OBEZİTE, SAĞLIKLI BESLENME VE FİZİKSEL AKTİVİTE AydIn Efeler Toplum SağlIğI Merkezİ

ÇAĞIN SALGINI OBEZİTE

OBEZİTE Sağlığı bozacak ölçüde vücutta anormal veya aşırı yağ birikmesidir. Mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.

OBEZİTE İLE İLİŞKİLİ DURUMLAR Diyabet – Obez olanlarda Tip 2 Diyabet gelişme riski obez olmayanlara göre 20 kat daha fazladır. Hipertansiyon- Yaklaşık 5 kat risk artar. Koroner arter hastalığı& inme – Obez Kadınlarda 2.4 kat erkeklerde 2 kat risk artar. Kanserler – Sigara kullanmayan bireylerde meydana gelen tüm kanserlerin %10’u obezite ile ilişkilidir. İnfertilite (Kısırlık)– Kadınlardaki primer infertilitenin %6’sı obezite ile bağlantılıdır.

ÇOCUKLARDA OBEZİTE Obez bir çocuk yakınlarına sevimli ve hatta daha sağlıklı gelebilir. Oysa bu durum aslında onun ilerideki yaşamında önemli pek çok problemin hazırlayıcısı ve başlatıcısı olacaktır. Fazla kilolu gençlerin % 80 i geleceğin şişman yetişkinleridir.

Çocukluk Çağı Obezite Nedenleri Anne ve babada obezitenin olması Ailesel aktivite alışkanlığı, Ailenin beslenme alışkanlığı

Çocukluk Çağı Obezite Nedenleri Yapılan bir araştırmada, normal vücut ağırlığına sahip anne-babanın çocukları arasında şişmanlık oranı %8-9 iken, anne-babadan birinin şişman oluşunda çocuklardaki şişmanlık sıklığının % 40’a, her ikisinin de şişman oluşunda %80’e çıktığı belirtilmiştir. Yalnız, bu durumun kalıtımsal bir değişkenlikten çok, ailenin beslenme alışkanlığından ileri geldiği sanılmaktadır. Genellikle evde pişirilen yemeklerin enerji değerinin yüksek oluşu, ailenin bütün bireylerinin fazla enerji tüketmesine yol açmaktadır

Çocukluk Çağı Obezite Nedenleri Ayaküstü beslenme Okullarda enerji yoğunluğu fazla olan atıştırmalık besinlerin tüketilmesi Psikolojik faktörler Hormonal hastalıklar İlaçlar

Çocukluk Çağı Obezite Nedenleri Fast-food benzeri hazır yiyeceklerin tüketiminde artış olması Yüksek enerjili içecek tüketiminin fazla olması Porsiyonların büyümesi Sebze-meyve tüketiminin azalması Ulaşımda araç kullanımının artması... Fizik aktivite yapmaya uygun olmayan çevre koşulları

Ağırlığın Denetimi Çocukluktan başlamalıdır.

Peki Nasıl Önleriz? Sağlıklı beslenme ve Fiziksel aktivite

SAĞLIKLI BESLENME Vücudun büyümesi, dokuların yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan besin öğelerinin her birinin yeterli miktarlarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılması “YETERLİ VE DENGELİ BESLENME” dir.

Besin ögeleri Proteinler, Yağlar, Karbonhidratlar, Madenler, Vitaminler Ve Sudur. İnsanın gereksinmesi olan besin öğeleri kimyasal yapılarına ve vücut çalışmasındaki etkinliklerine göre 6 grupta toplanır.

