HACI SÜLEYMAN ÇAKIR KIZ ANADOLU LİSESİ

ARCANGELO CARELLI

 ARCANGELO CORELLİ. İTALYAN BESTECİ YILLARI ARASINDA YAŞAMIŞ İLK KONÇERTO VE KEMAN VİRTÜÖZÜDÜR. MODERN KEMAN ÇALMA TEKNİĞİNİN KURUCUSU OLARAK DAHA SONRAKİ KEMANCILAR ÜZERİNDE BÜYÜK ETKİSİ OLMUŞTUR. ROMA’DA SÜRGÜNDE OLAN İSVEÇ’İN KATOLİK KRALİÇESİ CHİRİSTİNA’NIN HİZMETİNDE ÇALIŞAN CORELLİ’NİN ÇOĞU POPÜLER SONAT VE TRİO SONAT SERİLERİNDEN OLUŞAN ÇALIŞMALARI ALTI OPUS NUMARASI ALTINDA TOPLANMIŞTIR. ÇAĞDAŞI OLAN BİRÇOK BESTECİ TARAFINDAN DA KULLANILAN BİR DANS EZGİSİ ‘LA FOLLİA’ ÜZERİNDE ÇEŞİTLEMELERİ VE OPUS 8 NUMARALI ‘CHRİSTMAS KONÇERTOSU’ ÜNLÜDÜR.

ANTONİO CALDARA

 ANTONİO CALDARA (1670 – 1736) BAROK MÜZİK DÖNEMİNDE YAŞAMIŞ BİR KLASİK BATI MÜZİĞİ BESTECİSİDİR.  CALDARA VENEDİKTE 1670 VEYA 1671DE DOĞDU. BABASI KEMANCIYDI. VENEDİK’İN ANA KATEDRALİ OLAN SAN MARCO BAZİLİKASI KOROSUNA ÇOCUKKEN GİRDİ VE BURADA “GİOVANNİ LEGRENZİ” ADLI BİR MÜZİSYENİN HOCALIĞI ALTINDA BİRKAÇ MÜZİKSEL ÇALGI ÇALMAYI DA ÖĞRENDİ. BAZİLİKA MAAŞ LİSTELERİNDE ÖNCE KONTRALTO SES VE VİYOLONSEL ÇALGICISI OLARAK VE SONRA DA VİYOLA VE BENZER ÇALGILAR OLAN “VİYOLA DA SPALLA” VE “VİOLONCİNO” ÇALGICISI OLARAK MAAŞ ALDIĞI GÖRÜLMEKTEDİR. MÜZİSYEN LONCASI OLAN “ST CECİLA LONCASI” KURUCU ÜYESİ VE “ÇALGICILAR LONCASI (ARTE Dİ SONODORİ)” ÜYESİ OLDUĞU DA GÖRÜLÜR. 1689’DA İLK OPERASI OLAN “L’ARGENE” KÜÇÜK BİR TİYATRODA SAHNELENDİ. 1690’Lİ YILLARDA CALDARA İSMİ BİLİNEN BİR BESTECİ VE KENDİ KENDİNİN PATRONU OLARAK ÇALIŞAN ŞARKICI VE ÇALGICI OLARAK VENEDİK’TE HAYATINI SÜRDÜRDÜ VE 1997DE SIRASIYLA “IL TİRSİ” VE “LA PROMESSA SERBATA (TUTULAN VAAT)” ADLI OPERALARI BESTELEYİP YAYINLANDI VE BU SIRALARDA KONSERLER İÇİN ORATORYOLAR DA BESTELEMEYE BAŞLADI.

 1699’DA MANTUA’YA “MANTUA DÜKÜ FERDİNANDO CARLO”‘NUN SARAYINDA TİYATRO VE KİLİSE MÜZİĞİ USTASI (MAESTRO Dİ CAPELLA DA CHİESA E DA TEATRO) GÖREVİNİ ALDI. BU DÜK’ÜN KARISI FRANSIZDI, KENDİSİ FRANSA HAYRANI İDİ VE İSPANYA VERASET SAVAŞI’NDA İTALYA’YI DA İŞGAL EDEN FRANSIZLARLA İTTİFAK YAPMIŞTI. FRANSIZLAR BU SAVAŞI KAYBEDİNCE FRANSIZLAR İTALYA’DAN ÇIKMAK ZORUNDA KALDILAR VE MANTUA DÜKÜ DE KENDİ ÜLKESİNDEN AYRILMAK VE SARAYI DA DAĞILMAK ZORUNDA KALDI.  MANTUA’DAN MECBUREN AYRILAN CALDARA DA 1707’DE BARCELONA’YA GİTTİ. SONRA AVUSTURYA İMPARATORU OLACAK AVUSTURYALI KARL BARCELONA’DA İSPANYOL KRALLIĞINA ADAY OLARAK YERLEŞMİŞ VE BİR SARAY ÖRGÜTÜ KURMUŞTU VE CALDARA BU KRAL ADAYININ SARAY ÖRGÜTÜNDE MÜZİSYEN OLARAK GÖREVLENDİRİLDİ. BU GÖREVDEYKEN BİRKAÇ OPERA BESTELEYİP SAHNELETTİ. BUNLAR İSPANYA’DA TEMSİL EDİLEN İLK İTALYAN OPERALARI OLMUŞTUR.

