Latincesi Türkçesi Yöntemi Gen Aktarımının Başarılı Olduğu Bazı Kültür Bitkileri ve Gen Aktarma Yöntemleri Beta vulgaris Şekerpancarı Brassica napus Kolza , Glycine max Soya , Helianthus annuus Ayçiçeği Linum usitatissimum Keten Solanum tuberosum Patates Nicotiana sp. Tütün , Oryza sativa Çeltik , Zea mays Mısır , Triticum sp. Buğday Lotus corniculatus Gazal boynuzu Medicago sativa Yonca Three methods are commonly used to transform plants. These are electroporation, infection with Agrobacterium, and biolistics, also called the gene gun. Once the plant is transformed, we can detect the presence of a transgene in a plant by looking for the protein that is made by that transgene and by looking for the DNA sequence of the transgene. Trifolium repens Üçgül Cucumis melo Kavun Fragrea fragrans Çilek Malus pumila Elma Juglans regia Ceviz Pisum sativum Bezelye Agrobacterium aracılığı ile gen aktarımı, Doğrudan gen aktarımı
Agrobacterium tumefaciens Biyolistik Yöntem Biyolojik bir gen aktarım yöntemidir. Fiziksel bir gen aktarım yöntemidir. Daha çok çift çenekli bitkilerde başarılıdır. Tek çenekli bitkilerde başarı oranı çok düşüktür. Hem tek, hem çift çeneklilerde başarıyla uygulanır. Bu yöntem; fiziksel, kimyasal ve biyolojik parametreleri içeren bir sistem olup, başarı bu parametreler arasındaki etkileşimden çok etkilenir. Gen aktarımında kullanılan eksplantın fiziksel durumu (yaşı, büyüklüğü) ve bitkiden alındığı yer gen aktarımını önemli ölçüde etkiler. Agrobacterium bir patojen olup, çift çenekli bitkilerde hastalığa neden olur. Agrobacterium enfeksiyonunda bitki koruma mekanizmasını devreye sokar, bu da gen aktarımını olumsuz yönde etkiler. Bu yöntem; fiziksel, kimyasal ve biyolojik parametreleri içeren bir sistem olup, başarı bu parametreler arasındaki etkileşimden çok etkilenir. Bir başka deyişle üç parametreyi de çalışılan bitkiye göre optimize etmek gerekir. Bitkilerin “Doğal Genetik Mühendisi” olarak adlandırılır. Cihazın kullanılması kolaydır. Çok az miktarda plazmid DNA yeterlidir. Bir bombardıman için 0.8 µg DNA kullanılır. Geçici gen ifadesini birkaç gün içerisinde belirlemek mümkündür. Bakteri enfeksiyonu yoktur. Gen geçiş frekansı oldukça düşüktür. Kullanılan tüketim malzemesi çok pahalıdır.
ANTISENS RNA
Antisens RNA Antisens RNA tekniği kullanılarak belirli protein ya da enzimlerin üretimlerinden sorumlu genlerin etkileri kolayca ortadan kaldırılabilmektedir. Çift sarmal DNA üzerinde hücrelerin protein yapımında kullandıkları bilgiyi taşıyan iplikçiğe sens; diğerine antisens iplikçik adı verilir. Bitkilerden izole edilen genler, antisens iplikçik şablon olacak şekilde tekrar bitkilere aktarıldığında, antisens mRNA’lar üretilir. Bitki genomunda mevcut DNA zinciri Bitkiye ters yönde aktarılan DNA zinciri 5 3 A A T C G G T T A G C C C C G A T T G G C T A A Sens iplikçik Antisens iplikçik
Antisens RNA Bu antisens mRNA’lar, aynı genin ürettiği normal mRNA’lar ile birbirini tamamlayıcı olmalarından dolayı birleşerek mini RNA çift sarmalları oluştururlar. Ribozomlar ise böyle RNA’ları kullanamadıklarından, genin protein üretimi engellenmiş olur. Transgenik domateslerde etilen üretiminin antisens tekniği ile engellenmesi sonucu, depolama sırasında bozulmadan uzun süre kalabilen meyveler elde edilmiştir. Bitki genomunda mevcut DNA zinciri Bitkiye ters yönde aktarılan DNA zinciri 5 3 A A T C G G T T A G C C C C G A T T G G C T A A Sens iplikçik Antisens iplikçik A A U C G G C C G A U U mRNA Antisens mRNA U U A G C C Komplementer iki RNA’nın çift sarmal oluşturması ve sonuçta protein üretiminin engellenmesi