ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ YRD. DOÇ. DR. MELİKE YİĞİT KOYUNKAYA

MESLEK Meslek, belli bir eğitim ile kazanılan, sistemli bilgi ve becerilere dayalı, insanlara yararlı mal üretmek ve hizmet vermek karşılığında para kazanmak için yapılan, kuralları belirlenmiş iş demektir.

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ Öğretmenliğin bir meslek olup olmadığı hususunda geçmişte hep tartışmalar olmasına karşın yasalarımızda buna yönelik bir takım hususlar belirlenmiştir.

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ Milli Eğitim Temel Kanununa göre öğretmenlik, devletin, eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan bir ihtisas mesleğidir. Öğretmenlik mesleği, eğitim sektörü ile ilgili olan sosyal, kültürel, ekonomik, bilimsel ve teknolojik boyutlara sahip, alanda özel uzmanlık bilgi ve becerisini temel alan akademik çalışma ve mesleki formasyonu gerektiren, profesyonel statüde uğraşı alanıdır.

YASALARIMIZDA ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ 1848 yılında Darülmuallimin adıyla bugünkü manada öğretmen yetiştiren ilk meslek okulu kurulmuştur. 1850 yılında Darülmuallimin başına getirilen Ahmet Cevdet Efendi, Darülmuallimin için bir nizamname kaleme almıştır. Bu nizamname ile Darülmuallimin köklü bir yasal ve eğitimsel düzenlemeye tabi tutulurken aynı zamanda çağdaş anlamda öğretmenlik mesleğinin temelleri oluşturulmuştur. Bu nizamname, dolaylı olarak öğretmenliğin meslek olduğunu ve bu mesleğin bir okulu olduğunu ifade etmektedir (Akyüz, 2006a).

YASALARIMIZDA ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ 1869 yılında çıkarılan Maarif-i Umumi Nizamnamesinde umumi mekteplere öğretmen olmada öncelik hakkının Darülmuallimin’de eğitim görmüş muallimlere ait olduğu belirtilmiştir.

YASALARIMIZDA ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ 1924 tarihli Orta Tedrisat Kanununun 1. maddesine göre, « muallimlik devletin umumi hizmetlerinden sayılan bir meslektir» olarak tanımlanmıştır. 1926 tarihli Maarif Teşkilatına Dair Kanunun 12. maddesinde “maarif hizmetlerinde asil olan muallimliktir “ denmiştir.

YASALARIMIZDA ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ 1973 tarihli ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunun 43. Maddesinde Öğretmenlik Mesleği; devletin eğitim öğretim ve bununla birlikte yönetim işlerini üzerine alan ihtisas mesleğidir. Şeklinde tanımlanmıştır.

GÜNÜMÜZDE ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ Günümüzde öğretmenlik artık, alanda uzmanlık, akademik çalışma, mesleksel formasyon ve üniversite diploması gerektiren kendine özgü bir profesyonel meslek statüsü kazanmış bulunmaktadır.

ÖĞRETMENLİĞİN MESLEKLEŞME ÖLÇÜTLERİ Toplumca ve devletçe meslek olarak tanınma ve kabul görme. Belirli bir uzmanlık bilgi ve becerisini gerektirme Mesleğe girişte belirli bir seçim ve denetimden geçme Mesleksel kültüre sahip olma Yasal, tüzük, yönetmelik, statü ve güvenceye kavuşma Tanımlanmış bir hizmet alanı olma ve o alanda hizmet verme

ÖĞRETMENLİĞİN MESLEKLEŞME ÖLÇÜTLERİ Verdiği hizmetten ötürü yetiştirdiği kişiye-ailesine-topluma-devlete karşı sorumlu olmak Yeterince geniş ve yaygın bir hizmet alanına sahip olma. Mesleksel örgütlere sahip olma Mesleğin gerektirdiği etik kurallara sahip olma Meslekte çalışma özgürlüğüne sahip olma

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ Öğretmenler devlet memurlarının çoğunluğunu oluşturur. Ülkemizde 2013-2014 öğretim yılında ; Okul öncesi eğitimde, İlkokulda, Ortaokulda ve ortaöğretimde 378.919′si erkek, 410.325′si bayan olmak üzere toplam 789.244 öğretmen bulunmaktadır.

