SIFIR HATA
HATA Belirlenen prosedür ve standartlara %100 uyumun sağlanamamasından dolayı ortaya çıkan bir durumdur. Yanlışlık, gecikme, kaza gibi örgüt faaliyetlerinin verimliliğini güvenilirliğini ve etkinliğini etkileyen hareket ve davranışlardır.
SIFIR HATA Süreç içerisinde hatayı oluşturacak önlemlerin alınması ve en son çıktıda hatanın bulunmamasıdır. TKY’nin en önemli hedeflerinden bir tanesi bir ürün veya hizmetin ilk aşamadan müşteriye teslim edilene kadar geçen süreçte yapılacak tüm işlemlerin hatasız olmasını sağlamaktır.
Amerika’da %99.9 kalite seviyesinde çalışılsaydı; Her gün Chicago havaalanı’ na iki emniyetsiz iniş, Saatte 16.000 kayıp mektup, Yılda 20.000 yanış ilaç reçetesi, Saatte 22.000 çekin yanlış banka hesabından çekilmesi GİBİ SONUÇLAR ORTAYA ÇIKARDI
Kalbimiz %99.9 kalite seviyesinde çalışsaydı, Yılda 32.000 kez çarpmayı ihmal edecekti.
Philip B. CROSBY 1979 yılında kabul edilebilir kusur seviyesi ile ilgili düşünce sisteminden söz ederek herhangi bir kusur seviyesinin çok yüksek olduğunu ve işletmelerin, onları sıfır hata amacına götürecek programlar oluşturmaları gerektiğini ileri sürmüştür.
Philip B. CROSBY MUTLAK DOĞRULAR olarak adlandırdığı dört yeni kalite yönetim maddesini belirlemiştir. 1-Kalite, ihtiyaçlara uygunluk olarak tanımlanır, mükemmellik olarak değil. 2-Kalite, önleme ile başarılır; değerleme ile değil. 3-Kalite başarı standardı, sıfır hatadır. 4-Kalite, uygunluk fiyatı ile ölçülür, indekslerle değil.
TKY ile hata oranının sıfıra indirilmesinde iki unsur ile karşılaşılır. İNSAN KAYNAĞI SÜREÇLER
HATA ORANININ SIFIRA İNDİRİLMESİ İÇİN: Hatayı insanların yapar. Hatayı önlemenin ve örgütün sıfır hataya ulaşmasının formülü de insan kaynağında yattığı unutulmamalıdır. Yapılacak işlerin sürecinin çok iyi tayin edilmesi gerekmektedir. Süreçlerde çalışan insanların itinayla çalışıp, işin daha iyi olması için “ne yapmalıyım” demeleri gerekir.
Örgütün diğer kaynaklarının verimli kullanılması sağlanmalıdır. Örgütler insan kaynaklarını verimli kılmak ve en az hata oranıyla çalışmalarını sağlamak amacıyla geniş kapsamlı eğitim çalışmaları yapmalı ve müşteri ihtiyaçlarını en az düzeyde hata ile gidermenin yollarını aramalıdır. Hata yapmamak için yöntemler üzerinde hemfikir olunan net tanımlar olmalıdır. Yapılan hataların tekrarlanmaması için uygun altyapıyı, önlemleri almak çok önemlidir.
HATA TÜRLERİ
Sapma Sonucu Oluşan Hatalar: Doğru değerlerden sapmalar sonucu oluşan hatalar. Kayda geçirilmiş değerlerden sapmaların oluşturduğu hatalar. Doğru yöntem, prosedür ve süreçlerden sapmaların sonucu oluşan hatalar. Kural, kaide, mevzuat ve yasalardan sapmaların sonucunda oluşan hatalar. Prosedürlerin kötü kullanımı ve yanlış uygulamadan meydana gelen sapmaların yarattığı hatalar.
İyileştirmeye neden olacak daha iyi yöntem, daha verimli tekniklerin kullanılmasından doğan hatalar. Emniyetle ilgili usullerden ve davranıştan sapmalar sonucu meydana hatalar. Yargılama ve karar verme hataları. Bir problemi yanlış teşhis ve tedaviden doğan hatalar.
Gecikme ve ihmalden kaynaklanan hatalar Harekete geçmemekten doğan hatalar. Boşa geçen zamandan oluşan hatalar. İhmalden doğan hatalar. Yanlış zamanlama ve tahminden doğan hatalar. Gereksiz ve aşırı hizmet ile aşırı teçhizattan doğan hatalar. Engelleme ve anlamazlıktan doğan hatalar.
Kötü çalışma ortamı, çalışanlarla üst yönetimin anlaşmazlığı, çalışanlar arasındaki anlaşmazlık, verimsiz yöntem, teçhizat, makine veya araçlarla iş görme, yeni sistemlere karşı direnme, yapılan işin takdir edilmemesi, uygulama beceriksizliklerinden doğan hatalar. Önemli kayıt, verilerin yok olmasından, dikkatsizce yenilenmesinden doğan hatalar. Kayıtların güncel hale getirilmemesinden doğan hatalar. İletişim ve anlayış eksikliğinden doğan hatalar.
