Kardeş Kıskançlığı, Altını Islatma ve Parmak Emme ve Tırnak yeme Psikolojik Danışman Abdullah ŞENCAN

KARDEŞ KISKANÇLIĞI TANIM : Kıskançlık, sevilen birinin başkası ile paylaşılmasına katlanamamaktır. NEDENLER: Doğal bir duygu olan kıskançlık sevilen kişinin bir başkasıyla paylaşılamamasından ve temelde güvensizlikten kaynaklanır. O ana kadar kendine yöneltilen ilgi ve dikkatin kardeşine yöneltilmesinden doğan rahatsızlık en temel nedendir

BELİRTİLER:Öfke, nefret ve intikam alma gibi duyguların yanı sıra, altını ıslatma, parmak emme gibi davranışlarla önceki gelişim evresine gerileme görülebilir. Evden ayrılmayı reddetmeyle birlikte (Örn: okula gitmek istememe) baş ağrısı, mide bulantısı gibi psikosomatik belirtiler, (emin olmak için fiziki muayene yaptırılmalıdır) huzursuzluk, isteksizlik ve diğer stres belirtileri sık sık gözlenebilir.

ÖNERİLER: Kardeşi doğmadan önce ona anlayabileceği bir dilde aileye yeni bir üyenin geleceği zemini hazırlamak. Anne baba aralarında işbölümü yaparak, anne yeni bebekle ilgilenirken babanın diğer çocukla ilgilenmesi Kıskanan çocukla mümkün olduğunca nitelikli zaman geçirilmeye çalışılmalı

Yakınların yalnızca bebekle ilgilenmemelerini, büyük çocuğa da alışık olduğu tarzda ilgi ve sevgi göstermelerini söylemek Bebeğe sürekli "bebek“ demek yerine doğrudan adını söylemeye başlamak Aşırı kaygı içeren tavırlarla çocuğu bebekten uzaklaştırmaya çalışmamak gerekir

Bebeğe zarar vermesine izin verilmeyeceği kesin bir dille anlatılmalıdır. Bebekle ile ilgili işlerde çocuktan yardım istenebilir. Örneğin bebeğe isim seçme Eşit zaman ayırmaya çalışmak yerine, her çocuğa kendi gereksinimine göre zaman ayırmak gerekir.

Her şeyin eşit olmasına değil, adil olmasına çalışılmalıdır. Kardeşler arasında kıskançlık hissettiğinizde onları birbirinden uzaklaştıracak değil, yakınlaştıracak ortamlar yaratın. Kardeşler arasındaki kıskançlık ve geçimsizlik ne kadar yoğun olursa olsun birbirlerinden ayrı kaldıklarında çok özlerler

Altını Islatan Çocuklar TANIM: Çocuklar genellikle 2-3 yaşlarına kadar altlarını ıslatırlar. Gündüz kontrol daha erken sağlanırken (2-2,5 yaş) geceleri biraz daha geçtir. 4 yaşından sonra alt ıslatmanın devam etmesi durumunda Altını Islatma (enuresis) sorunundan söz edilebilir.

ÖZELLİKLER: Dört şekilde görülür, Yalnız gece altını ıslatırlar, (Nactural)Yattıktan biraz sonra ya da kalkmaya yakın altlarını ıslatırlar, Yalnız gündüz altını ıslatırlar, (Diurnal)Çok utangaç oldukları ya da oyuna daldıkları için altlarını ıslatırlar,

Hem gece hem de gündüz altını ıslatırlar, (Kronik alt ıslatma) Ara-sıra altını ıslatırlar, Hastalık sırasında, yeni bir kardeşin dünyaya gelmesi sonucunda, sert disiplin uygulandığında, korkutulduğunda, gece üstü açık bırakıldığında,  zorlama sonucu bel ağrılarıyla altlarını ıslatırlar.