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ Öğretmenlerin büyük bir kısmı devlet memurudur. Öğretmenler genelde alt ve orta sınıf ailelerdendir. Öğretmenlik mesleğinin geliri düşük sayılabilir.

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ Öğretmenlik sevgi ve özveri mesleğidir Öğretmenlik mesleğinin statüsü çok yüksek değildir Öğretmenlerin içinde yaşadıkları topluma karşı önemli görev ve sorumlulukları vardır

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN STATÜSÜ Toplumsal statü, bireyin toplum yapısı içinde işgal ettiği konum veya yerdir. İki tür statü vardır; Verilmiş statü: Bireyin hiçbir etkisi olmadan kazanılmış statüdür. Ör: Bireyin erkek olarak doğması Kazanılmış statü: Bireyin kendi çabasıyla elde ettiği statüdür. Ör: Belli bir eğitim sonucunda öğretmen olmak, okul müdürü olmak.

MESLEĞİN STATÜSÜNÜ BELİRLEYEN UNSURLAR Mesleğin gelir düzeyi Mesleğe giriş için gerekli olan eğitimin süresidir Mesleğin çalışma koşulları Mesleki özerklik Medyanın meslek ile veya mesleğin topluma sunduğu hizmet ile alakalı yayınlarının etkisi Mesleğin mesleki standartların geliştirilmesi durumu Mesleğe atanmadaki standartlar Mesleğe karşı toplumda oluşmuş kültürel saygınlık 16

ÖĞRETMENLİKK MESLEĞİNİ TERCİH NEDENLERİ Öğretmenlik mesleğinde güvenlik fazladır. Öğretmenlik, entelektüel bir saygınlık taşır. Bazıları için öğretmenlik mesleği, iktidar arzularının doyum sağlandığı alanı olarak görülür. Sürekli olarak çocuklarla ve gençlerle çalışılması ve böylece genç kalmak isteği de rol oynamaktadır.

ÖĞRETMENİN GÖREVLERİ Öğretmen, kendilerine verilen sınıfın veya şubenin derslerini, programda belirtilen esaslara göre planlamak, uygulama ve deneyler yapmak, ders dışında okulun eğitim- öğretim ve yönetim işlerine etkin bir biçimde katılmak ve bu konularda kanun, yönetmelik ve emirlerde belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür.

ÖĞRETMENİN GÖREVLERİNDEN BAZILARI Her ders yılı başında, eğitim-öğretim sürecini planlama Öğrenme ortamı hazırlama Zümre öğretmenleriyle işbirliği içinde olma Derste yoklama yapma Laboratuvar, gezi, deney ve uygulamalarla ilgili müdüre rapor verme Öğrencilerin notlarını not defterine işleme Çizelgeye göre nöbet tutma

ÖĞRETMENİN GÖREVLERİNDEN BAZILARI Öğretmen kurulu toplantılarına katılma Okulun yönetim işlerine yardımcı olma Komisyon, eğitici kol ve sınıf rehberlik çalışmalarına katılma Tören ve milli bayramlara katılma Tebliğler dergisini okuma ve imzalama Verilen diğer görevleri yapma

ÖĞRETMENİN GÖREVLERİ Öğretmenin okuldaki görevleri şu şekilde belirlenmiştir: 1. Öğretmenler kendilerine verilen dersleri okuturlar. Serbest çalışma saatlerinde öğrencileri gözlerler. Ders dışında okulun eğitim-öğretim ve yönetim işlerine de katılırlar.

ÖĞRETMENİN GÖREVLERİ 2. Öğretmenin öğretim işlerindeki görevleri şunlardır: Öğretmenler her ders yılı başında yıllık eğitim planlarını yaparlar. Etkili bir öğretim sağlayabilmek için, derslere hazırlıklı girmek ve okulda bulunan ders araçlarından ve okul kitaplığında bulunan kitaplardan öğrencilerini yararlandırmakla yükümlüdürler. Öğrencilerini bireysel çalışmalara yöneltmek.

ÖĞRETMENİN GÖREVLERİ Aynı dersi okutan zümre öğretmenleri eğitim-öğretim yılı başında ve muhtelif zamanlarda toplanarak eşgüdümüm sağlarlar Derslerde öğrencilerine ödev ve araştırma konularını veriri ve bunları takip ederler Verdikleri dersleri ve sınıf yoklamalarını her ders sınıf defterine yazarak imzalarlar.

ÖĞRETMENİN GÖREVLERİ 3. Öğretmenlerin eğitim işlerinde ödevleri şunlardır: Öğretmenler haftada en az bir gün nöbet tutarlar. Öğretmenler kurulunca ya da okul yönetimince kendilerine verilen öğrenci kurullarını yönetir ve her türlü eğitim çalışmalarına katılırlar. Öğretmenler kurulu kararı ile kendilerine verilen sınıfın eğitim- öğretim işlerini üzerlerine alırlar.

ÖĞRETMENİN GÖREVLERİ 4. Öğretmenin yönetim işindeki görevleri şunlardır: Okulun disiplin ve onur kurulu ile eğitim ve yönetim kurullarında kendine verilen işleri yapmak. Öğretmenler kurulu toplantısına katılmak. Okul müdürünün uygun bulacağı şekilde okulun diğer yönetim işlerine yardımcı olmak. Düzenli olarak Tebliğler Dergisini takip etmek ve okumakla yükümlüdür.

ÖĞRETMENİN BAŞLICA ROLLERİ Öğretmene yüklenen roller, kültürlere, toplumlara, zamana ve eğitim anlayışına göre değişiklik göstermektedir. Öğreticilik/Eğiticilik Rolü Özel alan bilgisine sahip olma Ders için gerekli materyalleri hazırlama Çeşitli öğretim teknikleri deneme Öğrenmeyi zenginleştirme Sınıfı yönetme

ÖĞRETMENİN BAŞLICA ROLLERİ Öğreticilik/Eğiticilik Rolü Program geliştirme çalışmalarına katılma Bilgi ve iletişim teknolojilerini başarılı bir şekilde kullanma Öğrencileri güdüleme Kendi dosyasında düzenli kayıtlar tutabilme Danışmanlık yapma Öğrencileri disipline sokma Sınıfta çeşitli etkinlikler ve konularda karar verme

ÖĞRETMENİN BAŞLICA ROLLERİ Temsilcilik Rolü Yeni gelişmelere açık olma Öğrenci aileleri ile çocukların gelişim süreçlerini tartışma. Uygun kıyafet giyme Liderlik rolü üstlenme

ÖĞRETMENİN BAŞLICA ROLLERİ Liderlik Rolü Öğrencilere öğrenme arzusu kazandırma Öğrencilerin problemlerini çözebilmesine katkı sağlama Öğrenmenin değerini ve önemini kavratma Öğretme işini sınıflandırma

ÖĞRETMENİN BAŞLICA ROLLERİ Sosyal Lider Rolü Öğrenciler ve diğer görevlilerle iyi iletişim kurma Takımla iyi ilişkiler kurarak çalışma Yetişkinlerle iyi iletişim kurma Espri anlayışına sahip olma Toplumdaki sorunlara çözüm önerileri getirme

ÖĞRETMENİN BAŞLICA ROLLERİ Model Olma Rolü Uygun kıyafet giyme Düzenli ve istikrarlı olma Demokratik tutumlar sergileme Söylemlerini davranışlarına yansıtma

ÖĞRETMENİN BAŞLICA ROLLERİ Değişimci/Yenilikçi Rolü Eğitim ve toplum alanında gelişmeleri yakından takip etme Değişime ve yeniliklere karşı olumlu tutumlar sergileme Öğrencileri değişime ve yeniliklere hazırlayabilme Eğitim alanındaki değişiklikleri kolay uygulayabilme

ÖĞRETMENİN BAŞLICA ROLLERİ Yargıçlık/Hakemlik Rolü Öğrenciler arasında yaşanan sorunları objektif kriterler kullanarak çözümleyebilme. İstenmeyen davranışları adil ve tarafsız davranarak giderebilme. Doğru yargılarda bulunma. Doğru kararlar alabilme.

