NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ YapI MALZEMELERİ PLASTİKLER (13.HAFTA) NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Mühendislik Mimarlık Fakültesi mmf.nisantasi.edu.tr
Plastİkler Yapı malzemesi olarak plastikler; yapıdaki kullanılma yerine göre, ısı altında yumuşak iken basınçla veya iki farklı bileşiğin polimerleşmesi sonucu arzu edilen biçimin verilmesi ile üretilen, farklı plastik reçinelerin farklı özelliklere sahip türleri olarak tanımlanır.
Plastİkler Kimyasal yönden çok fazla çeşidi vardır ve her çeşitten farklı bileşimler üretilebilir. Plastiğe farklı özellikler kazandırabilmek, değişik katkı malzemeleri eklenerek sağlanabilir. Böylece esnekliğin arttırılması, mukavemetin yükseltilmesi, dış etkilere karşı solma, kırılganlığın önlenmesi gibi özellikler elde edilebilir.
Plastİkler Ucuz ve üretimi kolay bir malzemedir. Farklı bileşimlerde elde edilebilecek özelliklere örnek olarak, renklendirilebilme, hafiflik, yalıtma özelliği, esneklik, dokunabilme özelliği verilebilir. İnşaat sektöründe de tüm bu özelliklerin sağladığı avantajlar nedeniyle çok yaygın bir kullanım alanı bulmuştur.
Plastİklerİn Üretİmİ Plastik üretimi, iki ya da daha fazla küçük molekülün daha büyük bir molekül oluşturmak üzere geçirdikleri kimyasal tepkime sürecidir ve polimerizasyon olarak adlandırılır. Polimerler, belli bir sıcaklık ve basınç altında ve belli katalizörler kullanılarak bir reaktörde Monomerleri reaksiyona sokularak elde edilir. Bu işlemler sonucu elde edilen polimerler reçine, granüle ve toz halindedir.
Plastİklerİn Üretİmİ Polimerlerin plastik ürünlerine dönüşümü üç kademede gerçekleşir: Reçine granüller veya tozları yumuşatmak için ısıtılır, Yumuşatılmış madde belli kalıplara dökülür, Ürün soğutulur ve şekillenmiş plastik ürün, elde edilir.
Plastİklerİn Özellİklerİ Isıya karşı dayanımlarının düşük olması İşlemesi kolaydır. Dış etkilere ve atmosfer etkilerine karşı dayanım gösterirler. Elektrik iletkenlikleri yoktur. Düşük ısı iletkenliği özelliği vardır. Hafiftirler. Nem almazlar. Renklendirilebilirler. Üretim maliyetleri düşüktür.
Plastİklerİn SInIflandIrIlmasI
Plastİklerİn SInIflandIrIlmasI Günlük hayattaki plastiklerin çoğu kömür katranı, petrol ve doğal gazların türevlerinden elde edilmektedir. Plastikler suya ve kimyasal maddelere karşı dayanıklıdırlar. Organik çözücülerle yumuşama ve genleşme özelliği gösterirler. Sentetik maddelerdir. Farklı plastiklerin elde edilebilmesi, iç yapısındaki elementlerde ve yapım yöntemlerinde yapılacak değişikliklerle ve farklı kimyasal reaksiyonlar sonucunda olmaktadır.. Plastik malzemeler ısı karşısındaki tutumlarına göre termoplastikler ve termosetler olmak üzere iki grupta toplanırlar.
Plastİklerİn SInIflandIrIlmasI 1) Termoplastikler Termoplastikler, belli bir sıcaklıktan sonra ve basınç etkisi altında yumuşarlar ve akarlar, ancak soğuduktan sonra bulundukları şekli korurlar ve tekrar sıcakla değişme özelliği taşırlar. Uygun çözücülerde çözünürler. Düşük yumuşama noktasına, yüksek ısıl genleşme katsayılarına sahiptirler. İstenilen şekilde kalıplanabilir, köpükleştirilebilir veya genleştirilebilirler. Düzgün bir kesilme özelliğine sahiptirler. Isı ve basınç altında pek çok kez şekil vermek mümkündür.
Plastİklerİn SInIflandIrIlmasI 2) Termosetler Termosetler, yumuşama sırasında ilk formlarını korurlar, belli bir ısı derecesinden erimeden karbonlaşmaya uğrayan ve ısı karşısında tekrar değişmeyen plastik türleridir. Kesilirken döküntü meydana getirirler. Sadece bir kez şekil verilebilirler, ikinci kez eski şeklini alamazlar.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ İnşaat sektörü plastik malzemelerin en çok kullanıldığı sektörlerden biridir. Gerek kaba yapı, gerekse ince yapı ve tesisat aşamasında plastik malzemeden üretilmiş ürünler kullanılmaktadır. Doğramalar, çeşitli borular, katkı malzemeleri, dolgu malzemeleri, fişler gibi pek çok farklı örnek verilebilir.