Probleme Karşı Olumsuz Tutumların Etkisiyle Çocukta,   Parmak emme, tırnak yeme,   Telaffuz bozukluğu,   Kıskançlık, korkaklık ve pasiflik,   İçe kapanıklık ve yalnız yaşama,   Sorumluluktan kaçma,

  Kendine güvensizlik,   Öfke ve ağlama nöbetleri,   Saldırgan davranışlar,   Hırsızlık ve yalancılık,   Dikkat dağınıklığı,  Yaşına uygun davranışlar göstermeme oluşabilir.

NEDENLER: A-    Fiziksel Olarak;  Genetik yatkınlık, Sinir kas kontrolünün gecikmesi, İdrar yollarında enfeksiyon,

Çok derin uyku yaratacak aşırı yorgunluk, Fazla sulu ve tuzlu yemek yeme, Ayakların ve bel kısmının aşırı üşümesi gibi nedenlerden kaynaklanabilir.

B - Psikolojik Olarak; Yeni bir kardeşin doğması, okula başlama, okul değiştirme, sevilen birinin kaybı gibi stres faktörlerine karşı hayatın eski dönemlerine geri dönme isteği, Erken ve baskılı tuvalet eğitimi, (Aşırı titizlik ve sabırsız davranma ) Gün içinde korku yaşanması, Derin uyuma,

Ruhsal zorlama, aşırı baskı ve üzüntü yaşanması, Anne babanın ayrılması, aile ilişkilerinde bozukluklar, evde huzursuzluk gibi ailevi faktörler, Ailenin aşırı koruyucu ve hoşgörülü tutumu ile çocukta bebeksi kalma eğilimi, İlgi çekmek ve öç alma isteği, Okul korkusu gibi nedenlerden kaynaklanabilir.

Çocuğun altına bez koyulmamalıdır, ÖNERİLER : Önce çocuk tıbbi muayeneden geçirilmeli ve eğer gerekiyorsa ilaç tedavisi uygulanmalıdır. Doğduğu günden itibaren çocuğa uygun bakım verilip, altını ıslatınca derhal değiştirilerek, çocukta temizliğe haz duyma alışkanlığı oluşturulabilir. Ayıp, biraz tut, eve gidince yaparsın gibi yanlış tutumlar mesane bozukluklarına yol açılabileceği için bunlardan sakınmalıdır. Çocuğun altına bez koyulmamalıdır,

Çocuk, tuvaleti gelir gelmez nerede olursa olsun hemen ihtiyacını gidermesi için teşvik edilmelidir, Ayakları sıcak tutulup, yatmadan evvel yatağının ısısı normal olmalı, mümkünse çorapla yatmasına izin verilmelidir. Altı ıslak olarak fazla kalmamalı, hemen değiştirilmelidir. Böylece çocuğa altının temizliği ve kuruluğu hissettirilmelidir. (Çocuk ıslaklığı ve idrarın kokusunu severse kasıtlı olarak altını ıslatır.)

Çocuğun eğitiminde kötü söz ve dayaktan kaçınılmalıdır. Çocuğa karşı ilgisiz davranmaktan kaçınılmalıdır. Özellikle de yeni kardeşi olunca çocuk ihmal edilmemelidir. Gece belli aralıklarla saat kurulup çocuk tuvalete kaldırılabilir. Gece yatmadan önce tuvalete götürülmeli, aynı saatte yatmasına dikkat edilmelidir.

Çocuk tuvalete kaldırıldığında tam olarak uyanık olması sağlanmalıdır. Korku filmi seyrettirilmemelidir. Ağır oyuncakları kaldırmamasına ve arkadaşlarıyla oynarken birbirlerinin sırtına binmemelerine dikkat edilmelidir.

Çocukla iyi bir iletişim kurularak altını ıslatmasının geçici olduğunun anlatılması, çocuğun bunun üstesinden gelebileceğine olan inancını arttırabilir. (çocuk bunun geçici olduğunu anlarsa yenmek için çaba sarf edecektir.) Çocuk altını ıslatmadığı zamanlarda ödüllendirilebilir. Ödül verirken şu iki yöntem kullanılabilir.