2-3 su bardağı süt veya yoğurt 1 kibrit kutusu kadar peynir Grup 1: Süt ve sütten yapılan yiyecekler: Bu grup kalsiyum için en iyi kaynaktır. Süt, yoğurt, peynir, çökelek, süt ile yapılan tatlılar (muhallebi, sütlaç vs.) bu gruba girer. 2-3 su bardağı süt veya yoğurt 1 kibrit kutusu kadar peynir GÜNLÜK ALINMASI GEREKEN BESİNLER: Yeterli ve dengeli beslenmek için değişik yaş, cinsiyet ve özel durumlardaki bireylerin enerji ve besin öğeleri gereksinmeleri farklıdır. Besinlerimiz, içerdikleri besin öğelerinin türleri ve miktarları yönünden farklıdır. Bu nedenle, besinlerimizi, besleyici değerleri yönünden 4 grup altında toplayabiliriz. Günlük beslenmemizde her gruptan besin bulunur ve bunların miktarları gereksinmemize uygun olursa, yeterli ve dengeli besleniriz:

Grup 2: Et, tavuk, balık, yumurta, kuru nohut, fasulye, mercimek, ve bu besinlerden yapılan ürünler: Bu gruptaki besinler protein, B vitaminleri ve demirden zengindir. 2-3 köfte kadar et Haftada 3-4 defa kurubaklagil 1 avuç dolusu kuruyemiş

Grup 3: Taze sebze ve meyveler: C vitamini, birçok vitamin ve mineral gereksinmemizi bu gruptan karşılarız. Karnabahar, kereviz, patlıcan, enginar, pancar, kabak, domates, salatalık, biber, yeşil yapraklı sebze ve otlar, havuç, her türlü meyveler bu gruba girer. Günde beş porsiyon

Grup 4: Tahıllar ve tahıllardan yapılan yiyecekler: Bu grup temel enerji kaynağımızı oluşturur. Ekmek, makarna, şehriye, pirinç, bulgur, kuskus, börekler, un ve irmikten yapılan tatlılar bu gruptandır. 4-5 dilim ekmek 1 porsiyon pilav makarna, 1 kase çorba

Aşırı yağlı, şekerli ve fast-food türü gıdalardan uzak durulmalı Tüketilmesi istenilmeyen besinler evde bulundurulmamalı Yemek hazırlama ve ev işleri sırasında yardımcı olması teşvik edilmeli Başta kahvaltı olmak üzere, üç an öğünü alması sağlanmalı Her öğünde dört ana temel besin gruplarından yeterince tüketmesi sağlanmalı

Besinler, ödül veya ceza aracı olarak kullanılmamalı Mutlu bir aile ortamında beraberce yemek yenmeli Televizyon ve bilgisayar başında geçirilen süre azaltılmalı

Gerektiğinde tıbbi ve psikolojik destek alınmalı, tıbbi araştırma yapılmalı Dengeli ve yeterli beslenme ile düzenli fiziksel aktiviteyi de içeren bir yaşam tarzı oluşturulmalı. Yiyeceklerinizi pişirirken haşlama, fırında ve buharda pişirme yöntemlerini tercih ediniz. Kızartmalardan kaçınınız.

Arkadaşları veya aile ile beraber spor yapması desteklenmeli Fiziksel aktivitelerin, ailece birlikte yapılmasına da özen gösterilmeli Yaşına ve cinsiyetine uygun sağlıklı beslenme ile egzersizlerde bulunması konusunda bilgilendirilmeli ve desteklenmelidir.

Fiziksel aktivite Düzenli fiziksel aktivitenin sağlıklı kilonun sürdürülmesi, dayanıklılık, güç ve esnekliğin artmasındaki rolünün yanı sıra günümüz hastalıkları olarak kabul edilen kronik hastalıklara yakalanma riskini azalttığı açıkça bilinmektedir.

Çocuk ve gençleri (5-12 yaş) düzenli fiziksel aktivite yapmaya cesaretlendirmek, olumlu sağlık alışkanlıkları geliştirmelerine, sigara ve ilaç bağımlılığından uzak durmalarına, okul başarılarını geliştirmelerine yardımcı olmaktadır. Düzenli egzersiz yapan bir kişi daha kaliteli bir yaşamı tek başına 10-20 yıl daha sürdürebilmektedir.