İnşaat Sektöründe KullaNIlan Plastİk Çeşİtlerİ 1) Selüloz Plastikler Üretilmiş ilk plastik malzemedir. Aşırı yanıcıdır, patlayıcı özellik taşıyıcı tipleri de vardır. Parlayıcı olmayan selüloz asetat büyük oranda piyasada yerini almıştır ve kapı doğraması, bağlantı elemanları olarak kullanılırlar. Berrak, sert ve renksizken daha kullanışlıdır, ancak nem ile karşı karşıya kaldığında genleşmektedir.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 2) Fenollu Reçineler Bakalit olarak adlandırılan bir termoset plastik türüdür. Fenollu reçineler bağlantı parçalarında, yapıştırıcılarda yaygın olarak kullanılır. Isı dirençleri yüksektir, ancak normal halde darbeye karşı dirençleri düşüktür.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 3) Amino Plastikler Pek çok renk elde etmek mümkündür. Bazı çeşitleri aşınmaya, ısıya karşı dirençlidir. Tutkal olarak kullanılırlar.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 4) Vinil Plastikler Çatı plakalarında, yağmur suyu malzemelerinde, tesisat bağlantı parçalarında, tesisat borularında kullanılırlar.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 5) Polisitren Bu termoplastik malzeme, su ve kimyasal maddelere dayanımı iyi olan katı, saydam, kırılgan bir plastik çeşididir. Bu maddenin genleşmiş yani hafif şekli yalıtım plakası olarak kullanılabilir. Özellikle, çatı ve duvar kaplamalarında iyi bir performans gösterir.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 6) Politen Termoplastik bir malzemedir. Tesisat bağlantı parçaları ve boruların üretiminde nem geçirmez ve hava geçirmez özelliği ile yaygın bir kullanım alanına sahiptir.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 7) Polipropilen Politene benzer, ancak yumuşama sıcaklığı daha yüksek ve esnek bir malzemedir.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 8) Polimetil Metakrilat Termoplastiktir. Işığa karşı saydamlık derecesi en önemli özelliğidir. İnşaat sektöründe; pencere camı, panolar, karolar, çatı feneri plakaları, aydınlatma donatımı, ilave donanımlarla desteklendiği durumlarda ise bazı tesisat bağlantı parçaları gibi malzemelerin üretiminde kullanılır.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 9) Naylon Naylonlar, kopolimer bir termoplastik türüdür. Yumuşama noktaları 200’ yi geçebilir. Dayanıklı ve kaygandırlar. Kapı makaraları ve palanga için, ayrıca, aşınma ve darbeye dirençli metal mobilyaların kaplanmasında da kullanılır.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 10) Polyester ve Alkid Reçineleri Genelde termosettir ancak, termoplastik olanları da bulunur. Sert ve ısıya dayanıklıdırlar. İyi bir yalıtkan özelliğe sahiptirler. Kimyasal sıvı ileten borularda, su depolarında, mobilya yapımında kullanılırlar. Farklı çeşitleri farklı alanlarda uygulama alanı bulur. Yüksek dayanım istenen durumlarda, örneğin, takviye edilmiş yarı saydam plaka, cam elyafı ile kullanılırlar.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 11) Epoksi Reçineler Yüksek ısıya ve kimyasal etkilere karşı dirençlidirler, katıdırlar. Yapıştırıcı olarak, boyalarda, kaplamalarda; bağlayıcı olarak, döşeme kaplamalarında aşınmaya direnç göstermesi bakımından kullanılırlar.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 12) Poliüretanlar Sıvı ve köpük halde olabilirler. Gürültü söndürücü eleman olma ve sızdırmazlık özellikleri vardır. Pek çok özel kullanım alanına sahiptirler. Köpük halde kullanılabilir, dayanıklılık ya da esneklik sağlayabilirler. İnşaat sektöründe çatı yalıtımında ve dekorasyon işlerinde yararlanılmaktadır.
İnşaat Sektöründe KullanIlan Plastİk Çeşİtlerİ 13) Sentetik Kauçuklar Esnek ve elastiktirler. Tutkallarda, boyalarda, yapıştırıcılarda görevleri itibariyle özel önem taşırlar.
İnşaat Sektöründe Plastİk KullanImI Plastik malzeme pek çok yapı türünde kullanım yeri bulan ortak bir üründür. Örneğin; kamu binalarında, konutlarda, işyerlerinde, fabrikalarda, bürolarda, sosyal tesislerde, hastanelerde vb. binalarda, köprü, viyadük gibi mühendislik yapılarında değişik görevler yüklenerek kullanılırlar. Plastik malzemeler yapılarda kullanılan seri parçalarda düşük maliyetli oluşları, hafif oluşlarından dolayı enerji tasarrufu sağlamaları, çok çeşitli kullanım alanlarına sahip olmaları ve yüksek yalıtım kapasiteleri nedeniyle bu sektörde tercih edilmektedirler.
İnşaat Sektöründe Plastİk KullanImI İnşaat sektöründe kullanılan plastik ürünlerden bazıları aşağıda maddeler halinde sunulmaktadır: Plastik kalıp Şişebilen plastik kalıp Plastik döşeme kaplama malzemeleri, kaymayan Plastik izolasyon tabakaları Aside dayanıklı plastik yer sıvaları Reçine tabanlı plastik yer kaplama sistemleri
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Beton, Prof. Dr. Turhan Y. Erdoğan, ODTU Geliştirme Vakfı Yayıncılık,2003. Yapı Malzemeleri, Prof. Dr. Süheyl Akman, İ.T.Ü. İnş. Fak. Yayını, 1987 Yapı Malzemesi II, Prof. Dr. Bülent Baradan, Dokuz Eylül Üniv. Yayınları, 1996. Beton, Türkiye Hazır Beton Birliği, Aralık 1999, İstanbul NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©