Takvim yöntemi : Çocuk altını ıslattığı günlerde yağmurlu hava resminin altına (*) işareti, altını ıslatmadığı günlerde ise  güneşli hava resminin altına (*) işareti konulur. Bu işaret kesinlikle çocuk tarafından konulmalıdır. Bir ay süre sonunda güneşli hava resminin altında (*) işareti çok ise çocuk ödüllendirilir. Ödülün niteliği çocuğun yaşına, kişiliğine uygun olmalıdır.

Boncuk Yöntemi: Çocuk boncuk dolu bir kavanozdan  her altını ıslatmadığı gün için bir boncuğu boş bir kavanoza atar. Boncuk sayısı, daha önceki dolu kavanozdan fazla olursa yine çocuk ödüllendirilir.

PARMAK EMME Parmak emme, bebeklik döneminin birinci yaş aşamasında görülen bir davranıştır. Bebek doğal olarak parmağını emer, çünkü bebekte emme içgüdüsel bir davranıştır. Bebek içgüdüsel olarak yaptığı bu davranıştan aynı zamanda haz alır

Çocuklar, özellikle psikolojik olarak kendilerini çıkmazda hissettiklerinde ve mutsuz olduklarında davranış bozuklukları geliştirebilirler. Parmak emme ise, bunlardan sadece birisidir. Ancak bazı çocukların uykuları geldiğinde parmak emmeleri bir davranış bozukluğu değildir.

parmak emme davranışının ortaya çıkma nedenleri arasında; anne- baba ilgisinin yoksunluğu, anne- baba ayrılıkları ya da boşanmalar, babanın uzun sürekli seyahatleri, anne- babadan birinin ölümü, ani korku, kardeşinin doğması ve çocuğa uygulanan hatalı yaklaşımlar. Anne- babalar, ocukları parmak emme davranışı geliştirdiğinde, kaygılanıp telaşlanmak yerine, bunun nedenini araştırmalı, “ne oldu da çocuk böyle bir davranışa başvuruyor?”

Eğer sizin de çocuğunuz, oral dönemini (ilk bir yaş) geçtiği halde parmak emme davranışına geri döndüyse, bilin ki ortada bir sorun var ve bu sorunun nedenini de çözümünü de bulacak ola sizsiniz. Çünkü bu bir “imdat” mesajı. Mesajı doğru okursanız, çözüm yolu da o kadar doğru olur.

Çocuk Neden Tırnağını Yer? Sebepleri araştırılmalı Üzüntü, gerilim, kaygı, öfke, korku, güvensizlik gibi duygular ve aile içi iletişim sorunları tırnak yeme davranışına neden olur, sorun çocukluk ve ergenlikte sık karşılaşılan bir durumdur.

Son söz ve bir önlem olarak tırnak yemenin ve ısırmanın çok kötü bir alışkanlık olmadığı ve bunu isteyenlerin kolaylıkla terk edebilecekleri çocuklara anlatılmalıdır. Çocuk buna inandırıldığı zaman bu alışkanlıktan vazgeçmek için çaba gösterecektir; çünkü dış etkenler çocuğun bu alışkanlıktan vazgeçmesine fazla etkili olmamakla bazı hallerde alışkanlığın kökleşmesine ve başkalarını kızdırmak ve huzursuz etmek için bir araç olarak kullanılmasına neden olmaktadır.

Çözüm Yolları: Çocukları korku kaygı yaratacak durumlardan uzak tutmak gerekir. Parmak ve tırnağa acı fakat zararsız bir sıvı sürülebilir. Tırnak derin kesilebilir. Çocuğun kendi tırnak bakımıyla uğraşması da yararlı olabilir

Kardeş Kıskançlığı, Altını Islatma ve Parmak Emme ve Tırnak Yeme Seminerini SUNDU. Psikolojik Danışman Abdullah ŞENCAN