Nitel Araştırma Desenleri (Gömülü Teori)

Nitel Araştırma Desenleri Nitel araştırma desenleri araştırmanın yaklaşımını belirleyen ve çeşitli aşamalarının bu yaklaşım çerçevesinde tutarlı olmasına rehberlik eden bir strateji olarak tanımlanabilir. Kavram olarak “araştırma deseni” sistematik, sınırları ve aşamaları açık-seçik bir biçimde belirlenmiş bir süreci çağrıştırır.

Nitel Araştırma Desenleri Strauss & Corbin (1990) Gömülü Teori (Kuram Oluşturma, Grounded Theory) Etnografya Fenomenoloji

Gömülü Teori Amacı, betimlemenin ötesine geçmek, bir süreç veya eyleme ilişkin “birleştirilmiş kuramsal açıklama ” ortaya koymak, bir kuram oluşturmak ya da keşfetmektir (Creswell, 2013). Charmaz (2002) bu araştırma yaklaşımının amacını, kavramsal kategoriler arasındaki ilişkileri göstermek ve bunların hangi kuramsal ilişkiler çerçevesinde oluştuğunu, değiştirildiğini ve sürdürüldüğünü ortaya koymak olarak tanımlamıştır.

Kuram Oluşturmanın Özellikleri Araştırmacılar zaman içinde oluşan farklı adım veya evreye sahip bir süreç veya bir eyleme odaklanır. Araştırmacı en son aşamada bu süreç veya eyleme ilişkin bir kuram geliştirmeye çalışır. Kuramlar araştırmadan çıkar, araştırmayı etkilemezler. Hatırlatıcı notlar tutma, veriler analiz edildikçe fikirlerin kağıda dökülmesi kuram geliştirme çalışmasının bir parçası haline gelir. En temel veri toplama şekli genellikle görüşmedir. Açık kategoriler geliştirililir ve kategorilerin detaylandırılır (Strauss ve Corbin, 1998)

Kuram oluşturmada iki popüler yaklaşım vardır (Creswell, 2013): Sistematik prosedürler: Araştırmacı çalışma alanına yaptığı ziyaretlerde veri toplamak için çoğunlukla görüşmeler yapar. Veri toplama ve analiz işlemleri “zigzag” şeklinde, veriler doygunluğa ulaşıncaya kadar devam eder. Yapısalcı yaklaşım: Yapısalcı yaklaşım; zengin veri toplama yöntemleri, veri kodlama, hatırlatıcı notlar (memo), teorik örnekleme gibi sistematik yaklaşıma ait kavramları kullanmaktan bahsetmesine rağmen bireylerin görüş, değer, inanış ve hislerine araştırma yöntemlerinden daha çok değer verir

Kuram Oluşturma Çalışması Yürütülürken Takip Edilen Aşamalar Verilerin analizi, ilk verinin toplandığı anda başlar. Toplanan veriler kavramsallaştırılır. Kavramlar biriktikçe araştırmacı onları daha soyut ve açıklayıcı terimler altında Gruplamalı (kategoriler oluşturmalıdır). Veri toplama ve analizi sürecinin sonucu, belirli bir problem ya da insan topluluğu üzerine yazılmış temel düzeyde bir teoridir. Açık kodlama, eksenel kodlama ve seçici kodlama sırasında araştırmanın hatırlatıcı notlar (memo) tutması kuram geliştirmenin bir parçası haline gelmiştir. (Strauss ve Corbin, 1998)

Gömülü teorinin diğer nitel araştırma yöntemlerinden farklılkları (Goulding, 2002); Gömülü teoride vurgu teori oluşturma ve geliştirme üzerinedir. Bir çok nitel araştırmalar amaçlanan sonuç dar bir tanımı içermektedir (etnografya ve fenomenolojide olduğu gibi). Bu tür çalışmalar gerçekten değerli fakat gömülü teori araştırmalarından oldukça oldukça farklı amaçları vardır Gömülü teori, anlamlara ve yaşantılara odaklanması açısından fenomenoloji geleneğine yakındır. Ancak, olgulara ilişkin kuramlar ortaya koymaktadır. Var olan kavramlara ve anlayışa özgü bir katkı söz konusudur (Yıldırım ve Şimşek, 2008).

Gömülü teorinin diğer nitel araştırma yöntemler ile benzerlikleri; Nitel araştırmanın diğer türleri gibi veri kaynakları genellikle aynıdır. Bunlar en yaygın olarak görüşme ve gözlemdir (Goulding, 2002). Bununla birlikte bu noktada gömülü teori fenomenolojiden ayrılır. Fenomenoloji deneklerin kelimeleri ve eylemlerinden oluşan datayı kullanırken gömülü teori şirket raporları, ikincil datalar ve hatta istatistikleri bile içeren daha geniş ranjda bir veriyi içerir (Goulding, 2002).

Kaynaklar Charmaz, K.(2006). Constructing Grounded Theory: A Practical Guide Through Qualitative Analysis. Sage Publications, London. Creswell,J.W.(2013). Research Design Qualitative, Quantitative, And Mixed Method Approaches SAGE Publications Goulding, C. (2005). Grounded theory, ethnography and phenomenology: a comparative analysis of three qualitative strategies for marketing research. European Journal of Marketing 39, 294-308. Strauss, A ve Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: Techniqıes and Procedures for Developing Grounded Theory, Sage Publications, London. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.