ÖĞRETMENİN BAŞLICA ROLLERİ Ana Baba Rolü Özellikle okul öncesi ve ilköğretimde Öğrencilere ilgi, şefkat ve nasihat gibi davranışlar gösterme Öğrencilere giyimi, yemesi, içmesi gibi etkinlerde yardımcı olma

ÖĞRETMENİN ÇEVRESEL ROLLERİ Çevre kalkınmasına katılma ve katkı sunma rolü Çevre liderlik rolü Toplumsal yabancılık rolü Ahlak savunucusu rolü Kültürlülük rolü Çocuk eğitimi rolü

ÖĞRETMENİN SORUMLULUKLARI Mesleki gelişim sorumluluğu Öğrenciyi tanıma sorumluluğu Karar verme sorumluluğu Plan yapma sorumluluğu Öğretim sorumluluğu Strateji- yöntem ve teknik seçme sorumluluğu Materyal geliştirme ve kullanma sorumluluğu Sınıf yönetimi sorumluluğu Okul-aile ve toplum ilişkilerini geliştirme sorumluluğu İzleme , ölçme ve değerlendirme sorumluluğu

ÖĞRETMENİN TAŞIMASI GEREKEN YETERLİKLER Genel Kültür Bilgisi: Bir öğretmeninin sahip olması gereken genel kültür bilgisi yeterliliğinin oranı %15- 20 ’tir. Alan Bilgisi:Alanıyla ilgili bilgilere sahip olma. %50 - 60 Öğretmenlik Meslek Bilgisi: %25 – 30 Öğretmen adaylarının eğitim fakültelerinde gördüğü derslerin ağırlıkları bu oranlara göre dağıtılmaktadır.

ETKİLİ BİR ÖĞRETMENİN TAŞIMASI GEREKEN BAŞLICA NİTELİKLER Etkili öğretmenin temel özelliklerini şöyle sıralayabiliriz; Öğretmen sınıfta yaratıcı bir ortam oluşturmalıdır. Dersini ilgi çekici ve güçlü bir şekilde sunmalıdır. Öğrencilere yardım etmelidir. Öğrencilere öğrenme hususunda yardım etmelidir.

ETKİLİ BİR ÖĞRETMENİN TAŞIMASI GEREKEN BAŞLICA NİTELİKLER Öğretmen hoşgörülü, sevecen, anlayışlı ve esprili olmalıdır. Açık fikirli, cesaretlendirici ve destekleyici olmalıdır. Genel kültür sahibi olmalıdır. Meslek bilgisine sahip olmalı ve kendini yenilemelidir. Öğretmen öğretme bilgisine sahip olmalıdır. Öğretmen, öğrenciyi bilgi edinme sürecinde aktif tutmalıdır.

Öğretmen Yeterlikleri

ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ ALANDAKİ YETERLİK DURUMLARI Yeterlik nedir? Bir meslek alanına özgü görevlerin yapılabilmesi için gerekli olan mesleki bilgi, beceri ve tutumlara sahip olma durumu. Öğretmen yeterlikleri: Öğretmenlik mesleğini etkili ve verimli biçimde yerine getirebilmek için sahip olunması gereken genel bilgi, beceri ve tutumlar. MEB yapmış olduğu çalışmalar sonucunda bir öğretmenin taşıması gereken yeterlik alanlarını belirlemiştir.

Eğitimin temel bileşenleri merkezde öğrenci olmak üzere programlar, öğretmen ve okuldur. Bu sistem başta küreselleşme olmak üzere doğrudan veya dolaylı birçok dış faktörden etkilenmektedir.

ÖĞRETMENLERİN NİTELİĞİNİ ARTTIRMAYA YÖNELİK YAPILAN ÇALIŞMALAR Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri Özel Alan Yeterlikleri Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG)

ÖĞRETMENLERİN NİTELİĞİNİ ARTTIRMAYA YÖNELİK YAPILAN ÇALIŞMALAR MEB tarafından, eğitimin niteliğinin arttırılması ve gelişim ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak öncelikle Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri ve Özel Alan Yeterlikleri hazırlanmıştır. Bu yeterliklerin okul ortamında uygulanmasında öğretmenlere rehber olması için Okul Temelli Mesleki Gelişim Modeli oluşturulmuştur. ve alanda pilot uygulamasına başlanmıştır.

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ GENEL YETERLİKLERİ 6 ana yeterlik alanı, 31 alt yeterlik alanı 233 performans göstergesi ile belirlenmiştir.

