10. HAFTA TUR181 TÜRK DİLİ l.

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Eğitimde Hedefler ve Hedef Türleri
Advertisements

İnsanlar; duygu, düşünce ve isteklerini cümlelerle dile getirir. Cümleler ise sözcüklerden oluştuğu için sözcükler, dilin en önemli öğesidir. Sözcükler,
1 SÖZCÜKTE ANLAM ÖZELLİKLERİ TÜRKÇE / Sözcükte Anlam Özellikleri.
2-A SINIFI BİLGİ YARIŞMASINA HOŞ GELDİNİZ Yarışmada; Hayat Bilgisi 5 soru Türkçe 6 soru Matematik 5 soru ve Genel kültür 4 soru olmak üzere Toplam 20 soru.
Değerli Arkadaşlar, aşağıdaki sorular 7. ve 8. sınıflar için özel hazırlanmış dil bilgisi kitabımızdan yararlanılarak oluşturulmuştur. Kendi okulumuzda.
Ulusal Yayınların Stratejik Önemi Prof. Dr. Çetin Erol Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD YÖK Genel Kurul Üyesi.
YAZIM KURALLARI.
Metin içi özellikler metin dışı özelliklerle yakın ilişki içerisindedirler. Bunlar çeviri stratejilerinde kolaylıkla belirlenebilirler. Örneğin Felsefe.
AHİLİ K Güçlü bir sivil toplum örgütü. ESKİ BİR SİVİL TOPLUM ÖRGÜTÜMÜZ; AHİLİK Bilindiği gibi Türklerin tarih sahnesine çıkışı neredeyse insanlık tarihi.
İSİM GRUBU. Bu konu için önerilen literatür: 1. İSİM TAMLAMASI: Leyla Karahan, Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yayınları, 2008, İYELİK GRUBU VE İSİM.
Eğitimde Hedefler Hedef Kaynakları
1 ZAMİRLER Dil, kısa, öz anlatımı sever. Konuşurken, yazarken gereksiz, sevimsiz tekrarlardan kaçınmak için, daha önce anılan bir ismin yerine, onu karşılayacak.
SES BİLGİSİ MUSTAFA DEMİRCAN.
BİLGİ YARIŞMASI 5. SINIF Hazırlayan: Mustafa AKKAŞ 5-A Sınıf Öğretmeni Hazırlayan: Mustafa AKKAŞ 5-A Sınıf Öğretmeni Başarılar dilerim.
1. Ders Bir, İki ve Üç Yazarlı Eserlerin Kataloglanması Prof. Dr. Bülent Yılmaz Arş. Gör. Tolga Çakmak.
EK FİİL (EK EYLEM). İsim soylu sözcüklere eklenerek onları cümle içinde yüklem yapan; basit zamanlı fiillere gelerek de onları birleşik zamanlı olmasını.
MORFEMLER. MORFEM TÜRLERİ Şu örneklere bir göz atalım: Boyacının elleri beyaz. Öğrencilerde hefer olmalı.
Hazırlayan : İhsan ÇETİN - Erzincan 2015 Kelime İşlemci Programı.
Paragraf Nedir? & Herhangi bir yazının bir satırbaşından öteki satırbaşına kadar olan bölümüdür. & Duygu, düşünce, istekleri anlatım tekniklerinden yararlanarak.
EYLEM. EYLEM KİPLERİ A-HABER(BİLDİRME)KİPLERİ B-DİLEK(TASARLAMA)KİPLERİ.
Sözsüz İletişimin Özellikleri
Hazırlayan İSMAİL ŞAHİNER. SORU ÇÖZERKEN!!! Önce soru okunur. Daha sonra parça (metin) okunur. Önce soru okunur. Daha sonra parça (metin) okunur.
ÇOK BOYUTLU SİNYAL İŞLEME
SIFAT ( ÖN AD) ÖRNEKLER: * Beyaz tahta * Görgülü kişi
ŞOK HABER YAZILARI M.ŞAHİN. Haber Yazıları ile ilgili bazı terimler: Gazete: Politika kültür, ekonomi ve daha başka konularda haber ve bilgi vermek için.
FIRAT OZTURK Konu: Basit Cümle.
İLETİŞİM VE ETİK SUNUMU İREM KAYAHAN G İLETİŞİM SÜRECİNİN AŞAMALARI VE ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ.
ZAMIRLER(ADILLAR). ZAMİR (ADILLAR) İsimlerin yerine kullanılan sözcüklerdir. Bütün zamirler sıfatlardan farklı olarak isim çekim eki alabilir.
İşlev Açısından Kelime Türleri
KEVSER KURNAZ TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ 2. SINIF - II. ÖĞRETİM
yapIlarIna göre fİİller
MORFEMLER.
SES OLAYLARI.