 1709 ‘DA CALDARA ROMAYA “CERVETERİ PRENSİ” YANINDA “MÜZİK ŞEFİ (MAESTRO Dİ CAPELLA)” OLDU VE BU GÖREVDE 1716YA KADAR KALDI. BİRKAÇ KERE VİYANA GİDEREK ORADA İMPARATORUN MÜZİSYENİ OLMA ARAŞTIRMALARI YAPTI. ROMA’DAKİ GÖREVİ SIRASINDA EVLENDİ. BESTECİLİK YÖNÜNDEN BU DÖNEM CALDARA ÇOK VERİMLİ OLDU: 150 SOLO KANTATA, 50’İN ÜSTÜNDE İKİLİ KANTATA, 4 OPERA VE 9 ORATORYO HAZIRLAYIP BUNLARIN YAYIMLANMASINI SAĞLAYABİLMİŞTİ.  1716’DA VİYANA’DA AVUSTURYA İMPARATORLUĞU SARAYINDA “YARDIMCI KAPELLMEİSTER” GÖREVİNE ATANDI VE HAYATININ SONUNA KADAR BU GÖREVİ KORUDU. 26 ARALIK 1736 VİYANA’DA ÖLDÜ. VİYANA DA İKEN 34 OPERA VE 25 ORATORYO BESTELEDİĞİ BİLDİRİLMEKTEDİR. KİLİSE İÇİN HAZIRLAMIŞ OLDUĞU BESTELERİN SAYISI HALA BİLİNMEMEKTEDİR. 200 TANE MEZMUR İÇİN BESTE, 100 TANEYİ AŞKIN BİR SAYIDA MASS AYİNİ İÇİN BESTE VE DAHA ÇOK DEĞİŞİK DİNSEL AYİN BESTELERİ HAZIRLADIĞI BİLDİRİLMEKTEDİR.  CALDARA OPERALAR, KANATATALAR VE ORATORYOLAR İÇİN BESTECİ OLARAK BİLİNMEKTEDİR. BUNLARDAN BAZILARI İÇİN LİBRETTO’YU ÜNLÜ LİBRETTOCU “METASTASİO”‘NUN HAZIRLADIĞI BİLİNİR. AYRICA ÇOK BÜYÜK SAYIDA KİLİSE AYİN MÜZİĞİ HAZIRLAMIŞTIR.

CARLO GESUALDO

 YILLARI ARASINDA YAŞAYAN ERKEN BAROK DÖNEM BESTECİSİ VE VENOSA PRENSİ. EŞLİKSİZ KORO İÇİN YAZDIĞI 5,6,7 PARTİLİ MADRİGALLERLE ARMONİK YAZIYA EĞİLİM GÖSTEREN ÖNCÜ BİR YAKLAŞIMI BİLİNÇLE GERÇEKLEŞTİRMİŞTİR.  DÖNEMİN İLERİ BİR AYDINI OLARAK YETİŞEN GESUALDO SOYLU VE ZENGİN OLMANIN AVANTAJIYLA BİLİM ADAMLARI VE SANATÇILARI ÇEVRESİNDE TOPLAMIŞTI. 1590’DA KARISIYLA KARISININ SEVGİLİSİNİ VE ONDAN DOĞDUĞUNU SANDIĞI OĞLUNU ÖLDÜRMÜŞ FERRARA EYALETİNDEKİ ESTE ŞATOSUNA SIĞINARAK TRAJİK YAŞAM BİÇİMİNİ SÜRDÜRMÜŞTÜ.

DİETRİCH BUXTEHUDE

 ALMAN BESTECİ VE ORGANİST. HELSİNGBORG’TA DOĞMUŞTUR. OLDESLOE’DA DOĞDUĞU DA İDDİA EDİLİR. İLK MÜZİK DERSLERİNİ VE TERBİYESİNİ BABASINDAN ALMIŞ KISA ZAMANDA YETİŞİP GELİŞEREK ORGANİST OLARAK ÇEŞİTLİ VAZİFELERDE BULUNMUŞTUR.30 YAŞINDA İKEN LÜBECK’TE SAİNT-MARİE KİLİSESİNDE FRANZ TUNDER’IN ÖLÜMÜYLE BOŞALAN YERE ORGANİST TAYİN EDİLMİŞ, TAM 40 YIL BOYUNCA BU GÖREVDE KALMIŞTIR.  J.S.BACH’TA DAHİL OLMAK ÜZERE DEVRİN ÜNLÜ MÜZİSYENLERİ BİRÇOK DEFA BUXTEHUDE’Yİ DİNLEMEK İÇİN LÜEBECK’E GİTMİŞLERDİR. AYNI ŞEHİRDE ÖLMÜŞTÜR.

FRANCESCO CAVALLİ

 BİR İTALYAN ERKEN BAROK DÖNEMİ BESTECİSİDİR. ASIL ADI PİER FRANCESCO CALETTİ-BRUNİ OLUP KENDİSİNE MALİ DESTEK SAĞLAYAN VENEDİKLİ SOYLU OLAN CAVALLİ İSMİ İLE BİLİNMEKTEDİR.  1616’DA VENEDİK’TE SAN MARCO BAZİLİKASI KORO ŞARKICISI OLARAK MÜZİK KARİYERİNE BAŞLADI; 1639’DA AYNI KURUMDA BİRİNCİ ORGCU OLDU VE 1668DE ŞAPEL-MASTER OLARAK BU KURUMUN EN YÜKSEK MÜZİK MEVKİİNE GEÇTİ. BU KADAR UZUN SÜREN BİR KİLİSEYE BAĞLI MÜZİK KARİYERİNE RAĞMEN CAVALLİ BİR OPERA BESTECİSİ OLARAK BİLİNMEKTEDİR.  VENEDİK’TE İLK OPERA EVİ AÇILDIĞI ZAMAN 1639DA OPERA SAHNESİ İÇİN “LE NOZZE Dİ TETİ E Dİ PELEO (TETİ VE PELEO’NUN EVLENMESİ)” ADLI İLK ESERİNİ BESTELEDİ. BUNDAN SONRA VENEDİK’TE BESTELENEN VE YAYIMLANAN ESERLERİYLE BÜYÜK ÜN KAZANDI. 1660DA SERKEŞ ADLI KENDİ BESTELEDİĞİ OPERA ESERİNİN FRANSA’DA İLK YAPIMI İÇİN PARİS’E DAVET EDİLDİ. 1662DE “ERCOLLE AMANTE (SEVEN HERKÜL)” ESERİNİN LOUVRE SARAYI’NDA FRANSIZ KRALI XIV. LOUİS’İN EVLENME TÖRENİ İÇİN YAPIMI DOLAYISIYLA YİNE PARİS’İ ZİYARET ETTİ. 1676’DA 73 YAŞINDA VENEDİK’TE ÖLDÜ.

 CAVALLİ, OPERA SEYİRCİSİNE YENİ GELİŞMEKTE OLAN YENİ TÜR OPERA SANATI MÜZİĞİ TÜRÜNÜ BEĞENDİRİP SEVDİRMESİ DOLAYISIYLA, OLASILIKLA KENDİ KUŞAĞININ EN ÖNEMLİ BESTECİSİDİR. BU TÜRÜ İLK ORTAYA ÇIKARAN CLAUDİO MONTEVERDİ’NİN BÜYÜK SAYIDA MÜZİK ENSTRÜMANLARI GEREKTİREN VE BU NEDENLE OPERANIN ANCAK BELLİ ÖNEMLİ MERKEZLERDE ODAKLANMASINA NEDEN OLAN YAKLAŞIMI AKSİNE, BİRÇOK KÜÇÜK SAYIDA SEYİRCİ İHTİVA EDEN OPERA KİTLELERİNİN SINIRLI KAYNAKLARINA UYGUN “BASSO CONTİNUO” TİPİ YAYLI SAZLAR ORKESTRASI İLE CAVALLİ’NİN OPERALARI BU YENİ OPERA SANATININ AVRUPA’YA YAYILMASINA BÜYÜK BİR DESTEK OLMUŞTUR.