YETERLİK ALANLARI VE ALT YETERLİKLER A- Kişisel ve Mesleki Değerler-Mesleki Gelişim A1- Öğrencilere Değer Verme,Anlama ve Saygı Gösterme A2- Öğrencilerin Öğrenebileceğine ve Başaracağına İnanma A3- Ulusal ve Evrensel Değerlere Önem Verme A4- Öz Değerlendirme Yapma A5- Kişisel Gelişimi Sağlama A6- Mesleki Gelişmeleri İzleme ve Katkı Sağlama A7- Okulun İyileştirilmesine ve Geliştirilmesine Katkı Sağlama A8- Mesleki Yasaları İzleme, Görev ve Sorumlulukları Yerine Getirme 46

YETERLİK ALANLARI VE ALT YETERLİKLER B- Öğrenciyi Tanıma B1- Gelişim Özelliklerini B2- İlgi ve İhtiyaçları Dikkate Alma B3- Öğrenciye Değer Verme B4- Öğrenciye Rehberlik Etmek

YETERLİK ALANLARI VE ALT YETERLİKLER C- Öğrenme ve Öğretme Süreci C1- Dersi Planlama C2- Materyal Hazırlama C3- Öğrenme Ortamlarını Düzenleme C4- Ders Dışı Etkinlikleri C5- Bireysel Farklılıkları Dikkate Alarak Öğretimi Çeşitlendirme C6- Zaman Yönetimi C7- Davranış Yönetimi

YETERLİK ALANLARI VE ALT YETERLİKLER D- Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve Değerlendirme D1- Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Tekniklerini Belirleme D2- Değişik Ölçme Tekniklerini Kullanarak Öğrencinin Öğrenmelerini Ölçme D3- Verileri Analiz Ederek Yorumlama, Geri Bildirim Sağlama D4- Sonuçlara Göre Öğretme-Öğrenme Sürecini Gözden Geçirme

YETERLİK ALANLARI VE ALT YETERLİKLER E- Okul-Aile ve Toplum İlişkileri E1- Çevreyi Tanıma E2- Çevre Olanaklarından Yararlanma E3- Okulu Kültür Merkezi Durumuna Getirme E4- Aileyi Tanıma ve Ailelerle İlişkilerde Tarafsızlık E5- Aile Katılımı ve İşbirliği Sağlama

YETERLİK ALANLARI VE ALT YETERLİKLER F- Program ve İçerik Bilgisi F1- Türk Milli Eğitimin Amaç ve İlkeleri F2- Özel Alan Öğretim Programı Bilgisi ve Uygulama Becerisi F3- Özel Alan öğretim Programını İzleme, Değerlendirme ve Geliştirme.

ÖZEL ALAN YETERLİKLERİ Okul Öncesi Sınıf Öğretmenliği Hayat Bilgisi Türkçe Matematik Sosyal Bilgiler Müzik İngilizce Fen ve Teknoloji Özel Eğitim Teknoloji Tasarım Beden Eğitimi Görsel Sanatlar Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Bilişim Teknolojileri

ÖZEL ALAN YETERLİKLERİ Belirlenen yeterliklerin, Öğretmen yetiştirme ve istihdam etme politikalarının belirlenmesinde, Öğretmenlerin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitiminde, Öğretmenlerin seçiminde, Öğretmenlerin iş başarımlarının değerlendirilmesinde, Öğretmenlerin kendilerini tanıma ve geliştirmelerinde kullanılması düşünülmektedir.

OKUL TEMELLİ MESLEKİ GELİŞİM öğretmenlerde yeniliği, değişimi destekleyecek, özgüveni ve memnuniyeti arttıracaktır. öğretmenlerde sürekli öğrenme oluşumunu destekleyecektir. kurumda öğrenme kültürünün oluşumunu sağlayacaktır. öğretmenler arasında iş birliğini arttıracaktır. Öğretmenlerde sürdürülebilir liderlik ve rehberlik rollerinin oluşumunu destekleyecektir.

yaşam boyu öğrenme Okul Temelli Mesleki Gelişim ile hedeflenen, okul paydaşlarının tümünün öğrenmeyi öğrenmelerini ve yaşam boyu öğrenmenin hayata geçirilmesini sağlamaktır. Öğrenen öğretmen Öğrenen öğrenci yaşam boyu öğrenme 55 Öğrenen veli Öğrenen okul toplumu

