Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Dersin Adı: Sosyal Hizmet Kuram ve Yaklaşımları Sorumlu Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Veli DUYAN Konu: Transaksiyonel Analiz

Transaksiyonel analiz yaklaşımını Eric Berne (1910 - 1970) tarafından geliştirilmiştir.

Berne ordudaki günlerinde sezgi konusuna incelemeler yapmış ve ego imajı kavramını geliştirmiştir. Psikanalitik tedavinin yavaş ilerlemesi ve de hastaya tedavide edilgen bir rolün verilmesinden duyduğu rahatsızlık, onun tedavide yeni bir yaklaşımı aramasına neden olmuştur. Bu arayışları onun kuramının temelini oluşturacak olan ego durumlarını fark etmesine yol açmıştır.

Berne 1954-1958 yılları arasında ego durumlarının tanımlanması veya yapısal analiz, bireyler arası etkileşimlerin analizi, açık olduğu kadar gizil transaksiyonlar dizisinin analizi (oyun analizi) ve hastanın tüm yaşamını uzunlamasına inceleyerek geleceğini inceleme ve tahmin etmeyle ilgili görüşlerini oluşturmuştur.

Transaksiyonel analiz yaklaşımının, "insanların yaptıkları, düşünce biçimleri ve duygusal tarzından kendilerinin sorumlu olduğu" şeklinde bir varsayımı bulunmaktadır. Başka insanlar bizim belli bir şekilde hissetmemizi sağlayamaz; tersine, içinde bulunulan duruma geniş ölçüde kendi seçimimizle tepkide bulunuruz. Müracaatçıları kişisel sorumluluk almaktan nasıl uzak durduklarıyla ilgili olarak onları yüzleştirmek ve müdahale sürecinde sorumluluk almalarını sağlamak gereklidir.

Temel Yaşam Pozisyonları Bireyin kendisine ve başkalarına ilişkin algılarını dayandırdığı temel duruma, “yaşam pozisyonu” denilmektedir. Yaşam pozisyonları kavramı; bir kimsenin yalnızca kendisi ve başkalarıyla ilgili görüşleriyle sınırlı olmayıp, temelde psikolojik bir durumu ifade etmekte ve bireyin kendisine ve başkalarına ilişkin duygu, düşünce ve davranışlarını içermektedir.

Ben iyi değilim – Sen iyisin Ben iyi değilim – Sen iyi değilsin Ben iyiyim – Sen iyi değilsin Ben iyiyim – Sen de iyisin

Temas İletisi Gereksinimi Temas iletileri; sözel ve sözsüz, olumlu (övgü, tamamlayıcılık, kabul, sevme, ödüllendirme, sempati, şefkat, teselli etme, iyi yapılan işten keyif alma) veya olumsuz (bastırma, engelleme, kötüleme, eleştirme, alçaltma, dalga geçme, azarlama, çıkışma, paylama, cezalandırma), koşullu (gizli motiflerle temas kurma, ne olduğundan ziyade ne yaptığına göre temas verme, performans yönelimli, rahatlatma – memnun etme yönelimli) veya koşulsuz olabilir.

Zamanı Yapılandırma Geri Çekilme Tören Vakit Geçirme Etkinlik Psikolojik Oyunlar Samimiyet

Ego Durumları Ebeveyn Yetişkin Çocuk