 CAVALLİ’NİN 33 OPERA ESERİ BESTELEDİĞİ AMA ANCAK GÜNÜMÜZDE BUNLARDAN 27Sİ VENEDİK SEN MARKO KÜTÜPHANESİNDEN NAZİONALE MARCİANA ARŞİVİNDE KORUNMUŞ OLMASI DOLAYISIYLA ELİMİZE GEÇMİŞTİR. BAZI OPERALARININ KOPYALARI DA DİĞER ARŞİVLERDE BULUNMAKTADIR. 9 TANE OPERA ESERİ DAHA ONA ATIF EDİLMİŞTİR; AMA MÜZİĞİ KAYBOLDUĞU İÇİN BU ATIFLARI KESİNLEŞTİRMEK İMKÂNSIZ BULUNMAKTADIR.  OPERALARINA EK OLARAK, CAVALLİ VENEDİK POLİKORO TARZI İLE BİR “MAGNİFİCANT” AYİNİ, DAHA TUTUCU BİR TARZDA DİĞER KİLİSE KORO MÜZİĞİ VE BAZI ENSTRÜMANTAL MÜZİK BESTELEMİŞTİR.

FRANZ JUSEPH HAYDN

 KLASİK DÖNEMİN ÜNLÜ AVUSTURYALI BESTECİSİ. HEM MOZART’I HEM BEETHOVEN’İ ETKİLEMİŞTİR. BABA HAYDN OLARAK BİLİNİR. EN ÇOK SENFONİ TÜRÜNDEKİ ESERLERİYLE TANINIR; BU TÜRDE 104 ESER VERMİŞTİR.

 31 MART 1732’DE AVUSTURYA’NIN ROHRAU KENTİNDE DOĞAN HAYDN, YOKSUL BİR AİLENİN ÇOCUĞU İDİ. AİLESİ ONU, 6 YAŞINDA İKEN BİR KOROYA KATILMAK ÜZERE VİYANA’YA GÖNDERDİ. SESİ KALINLAŞTIKTAN SONRA DA VİYANA’DA KALARAK MÜZİSYENLİK YAPMAYA DEVAM ETTİ, BESTECİLİK DERSLERİ ALDI. 1761’DE ESTERHÁZY AİLESİNİN YANINDA İŞ BULDU VE HAYATININ 30 YILDAN FAZLASINI BU SOYLU AİLEYE HİZMET EDEREK GEÇİRDİ. İŞİ, ONLARIN İSTEKLERİ VE İHTİYAÇLARINA UYGUN MÜZİK BESTELEMEKTİ. DİĞER BESTECİLERDEN VE MÜZİK ÇEVRELERİNDEN UZAK OLUŞU, ONUN YARATICILIĞINI ORTAYA ÇIKARDI, ÜNÜNÜN YAYILMASINA İSE ENGEL OLMADI. 1780’LERDE BESTELERİ TÜM AVRUPA’DA ÇALINMAKTAYDI. ÜNÜNDEN ÖTÜRÜ ÇEŞİTLİ YERLERE DAVET EDİLİR VE DAVET EDİLDİĞİ ŞEHİRDE İLK KEZ ÇALINMAK ÜZERE BİR ESER BESTELEMESİ İSTENİRDİ. BU ŞEKİLDE YAZDIĞI PARİS SENFONİLERİ VE LONDRA SENFONİLERİ EN ÇOK BİLİNENLERDİR. YAYLI DÖRTLÜLERİ İÇİN YAZDIĞI ESERLERDE DE KENDİNDEN ÖNCEKİLERDEN FARKLI OLARAK HER ÇALGIYA EŞİT ROL VEREREK YENİLİK GETİRMİŞ VE BU DÜŞÜNCESİYLE MOZART’I ETKİLEYEREK HAYDN’A ADANMIŞ ALTI KUARTET BESTELEMESİNE NEDEN OLMUŞTUR. BEETHOVEN’İN İLK DÖNEM ESERLERİNDE DE HAYDN ETKİSİ GÖRÜLÜR. İKİ SANATÇININ 1781’DE BAŞLAYAN ARKADAŞLIKLARI YILLARCA SÜRMÜŞTÜR. BEETHOVEN’E İSE ESTERHÁZY SARAYINDA ÖZEL DERS VERMİŞTİR.