OKUL TEMELLİ MESLEKİ GELİŞİM Kaynakların etkili kullanımı, Sorumluluk, Bireysel mesleki gelişim planı hazırlama ve uygulama, Deneyim paylaşımı ve rehberlik, Yeni yaklaşımlarda bilinçlenme, Yansıtma, Deneyim ve bilgi paylaşımı Okul-çevre işbirliği sağlanacaktır. 56

OKUL TEMELLİ MESLEKİ GELİŞİM MODELİNİN ÖZELLİKLERİ Öğretmen mesleki gelişim hedeflerini, öğrencilerinin öğrenme ihtiyaçları doğrultusunda kendisi belirler. Öğretmen mesleki gelişimini görevi başında, çalıştığı okulda ve eğitim-öğretim sürecini aksatmadan gerçekleştirir. OTMG uygulamalarının bakanlık bütçesine maliyeti düşüktür. Maliyet ve kaynaklar, öğretmen ile okul yöneticisi tarafından belirlenir. OTGM çalışmalarında öğretmen, gelişim planını ve içeriğini kendisi hazırlar. Öğretmen kendi gelişim modelini kendisi oluşturur. Kendi mesleki gelişim planını hazırlama, uygulama, izleme, yorumlama ve değerlendirme süreçlerinin etkin katılımcısıdır. 57

OKUL TEMELLİ MESLEKİ GELİŞİM MODELİNİN ÖZELLİKLERİ Öğretmen, mesleki gelişimini planlama, uygulama, izleme, sonuçlarını yorumlama ve değerlendirme süreçlerini okul yöneticisiyle birlikte kanıtlara dayalı yürütür. Öğretmen bireysel mesleki gelişim uygulamaları sonucunda belirlemiş olduğu yeterlik alanının yanı sıra başka yeterlik alanlarında da gelişim sağlar. Öğretmen yansıtıcı bir yaklaşımla, mesleki gelişiminin öğrenci öğrenmelerine yansımasını izler, bir sonraki gelişim hedeflerini bu doğrultuda belirler. Kaynak kullanımı, daha etkin, verimli ve ekonomiktir.

ÖĞRETMENLERİN MESLEK ÖRGÜTLERİ Dünya öğretmen sendikaları federasyonu (DÖSF) Uluslararası hür öğretmenler sendikaları federasyonu (UHÖSF) Dünya eğitim meslek örgütleri konfederasyonu veya öğretim mesleği örgütleri dünya konfederasyonu (DEMÖK/ÖMÖDK)

1. DÜNYA ÖĞRETMEN SENDİKALARI FEDERASYONU (DÖSF) 1946 yılında kurulan FISE’nin kökleri 1928’lere kadar iner. DSF üyesi olup sosyalist, kapitalist ülkelerden ve 3. Dünya ülkelerinde 121 örgütü vardır, üye sayısı 20 milyon kadardır. Küba, SSCB, Nijer, Kolombiya, Şili vb. ülkelerin öğretmen sendikaları FISE’ ye bağlıdır. TÖB-DER’in FISE üyeliği oybirliğiyle kabul edilmiş ama hükümetten gerekli izin ve onay alınmadığı için üyelik başvurusu askıda kalmıştır.

2. ULUSLARARASI HÜR ÖĞRETMEN SENDİKALARI FEDERASYONU (UHÖSF) Kapitalist ve 3. Dünya ülkelerinden özellikle Avrupa ve K.Amerika’ dan öğretmen örgütleri buna bağlıdır. Amerikan öğretmenler sendikası, Fransa ulusal eğitim federasyonu, Belçika öğretmenler sendikası, Norveç öğretmenler sendikası, İngiltere ulusal öğretmenler sendikası vb. buraya bağlıdır.

