 3. Diaqonalı 85 sm, tərəflərinin nisbəti 3:4 kimi olan düzbucaqlının perimetrini tapaq.

Resurslar Dərslik 8-ci sinif www.tgdk.gov.az www.riyaziyyat.com

UĞURLAR