SIFIR HATAYA ULAŞMAYA YÖNELME İş kazalarında, kalite’ de, satın almada, kısaca yaşamın her kesiminde geçerli bir kavramdır. Bu kavram hataların ve hatalara neden olan faktörlerin belirlenmesi ve hataların kaynağında önlenmesi için sistematik çabaların tümünü içerir.
Öncelikle hatalar belirlenmelidir. Hatalar belirlendikten sonra önemli olan diğer aşama hatayı analiz etmek, karşı önlemleri belirlemek ve sonuçların etkinliğini takip etmektir. Makine, Malzeme, Metod ve İnsan değişimi analizi, standart uygulamalarla ilgili analizler kullanılabilir.
Bu konuda en yaygın bilinen ve Japonlar tarafından geliştirilen Poka-Yoke ’ dir.
Poka-Yoke Japonca Poka ( hata) ve Yokeru ( sakınma ) kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşan bir kavramdır. Poka-Yoke “ hataların oluşumunu, Özürlü ürün kullanılmasını önleme sistemi ” olarak tanımlanır. Sistem “ sıfır” hataya ulaşmada kullanılan etkin bir yaklaşımdır. Hataları önlemede iki tür yaklaşım esastır.
KLASİK YAKLAŞIM Hata olur, Hatanın sonucunda özürlü ortaya çıkar, Değişik yöntemlerle ortaya çıkan özürlüler analiz edilir, Sonuç hakkında hatanın olduğu yere bilgi iletiminde bulunulur, Tekrarını önlemeye yönelik tedbirler alınır.
HATA GİDERMEDE KLASİK YAKLAŞIM ÖZÜR ANALİZ ÖNLEYİCİ FAALİYET GERİ İLETİM
KAYNAĞINDA KONTROL Bu yaklaşımda, hatayı kaynağında kontrol altına almak esastır. Hata olur, Özüre dönüşmeden analiz edilir, Analiz sonucuna göre önleyici tedbir alınır. Yani sorun özüre dönüşmeden, kaynağında çözülmüş olur.
KAYNAĞINDA KONTROL ÖZÜR ÖNLEYİCİ FAALİYET HATA ANALİZ ÖNLEYİCİ GERİ İLETİM ÖZÜR ÖNLEYİCİ FAALİYET
SIFIR HATAYA ULAŞMADA 1-KAYNAĞINDA KONTROL: Hataya neden faktörlerin kaynağında, hata olmadan ve özüre dönüşmeden kontrol altına alınması, + 2- POKA-YOKE YÖNTEMİ: Hatanın olmasını engellemek ve özürlüyü bulmak için uygun Poka-Yoke yöntemleri ile %100 denetimi ,
3- ÖNLEYİCİ FAALİYET: Hata durumunda tekrar önlemeye yönelik faaliyetlerde bulunmak ve tedbirler almak. = “0” Hata
POKA-YOKE TÜRLERİ 1-Önlemeye yönelik Poka-Yoke ( Önleme) ; hata olmadan önce uygun yöntemlerle hata olanağını farketmek ve hata olmadan önlemek, 2-Bulmaya yönelik Poka-Yoke ( Bulma ) ; hata olduktan sonra hatanın farkına varma veya özürlü ürün bulp, devamını önlemek ve minimum özür ile sorunun önüne geçmek olarak tanımlanabilir.
Seçilecek Poka-Yoke türünün belirlenmesinde; Prosesin yapılabilirliği, Maliyet, Uygulanabilirlik unsurları dikkate alınır.
POKA-YOKE FONKSİYONLARI Önleme; Durdurma fonksiyonu: Hataya neden olacak faktörlerin belirlenip, prosesin durdurulması. Kontrol fonksiyonu: Hataya neden olacak parçaların,malzemelerin kontrolü ve ayrılması. Alarm fonksiyonu : Hata durumunda, hata henüz özürlü ürüne dönüşmeden uyarının yapılması.
Bulma; Durdurma fonksiyonu: Hata sonucu özürlülerin tespit edilip devamını önlemek için prosesin durdurulması. Kontrol fonksiyonu :Uygun yöntemlerle özürlülerin belirlenmesi, ayrılması ve bir sonraki prosese gitmesinin önlenmesi. Alarm fonksiyonu : Özürlü farkedildiğinde uyarı niteliğinde sinyal verilmesi ve devamının önlenmesi.
REKABETTE “SIFIR HATA” KAVRAMI SADECE FELSEFE DEĞİL, ULAŞILABİLİR BİR HEDEF OLMALIDIR. SAĞLIK HİZMETLERİNDE SIFIR HATA ZORUNLULUKTUR.