3. DÜNYA EĞİTİM MESLEK ÖRGÜTLERİ KONFEDERASYONU (DEMÖK) WCOTP, 1951 yılında kurulmuş olup yaklaşık 12 milyon (1988 için) üyeye sahiptir. Herhangi bir üst örgüte bağlı olmamakla birlikte başta ETUCE olmak üzere pek çok örgütle yakın ilişkileri vardır. Temel örgütlenme alanı eğitimdir. Üyeleri arasında IFFTU veya FISE’ ye de bağlı olan sendikalar bulunduğu gibi bağımsız sendikalar da bulunur.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ Öğretmenlik ve etik birbirine çok yakın kavramlardır. İdeal bir öğretmen, yalnız kusursuz öğretme yetenekleri ile değil, aynı zamanda yaşama biçimi ile de örnek alınacak ahlaki bir modele dönüşür. Yani bu anlamda öğretmen, öğrettiklerini örnek olarak yaşayan ideal biridir (Pieper,1999,118). Öğretmenlik yalnızca birtakım bilgilerin aktarılmasını kapsayan bir meslek olmanın ötesinde ,genç nesillere değerler kazandırılması hedefini de içeren bir meslektir.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ 1. Profesyonellik ilkesi: Öğretmenlik meslek etiğinden bahsedebilmek için öncelikle ,öğretmenin işinde profesyonel olması gerekir. Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği görevleri belirtilen standartlar içinde yapabilecek yeterlilikte olmayan bir öğretmenin meslek etiği ilkelerinden söz etmek imkansızdır.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ Öğretmenin profesyonel davranışları; Görevle ilgili bilgi, beceri ve tutumları eksiksiz kazanmış olmak Hizmeti zamanında ve kusursuz sunmak Mesleği daha iyi yapabilmek için sürekli olarak özeleştiri ve değerlendirme yapmak Hizmette kaliteyi sağlamak Mesleğinin yöntem ve tekniklerini sürekli olarak geliştirmek

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ 2. Hizmette Sorumluluk: Öğretmen bir kamu hizmeti olarak eğitimde üzerine düşen büyük sorumluluğun bilinci içinde olmalıdır. Öğretmenler davranışlarından ve bunların topluma maliyetinden kendileri ve toplum adına sorumluluk duymalıdır. Öğretmenler kamu görevlileri olarak eylem ve kararlarının doğuracağı sonuçlar konusunda topluma hesap verebilmektedir. 66 Sorumluluk, belirli bir görevin istenilen nitelik ve nicelikte yerine getirilmesidir.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ Öğretmen her türlü eyleminde adil olmak ve öğrenciler arasındaki ilişkilerde de adaleti sağlamak sorumluluğuna sahiptir. Öğrencilere söz hakkının adil olarak paylaştırılmasından başlayıp, sınıf içi ve dışı etkinliklere katılıma kadar uzayan her türlü etkinlikte adaletin sağlanması son derece önemlidir. Öğretmen sınıf içindeki öğrenme fırsat ve olanaklarından öğrencilere adil yararlanma hakkı tanımalıdır. Öğretmen değerlendiren ve öğrenci performansı hakkında yargılarda bulunan biri olarak, değerlendirmede adaleti sağlamalıdır. 3.Adalet: 67

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ 4. Eşitlik : Eşitlik yararların, sıkıntıların, hizmetlerin dağıtılmasında sınırların belirlenmesini içerir. Temel Bireysel Eşitlik: Bir okula kaydolan bütün öğrenciler eşittir. Öğretmen sınıfındaki bütün öğrencilerine eşit davranmalıdır. Kısmi Eşitlik: Farklı guruplara eşitlik sağlanması için farklı davranılmasını içerir. Buna göre sınıftaki bütün öğrenciler eşittir ancak sınıfta bir engelli öğrenci varsa ona farklı davranılarak onu diğer öğrencilerle eşit hale getirebilirsiniz.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ Blokların Eşitliği:Toplumda doğal olarak ortaya çıkmış bloklar vardır. Kadın-erkek, yaşlı-genç gibi. Günlük uygulamalara bakıldığında öğrencilerin pek çok eşitsizliğe maruz kaldığı görülebilir. Bazı öğretmenlerin başarılı öğrencilerle daha çok ilgilenip, onlara daha çok zaman ayırdıkları, oysa başarısı düşük öğrencilerin bu durumda daha da başarısız oldukları bir gerçektir.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ Öğrencilerin velilerinin meslekleri de bir başka eşitsiz davranış nedenidir. Üst sosyo- ekonomik düzeyden ve öğretmenlere katkı sağlayacak (doktor, avukat, esnaf, politikacı) mesleklere sahip velilerin öğrencilerine, bazı öğretmenlerin daha yakın ve ilgili davranabildikleri görülmektedir (Aydın, 2003, 64).

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ 5. Sağlıklı ve güvenli ortamın sağlanması: Öğretmenlerin en temel etik sorumluluklarından biri de sınıf ortamında düzen ve disiplini sağlayarak, öğrenci sağlığını ve güvenliğini tehdit edecek her türlü unsurun ortadan kaldırılmasını sağlamaktır.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ 6.Yolsuzluk yapmamak: Maddi kazançlar sağlanabileceği gibi gibi parasal olmayan özel amaçlar da sağlanabilir. Öğretmenin mesleğini kullanarak kendi kitabını yada ders materyallerini üstü kapalı ve zorlamayla satması Öğrenci velilerinden pahalı hediyeler kabul etmesi beklenebilir. 72 Yolsuzluk bir çıkar karşılığında kamu yetkilerinin yasa dışı kullanımı olarak tanımlanabilir.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ 7. Dürüstlük, Doğruluk ve Güven: Etik davranış başkalarıyla ilişkilerde dürüst olmayı gerektirir. İçten ve dürüst davranmayan öğretmenler güven ortamını ortadan kaldırırlar. Öğretmenler mesleki etkinlikleri yerine getirirken öncelikle kendilerine güvenmelidirler. Bu özgüven onların toplumun güvenine ve saygısına layık olmalarını da sağlayacaktır.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ 8.Tarafsızlık: Bireylerin nesnel olabilmeleri, karşılarındaki birey yada olaylar hakkında kendi ilgi, gereksinim ve korkularını işe karıştırmadan, bu görüntüleri çarpıtmadan aradaki farklılığın görülmesini gerektirir. Nesnel olabilmek kişinin duygularını değil, aklını kullanmasını gerektirir. Öğretmenin tarafsızlığı mesleki ve etik açısından son derece önemlidir.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ 9. Mesleki Bağımlılık ve Sürekli Gelişme: Öğretmenler bir lider olarak hem kendi mesleki bağlılık ve gelişmesini hem de öğrencilerin mesleki bağlılık ve gelişmesini sağlamaya çalışmalıdır. Mesleki bağlılığın bir gereği olarak sürekli gelişmeyi sağlamak için öğretmenlerin; Meslekleri ile ilgili yeniliklere açık olması, Mesleki performanslarını artırabilmek için kendilerine sağlanan eğitim olanaklarından en iyi şekilde yararlanması, Mesleki yayınları ve teknolojik gelişmeleri sürekli izlemesi, Yeni gelen meslektaşlarının işe ve çevreye uyumlarına yardımcı olması gerekir.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ 10. Saygı Öğretmenin insanın değerine ve bütünlüğüne saygı göstermesi gerekir. Bu anlamda öncelikle öğrencinin varlığına ve bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerekmektedir. Öğrencilerin dayak, şiddet, hakaret, isim takma, belli özelliklerinden dolayı aşağılanma gibi öğretmen davranışlarına maruz kalması etik açıdan son derece yanlıştır. Öğrenci saygı gösterilerek, saygı duymayı öğrenecektir ve bunu yapacak olan kişide öğretmendir. Öğretmenin kendisinin bu tür davranışları, öğrencinin varlığı ve bütünlüğünde giderilmesi olanaksız yaralar açmaktadır. 76

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ Yine öğrencilere ait gizli ve mahrem bilgileri diğer öğrenciler yada öğretmenlerle paylaşmak, öğrencinin yada ailesinin özel yaşamına karşı saygı göstermemek de etik dışı bir davranış olarak değerlendirilmelidir. Öğretmenlik etiğinde bir başka unsurda velilere karşı gösterilmesi gereken saygıdır. Öğretmenlerin etik bir yükümlülük içinde saygı göstermeleri gereken bir diğer grupta meslektaşlarıdır. Öğretmenlerin birbirlerinin yeterlilik ve kişiliklerine saygı göstermeleri beklenmektedir. Bunun bir gereği olarak birbirleri hakkında sınıf içinde yada dışında, öğrenci yada velilerin yanında olumsuz yorumlar ve dedikodu yapmaktan kaçınmalıdırlar.

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ 11. Kaynakların Etkili Kullanımı: Kurumsal ve kamusal kaynakların etkili kullanımı öğretmenlerden beklenen bir başka önemli etik davranıştır. En kıt ve değerli kaynak zamandır. Bu açıdan öğretim ve eğitim zamanının etkili kullanımı öğrencilerin yararını en üst düzeye çıkaracaktır.