ENZİMLER

KİMYASAL TEPKİME A + B  C + D Bir maddenin başka bir maddeye dönüştüğü olaylara kimyasal tepkime denir. A + B  C + D Gerçekleşmesi sonucu enerji veren tepkimelere ekzotermik tepkime denir. Gerçekleşmesi için enerji harcanan tepkimelere ise endotermik tepkime denir.

AKTİVASYON ENERJİSİ İster ekzotermik olsun, ya da endotermik; Kimyasal tepkimeler kendiliğinden gerçekleşmez. Kimyasal tepkimeler ancak Aktivasyon Enerjisi meydana gelirse gerçekleşebilir. Can.

KATALİZÖR Bir tepkimeye katılan; Tepkimeyi hızlandıran Fakat tepkime sonucu değişmeyen maddelere KATALİZÖR denir. A + B + C  AC + BC  AB + C

KATALİZÖRLER Katalizör maddelerin tepkime üzerinde iki etkisi vardır , 1 – Tepkimeyi hızlandırırlar. 2 – Aktivasyon enerjisini düşürürler. Cn.

Biyokimyasal Tepkimeler Ekzergonik Tepkimeler Endergonik Tepkimeler Enerji veren Biyokimyasal Tepkimeler Enerji alan Biyokimyasal Tepkimeler

ENZİMLER Canlı yapısında gerçekleşen tepkimelere örnekler verelim. SOLUNUM SİNDİRİM FOTOSENTEZ BİYOSENTEZ

ENZİMLER ENZİMLER Canlılar protein yapılı olmalarından dolayı yüksek sıcaklıklara dayanamazlar. Canlı yapısındaki endergonik ve egzergonik birçok tepkime ise yüksek miktarda bir aktivasyon enerjisi ister. Canlıların hem bu yaşamsal tepkimeleri gerçekleştirmesi, hem de iç ısısını koruması gerekir.

ENZİMLER Enzimler , biyolojik katalizörlerdir. Enzimler, aktivasyon enerjisini düşürür. Böylece; Düşük Sıcaklıklarda Biyokimyasal tepkimelerin gerçekleşmesini sağlar.

ENZİMLERİN GENEL YAPISI Canlı yapısında iki çeşit enzim bulunur. 2.BİLEŞİK ENZİMLER 1.BASİT ENZİMLER

BİLEŞİK ENZİM

Eğer yardımcı kısım mineral ise kofaktör, Basit enzimler, sadece proteinden oluşur. Bileşik enzimlerde ise; esas kısım yine proteinden oluşur ve apoenzim adını alır. Apoenzim’in yardımcı kısımları vardır. Eğer yardımcı kısım mineral ise kofaktör, Vitamin ise koenzim adını alır. Apoenzim ve yardımcı kısımlarının hepsine birden holoenzim adı verilir.

SUBSTRAT Enzimlerin etki ettiği maddelere substrat denir. Enzimler substrat’ları kimyasal tepkimeye sokarak sonuçta ÜRÜNLERİ oluştururlar.

ENZİMLER NASIL ÇALIŞIR ? Her enzimin protein kısmında substrat’ı tanıyan bir bölge vardır. Bu bölgeye AKTİF BÖLGE denir.

Substrat Aktif Bölge Enzim

ENZİM-SUBSTRAT Enzim ile substrat biraraya gelerek bir ara bileşik oluştururlar. Bu ara bileşik durumunda iken asıl tepkime gerçekleşir ve ürün oluşur.

ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ Bir enzim her maddeye etki edemez. Her enzim belirli bir substrat’a özelleşmiştir. HER ENZİM BELİRLİ BİR SUBSTRAT’I ETKİLER.

ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ Enzimlerin BAZILARI tersinir çalışabilir.

ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ Enzimler çok hızlı çalışır. Bir enzim, bir tepkimenin milyonlarca kat daha hızlı bir şekilde gerçekleşmesini sağlar.

ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ ENZİMLER KİMYASAL TEPKİMELERDEN ETKİLENMEDEN ÇIKAR. BİR ENZİM zarar görmediği sürece sonsuza kadar çalışabilir.

ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ Enzimlerin etki ettiği maddenin sonuna –az eki getirilerek veya yaptığı işin sonuna –az eki getirilerek, enzimler isimlendirilir. Ör: KATALAZ KARBONİK ANHİDRAZ DNA POLİMERAZ DNA LİGAZ

ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ Çoğu enzim takımlar halinde çalışır. Bir enzimin ürünü diğer enzimin substratı olacak şekilde; Bir tepkime zinciri oluşur.

Geri-Bildirim Mekanizması (Feed-Back) Negatif geri-bildirim enzim1 D ürünü enzim1’in Etkinliğini durdurur. enzim2 enzim3 can

ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ Bazı enzimler üretildiğinde aktif değildir, daha sonra belirli bir fiziksel veya kimyasal etki ile aktif hale gelir. Aktif olmayan enzim –jen son eki ile isimlendirilir. Pepsinojen  pepsin Tripsinojen  tripsin

AKTİVATÖR MADDE Enzim etkinliğini arttıran maddelere aktivatör maddeler denir. Örn: pepsinojen  pepsin (HCl varlığında)

İNHİBİTÖRLER Enzim etkinliğini azaltan maddelere inhibitör maddeler denir.

Aktif Bölge ENZİM Kompetitif Olmayan İnhibitör

ENZİM ÇALIŞMASINA ETKİ EDEN ETMENLER Enzimlerin çalışma etkinliğini etkileyen kimyasal ve fiziksel etmenler vardır. Bunlar ; SICAKLIK pH ENZİM DERİŞİMİ SUBSTRAT DERİŞİMİ SUBSTRAT YÜZEYİ SUYUN VARLIĞIDIR.

SICAKLIĞIN ENZİM ÇALIŞMASINA ETKİSİ

Sıcaklık Sıcaklık arttıkça su ve diğer maddelerin molekül hızı artacağından; Sıcaklık arttıkça tepkime hızı artar. Ancak; En uygun sıcaklık değerinden sonra bir düşüş başlar. Çünkü enzimin protein yapısı denatüre olmaya başlar.

pH DEĞERİNİN ENZİM ÇALIŞMASINA ETKİSİ

pH Her enzim belirli bir pH aralığında çalışır. Canlıların pH aralığını korumak zorunda olmasının sebebi de budur. pH değeri çok düşer veya çok artarsa, Enzimler çalışmaz hale gelir ve yaşamsal önemdeki biyokimyasal tepkimeler gerçekleşemez.

ENZİM DERİŞİMİNİN ENZİM ÇALIŞMASINA ETKİSİ

SUBSTRAT DERİŞİMİNİN ENZİM ÇALIŞMASINA ETKİSİ

SUBSTRAT YÜZEYİNİN ENZİM ÇALIŞMASINA ETKİSİ

ENZİMLER İÇİN SUYUN ÖNEMİ Enzimlerin çalışması için ortamda mutlaka su bulunması gerekir. Su, enzim için gerekli olan çözünme ortamını sağlar. Bir ortamdaki su miktarı %15’in altına düşerse enzim etkinliği de durur.

SU MİKTARI Tepkime hızı

(2010-YGS)

(2009-ÖSS)

(2012-YGS)

Son olarak; ENZİMLER, tepkimeyi BAŞLATMAZ, sadece tepkimeyi hızlandırır.

Önemli Not: Her enzim belirli bir koenzim veya kofaktör ile çalışır. Fakat koenzim veya kofaktörler bir enzim çeşidine özel değildir, farklı enzimler ile çalışabilir.