 100 KADAR SENFONİ, ÇOK SAYIDA KONÇERTO, ODA MÜZİĞİ ESERLERİ, 40 SONAT, ŞARKILAR, ORATORYOLAR BESTELEMİŞTİR.  ESERLERİNİN ÇOĞUNUN HİKÂYESİ VARDIR. ÖRNEĞİN 45 NUMARALI SENFONİSİ, VEDA SENFONİSİ OLARAK BİLİNİR. ESERİN DÖRDÜNCÜ BÖLÜMÜNDE 2 YA DA 3 MÜZİSYEN KENDİ BÖLÜMLERİNİ BİTİRİR VE MÜZİK HALEN SÜRÜRKEN SAHNEYİ TERK EDER; BU, SAHNEDE ŞEF VE TEK BİR KEMANCI KALANA KADAR SÜRER. BU SENFONİDE HAYDN VE MÜZİSYEN ARKADAŞLARININ KIŞ MEVSİMİNDE ŞEHİRDEKİ AİLELERİNİN YANINA DÖNMEK İSTEDİKLERİNİ PRENS ESTERHÁZY’E ANLATMAK İSTEDİKLERİ HİKÂYE EDİLİR. PRENS MESAJI ALMIŞ VE ONLARA İSİN VERMİŞTİR. SÜRPRİZ SENFONİSİ DENİLEN 94 NUMARALI SENFONİSİNİ İSE AKŞAM YEMEĞİ SONRASINDAKİ KONSERLERDE DİNLEYİCİLERİNİN ÇOĞUNUN UYUDUĞUNU ANLADIĞINDA BESTELEDİĞİ SÖYLENİR. HAYDN’N ÇOĞU SENFONİSİ GİBİ CANLI BİRİNCİ BÖLÜMLE BAŞLAYIP; YUMUŞAK, YAVAŞ TEMPOLU İKİNCİ BÖLÜMLE DEVAM EDEN SENFONİ DİNLEYİCİLERİN UYKUYA DALDIĞI SIRADA DAVULLAR VE ÇOK YÜKSEK SESLİ TELLİ ÇALGILARIN MELODİSİ İLE ONLARI UYANDIRIR.

 HAYDN, ESTERHÁZY AİLESİNİN MÜZİKSEVER ÜYESİ PRENS NİKALAUS ÖLDÜKTEN SONRA EMEKLİ OLMUŞ VE DAHA ÖNCE VİYANA’YA KADAR GİTMESİNE BİLE İZİN VERİLMEYEN ORTAMDAN KURTULUP SEYAHAT ÖZGÜRLÜĞÜNE KAVUŞMUŞTUR. 2 DEFA İNGİLTERE’YE GİDEN HAYDN, OXFORD ÜNİVERSİTESİ’NDEN FAHRİ DOKTOR UNVANINI ALDI; ÖMRÜNÜN SON YILLARINDA İSE VİYANA’YA YERLEŞEREK KORO VE ORKESTRA İÇİN YARATILIŞ ORATORYOSU, MEVSİMLER ORATORYOSU GİBİ DİNİ KORO VE ORKESTRA ESERLERİ BESTELEDİ. 31 MART 1809’DA VİYANA’DA HAYATINI KAYBETTİ.

FRANCESCO GEMİNİANİ

 İTALYAN BESTECİ VE KEMANCIDIR. CORELLİ’ DEN DERS ALDI. 1707′DEN BAŞLAYARAK DÖRT YIL SÜREYLE LUCCA VE NAPOLİ ORKESTRALARINDA ÇALDI. 1714′DEN SONRA LONDRA. PARİS VE DUBLİN’DE YAŞADI. DAHA ÇOK İÇGÜDÜYE DAYANAN BİR ÇALIŞLA CORELLİ GELENEĞİNİ SÜRDÜRDÜĞÜ SÖYLENİR. NİTEKİM BU ÖZELLİĞİ ESERLERİNE DE YANSIR. 1731′DE YAYIMLANAN KEMAN ÇALMA SANATI ADLI KİTABI, İLK KEMAN METODU OLARAK BİLİNİR. KEMAN İÇİN 18 KONÇERTO VE 24 SONAT, VİYOLONSEL İÇİN SONATLAR BESTELEDİ. 1716′DA YAYIMLANAN OPUS 1 KEMAN İÇİN SONATASI, TEKNİK ZORLUĞU NEDENİYLE ÇALINAMAZ KABUL EDİLİR. EN ÜNLÜ ESERİ KONÇERTİ GROSSİ’SİDİR.