T.C MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TEMEL EĞİTİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
OYUN VE OYUNCAĞIN ÇOCUK GELİŞİMİ ÜZERİNE ETKİLERİ
11. HAFTA TUR181 TÜRK DİLİ l.
10. HAFTA TUR181 TÜRK DİLİ l.
DENEYSEL TERTİPLER VE PAZAR DENEMESİ
Sözcük (Kelime) Bilgisi
NOT VERME VE MEZUNİYET.
Adlar (İsimler) Ad soylu sözcükler Fiiller
ANKARA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ SOSYAL HİZMET BÖLÜMÜ
TÜRKÇE FATMANUR ŞAHİN 6/A 523.
Fiilimsiler (Eylemsiler)
Fiilimsiler (Eylemsiler)
SORU ZARFLARI: eylem ve eylemsilere gelerek onları soru yoluyla belirtirler. Ne zaman döneceksin? - bu kıyafetimi nasıl buluyorsun? - ne kadar uğraştınız?
Hazırlayan: Eray POLAT Numara:
TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER
Hazırlayan: Eray POLAT Numara:
KELİME-SÖZCÜK NEDİR? Cümlenin anlamlı en küçük birimlerine ya da tek başına anlamı olmadığı hâlde cümle içinde anlam kazanan anlatım birimlerine kelime.
ZAMİRLER (ADILLAR).
TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ ve OKUL YÖNETİMİ
OKUMA-YAZMA BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
SES BİLGİSİ Ali MUTLU MUTLUCAN.
Eğitimde Hedefler Hedef Kaynakları
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
Fiilimsiler Fiillerden türemiş oldukları halde bir fiil gibi çekimlenemeyen, cümlede isim, sıfat, zarf görevlerinde kullanılan ve yan cümleciklerin yüklemi.
KELİME TÜRLERİ FİİLLER.
DİL GELİŞİMİ KURAMLARI - I
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
E-TWINNING BİLGİLENDİRME SUNUSU
ZAMİRLER(ADILLAR) 6.SINIF.
CİHANGİR ÇAĞLAR ZAMİRLER
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI II DERS XI
Hazırlayan: Eray POLAT Numara:
TÜRKÇE - SES OLAYLARI CİHANGİR ÇAĞLAR.
TÜRKÇE EĞİTİMİNİN ÖNEMİ
4. HAFTA TUR182 TÜRK DİLİ II.
7. HAFTA TUR182 TÜRK DİLİ II.
Sunum transkripti:

10. HAFTA TUR181 TÜRK DİLİ l

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Temel Kavramlar Bu bölümde; şekil bilgisi içerisinden kök ve ek bilgisine değinilecektir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Şekil Bilgisi Sözcüklerin köklerini, eklerini ve bunların türlerini, bileşme yollarını, sözcüğün türeme ve çekim özelliklerini inceleyen dil bilim dalına şekil bilgisi denir. Türkçe yapı bakımından eklemeli (bitişken) diller grubuna girer. Kök değişmez. Genellikle tek hecelidir ve fiil köküdür. Bu değişmez köke birtakım ekler getirilerek yeni biçimler ve anlamlar elde edilir. Yani kök değişmez kısım, ek ise görevli kısımdır. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Şekil Bilgisi Türkçenin ekler sistemi çok düzenlidir. Sözcüğün köküne önce yapım sonra çekim eki getirilir. Buna göre Türkçede şöyle bir yapı özelliği vardır: KÖK + YAPIM EKİ + (yardımcı ses) + ÇEKİM EKİ (söz-len-i-yor) NOT 1 : Yardımcı ses sadece gerekli durumlarda kullanılmaktadır. NOT 2: Nadiren bu yapının dışına çıkıldığı görülür: “ Anne-m-siz” Bu kelimede anne köküne önce sahiplik eki olan iyelik çekim eki arkasından yapım eki getirilmiştir. NOT 3: Bir sözcüğe birden fazla yapım ve çekim eki getirilebilir. NOT 4: Sözcüğün yapım eki almış haline “gövde” adı verilir. Gövde durumundaki sözcükler anlam ya da tür bakımınından değişikliğe uğradığı için “türemiş” sözcüklerdir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Kök Kelimenin anlam taşıyan en küçük parçasıdır. Kelimenin başında bulunan sabit unsurdur ve hem tek başına hem de eklerle kullanılabilir. Kökler parçalanamazlar, parçalandıklarında anlamsız birlikler oluşur. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi KÖK . Kelime kökleri tek şekillidir, türetme ve çekim esnasında değişime uğramazlar. Türkçe kelimelerde kökler, genellikle tek hecelidir ancak zaman içinde asıl kök anlamını kaybederek ekiyle birlikte kalıplaştığı köklere de rastlanır. Kelime yapıları incelenirken kök ile gövde arasındaki anlam birliği göz önünde bulundurulmalıdır. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Kök Kökler, isim ve fiil kökleri olmak üzere ikiye ayrılır. İsim kökleri: Anlam ve yapı olarak tamamlanmış, bağımsız şekillerdir. Ev, ağaç, güzel, aşk... Fiil Kökleri : Fiil kökleri tamamlanmamış, eksik yapılardır. Say-, ver-, git-, kal-… KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Kök NOT: Bazı sözcüklerin köklerinin isim mi fiil mi olduğu kullanıldığı yere göre belli olur. Bu tür köklere ortak kök adı verilir. Bu kökler sesteş sözcüklerden oluşur. Dünya yeni bir savaşa hazırlanıyor.(savaş-isim) Bu iki ülke yılladır savaşıyor. (savaş-isim) Ellerindeki, mavi bir boyaydı. (boya ↔ isim) Duvarlar maviye boyandı. (boyamak ↔ fiil) İş için ailesiyle İstanbul’a göçtü. (göçmek ↔ fiil) Ülkemizin en temel sorunlarından biri de göçtür. (göç ↔ isim) KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Aşağıdaki sözcüklerin köklerini bularak kökünün türü bakımından isim mi fiil mi olduğunu belirtiniz. Başarı Yüzücü Sevgili Yanlışlık Utangaç Sürüngen Görgüsüz Işık Boyacı Bağımlı Birim Oynayan Gelinlik Fısıltı KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Ek Ekler, sözcüklerin kök ya da gövdelerine eklenerek onların anlamını, yapısını değiştiren ya da sözcüklerin cümlede görev almasını sağlayan yapılardır. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi EK Eklerin Özellikleri Ses yapısı bakımından köklere uyum sağladıkları için çok şekilli özellik gösterebilirler: kaplık, bilek-lik, görgüsüz-lük, bol-luk Üst üste gelerek zamanla kaynaşıp birleşen ekler bulunmaktadır. Bunlara kalıplaşmış ek veya birleşik ek adı verilir: kaz-ıntı, gör-üntü... KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Ek Ekler, çekim ve yapım ekleri olarak ikiye ayrılırlar: KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Ek Kök ve gövdelere getirildiğinde yeni anlamda sözcükler türeten dil birliklerine yapım ekleri denir. Kök ve gövdelere getirildiklerinde kelimenin anlamını değiştirmeyen ancak eklendikleri sözcüğü, cümlede diğer kelimelere bağlayıp cümleye anlam veren unsurlara çekim ekleri denir. Çekim ekleri de kendi içinde ikiye ayrılır: KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Ek İsim Çekim Ekleri: İsim kök ve gövdelerine getirilirler: Çokluk eki, iyelik ekleri, hâl (durum) ekleri ve soru ekleri bu kategoridedir. Fiil Çekim Ekleri: Fiil kök ve gövdelerine getirilen eklerdir: Şekil ve zaman ekleri, şahıs ekleri, soru eki ve fiilimsi ekleri olmak üzere dört gruptadır. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Gövde ve Yardımcı Ses Yapım eki veya ekleri alarak genişlemiş olan köklere ise gövde denir. Gövdeler, türemiş kelimelerdir. İsim ve fiil gövdeleri olarak ikiye ayrılırlar. Türkçe bir kelimede yan yana gelmeyen sesleri birleştirmek için kullanılan türeme seslere yardımcı ses denir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Gövde ve Yardımcı Ses y: Ünlü çatışmasını engeller, bu özelliği ile koruyucu ünsüz olarak adlandırılır. İki ünlü arasına girer: araba-y-ı, almalı-y-ım ... n: Zamirleri çekim eklerine bağlarken kullanıldığı için zamir n’si de denilen bu ses, iyelik üçüncü şahıs ekleri ile hâl eklerinden sonra getirilir: babası-n-a, defteri-n-de … ı, i, u, ü: bil-i-yor, kaç-ı-k, baş-ı-m ... (-yor ekinin önünde daralma da meydana gelebilir. Bunu yardımcı sesle karıştırmamak gerekir. Bekli-yor, bekle- eyleminden daralmıştır. Uyarı: “s” ve “ş” sesleri eklere dahil olduğundan yardımcı ses değildir. anne-si, yedi-şer …(hep eklere dahildir) “a, e, o, ö” ise yardımcı ses olarak kullanılmaz. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Kaynakça Editör Ceyhun Vedat Uygur, Üniversiteler İçin Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım, Kriter Yayınevi, İstanbul, 2007. Ertuğrul Yaman, Üniversiteler İçin Örnekli-Uygulamalı Türk Dili ve Kompozisyon, Gazi Kitabevi, 2. Baskı, Ankara, 2000. Fahri Özkan, Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri, Murathan Yayıncılık, 5. Baskı, Trabzon, 2009. Zeynep Korkmaz, Ahmet B. Ercilosun, Tuncer Gülensoy, İsmail Parlatır, Hamza Zülfikar, Necat Birinci, Türk Dili ve Kompozisyon, Ekin Kitabevi, Ankara, 2005. İsmail Acar, Türk Dili, Alem Kitabevi, Balıkesir, 2004. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Teşekkür Ederim Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim… KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi