Bilgisayar Sistemleri

BİLGİSAYAR NEDİR? Giriş birimleri  ile dış dünyadan aldıkları veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal  işlemler yaparak  işleyen  ve bu işlenmiş bilgileri  çıkış birimleri  ile bize ileten, Donanım (Hardware) ve Yazılım (software) dan oluşan elektronik bir makine’dir.

BİLGİSAYARIN ÇALIŞMA ŞEKLİ Giriş: Kişi tarafından veya bilgisayar tarafından sağlanan verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, sözcükler, ses sinyalleri ve komutlardır. Veriler giriş birimleri tarafından toplanır.  İşlem: Veriler insanların amaçları doğrultusunda, programın yetenekleri ölçüsünde işlem basamaklarından geçer. Bellek: Verilerin saklandığı yerdir. Giriş yapılan veriler, işlenen veriler bellekte saklanır. Çıkış: Bilgisayar tarafından üretilen rapor, doküman, müzik, grafik, video, resimlerdir. İşlenmiş sonuçların yazılı olarak ekrandan veya diğer çıkış birimlerinden çıkarılmasıdır

BİLGİSAYARIN ÇALIŞMA ŞEKLİ

BİLGİSAYAR ÇEŞİTLERİ Masaüstü Bilgisayar Dizüstü Bilgisayar Tablet Bilgisayar Elde Taşınan Kişisel Bilgisayarlar (Cep telefonu, PDA, Akıllı telefonlar vb.)  

MASAÜSTÜ BİLGİSAYARLAR Bir yerde kalıcı olarak kullanılması tasarlanan kişisel bilgisayar türüdür. Ev, okul, ofis gibi yerlerde bireysel olarak kullanılır. Monitör, fare ve klavye gibi diğer bileşenler sistem birimine bağlanır.   Geri Dön

DİZÜSTÜ BİLGİSAYARLAR Seyahat halindeyken bilgisayara ihtiyaç duyan kişiler için üretilmiş bilgisayarlardır. Tek parça halinde tasarlanmışlardır. Doldurulabilir piller sayesinde elektrik bağlantısı olmadan da çalışabilmektedirler.    Geri Dön

TABLET BİLGİSAYARLAR Dokunmatik ekranı sayesinde parmak ucuyla veya özel tasarlanmış kalemle kontrol edilebilen, dolayısıyla klavyeye ya da fareye ihtiyaç duymayan bir dizüstü bilgisayarıdır.  Geri Dön

ELDE TAŞINABİLİR KİŞİSEL BİLGİSAYARLAR Avuç içine sığan ve cepte taşınabilen bir kişisel bilgisayar olduğu için avuç içi bilgisayar olarak adlandırılır. Dokunmatik ekranı sayesinde özel kalemle veya parmak ucuyla kullanmak mümkündür. Masaüstü ve Dizüstü bilgisayarlara göre çok daha düşük özelliklere sahiptir. Yine de, video izlemek, müzik dinlemek, oyun oynamak, İnternet’e bağlanmak ve bir masaüstü bilgisayarda yapılabilecek daha pek çok işi yapmak için kullanılmaktadır. Örneğin, ülkemizde bazı restoranlarda sipariş almak veya bazı şirketlerde stok kontrolü takip etmek için kullanılmaktadır. Geri Dön

DONANIM NEDİR? Bir bilgisayarın bilgileri alan, bilgiyi saklayan, işlem yapan ve elde ettiği sonuçları dış ortama veren, elle tutulabilen elektronik aygıtlara DONANIM denir. Örneğin, ekran, klavye, sabit disk, fare, yazıcı gibi..

BİLGİSAYAR DONANIMLARI Donanımlar, kasanın dışında olabileceği gibi içerisinde de yer alabilir. Kasa içerisinde yer alan donanımlara «dahili donanım» kasa dışında kalan donanımlara ise «harici donanım» denir.

HARİCİ DONANIM BİRİMLERİ Şimdi genel olarak bilgisayar kasasının dışında bulunan bazı donanımları inceleyelim.

FARE İşaretçi olarak da bilinir. Ekrandaki ok işaretini yani imleci hareket ettirmeye yarar. Kablosuz veya kablolu olabilir. Günümüzde optik ve lazer fareler kullanılır.

EKRAN Bilgisayarın görüntü donanımıdır. Ekran bilgisayarda yapılan işlemleri ve sonuçlarını görebilmemizi sağlar. Tüplü (CRT), LCD ve LED ekran çeşitleri vardır.

KASA Bilgisayarın iç donanımlarının bulunduğu kasa bu parçaların korunmasını ve bir arada durmasını sağlar. Çeşitli donanımların takılabilmesi için de yuvalar içerir. Kasayı, vücudumuzdaki iskelet olarak düşünebiliriz.

YAZICI Bilgisayarda üretilen resim, yazı, şekil ve grafikleri kağıda aktaran donanımdır. Kullandığı teknolojiye göre mürekkep püskürtmeli, lazer ve nokta vuruşlu çeşitleri vardır.

TARAYICI Bir resmi, yazıyı veya şekli bilgisayara aktarmaya yarayan donanımdır. Yazıcının tam tersi görev yapar.

HOPARLÖR Bilgisayarda çalınan sesleri işitmemizi sağlayan donanımdır. Birkaç hoparlör bir araya gelerek ses sistemini oluşturur. Örneğin 2+1, 5+1 ve 7+1 gibi. Buradaki +1 düşük frekanslı seslerin çalındığı subwoofer isimli kutuyu ifade eder.

KULAKLIK Bilgisayarda çalınan sesleri sadece dinleyicinin kulağına ileten donanımdır.

WEB KAMERASI Genellikle internet üzerinden görüntülü görüşme amacıyla kullanılan donanımdır.

MİKROFON Seslerin bilgisayara aktarılmasını ve kaydedilmesini sağlar.

OYUN KUMANDALARI Oyunlarda kontrolü sağlayan donanımdır. Örneğin bir araba yarışı oyununda direksiyon, fren pedalı kontrollerini gibi.

MODEM İnternete bağlanmayı sağlayan donanımdır. Kablolu veya kablosuz çeşitleri vardır.

KESİNTİSİZ GÜÇ KAYNAĞI Elektrik kesilmesi durumunda bilgisayara ek güç sağlar. Böylece hem bilgisayar zarar görmez hem de çalışmalarımı kaydedebiliriz.

KLAVYE Bilgisayara yapacağımız işlemleri bildirirken, veri girerken vb. işlemleri yaparken en fazla kullandığımız araçtır. Klavyeler harf dizilişlerine göre ikiye ayrılırlar. Q ve F Klavye; F Klavye Türk diline daha uygundur. Genel kullanımı ve bazı tuşların özellikleri aşağıdaki gibidir.

KLAVYE TUŞLARININ GÖREVLERİ Esc;  Escape olarak adlandırılır ve birçok uygulamada iptal etmek vazgeçmek anlamında kullanılır. Enter; Onay verme, kabul etme amaçlı kullanılır. Giriş tuşu olarakda adlandırılır. Kelime işlemcilerde satır açmak için kullanılır. Tab; Onay kutucukları arasında geçiş yapar. Kelime işlemcilerde satır içinde belli bir miktar boşluk açmak için kullanılır. CapsLock; Büyük veya küçük harf yazmayı sağlar. Bu tuşa basıldığında klavyenin sağ üst köşesinde bulunan CapsLock ışığı yanar veya söner.

KLAVYE TUŞLARININ GÖREVLERİ Shift; Tek başına bir fonksiyonu yoktur. Beraberinde bir tuşa basılırsa büyük harf yazmasını sağlar ve tuşların üst bölümlerinde bulunan karakterleri yazmamızı sağlar. Alt; Diğer tuşlarla birlikte kullanılır. Genelde menüleri açmak amaçlı kullanılır. Menülerde altı çizgili harf ile beraber basıldığında menüler açılır. Alt Gr; Tuşların sağ alt taraflarında bulunan karakterleri yazmamızı sağlar. Ctrl; Control tuşuda diğer tuşlarla birlikte kullanılır. En çok kısa yol tuşu olarak kullanılır. Örneğin Microsoft neredeyse bütün programlarında Kaydet seçeneği için Ctrl+S tuşlarını tanımlamıştır.

KLAVYE TUŞLARININ GÖREVLERİ Backspace; Sağdan sola doğru silerek ilerlemeyi sağlar. End; İmleci satırın sonuna götürür. Home; İmleci satırın başına götürür. Yön Tuşları; İmleci aşağı-yukarı, sağa-sola taşımamızı sağlar. Space Bar; Her basmada imlece sağa doğru götürerek boşluk bırakılmasını sağlar.

KLAVYE TUŞLARININ GÖREVLERİ Page Down; İmleci yarım sayfa aşağı indirir. Page Up; İmleci yarım sayfa yukarı taşır. Delete; Silmek için kullanılır. İmlecin sağındakileri siler. PrintScreen; Ekran görüntüsünü kopyalar

DAHİLİ DONANIM BİRİMLERİ Kasa içerisinde yer alan bu donanımlar bilgisayarın temel çalışma sistemini oluşturur, hızını ve özelliklerini belirler.

ANAKART Diğer tüm donanımların takıldığı kasa içerisinde en büyük yer kaplayan donanımdır. Bir bilgisayarda bulunan tüm aygıtlar bir şekilde Anakart ile bağlantılıdırlar ve bu sayede kendi aralarında iletişim kurarlar.

İŞLEMCİ Bilgisayardaki matematiksel ve mantıksal tüm işlemlerin yapıldığı donanımdır. Bilgisayarın beynidir. Bilgisayarın hızını belirlemede önemli bir yere sahiptir. İşlemcinin hızı Gigahertz ile ifade edilir

EKRAN KARTI Görüntüyü işler ve işlenen görüntünün ekrana aktarılmasını sağlar. Oyunların akıcı çalışmasında önemi büyüktür.

BELLEK Bilgilerin geçici olarak saklandığı donanım birimidir. Elektrik kesilmesi durumunda içindeki bilgiler silinir. Belleğin fazla olması bilgisayarda birden çok programı aynı anda hızlı bir şekilde çalıştırmaya yardımcı olur. Dolayısıyla bilgisayarın hızına etkisi büyüktür.

SABİT DİSK Bilgileri kalıcı olarak depolayan donanımdır. Dosyalar, müzikler, filmler vs. tüm bilgilerimiz sabit diskte kayıtlıdır. Elektrik kesilmesi durumunda içindeki bilgiler silinmez. Sabit diskler büyüklük, dönme hızları ve kapasiteleri ile birbirinden farklılık gösterebilir.

BİT ve BYTE KAVRAMI BIT : Bilgisayar ortamında karakterler bitlerden oluşmuştur. Bir karakterin oluşması için 8 bite ihtiyaç vardır. Bir bit sayısal elektroniğin temeli olan 0 ve 1 olan değerlerdir. BYTE : Bir byte 8 bitten oluşur. Başka bir deyişle bir byte 1 karaktere eşittir. Byte ve byte’ ın katları şunlardır. 1024 BYTE = 1 KİLOBYTE 1024 KİLOBYTE = 1 MEGABYTE 1024 MEGABYTE = 1 GİGABYTE 1024 GİGABYTE = 1 TERABYTE

GÜÇ KAYNAĞI Bilgisayarın tüm parçalarına gerekli gücü (elektrik akımı) sağlayan donanımdır.

AĞ KARTI Bilgisayarın bir ağa veya başka bir bilgisayara bağlanmasını sağlayan donanımdır. Yeni anakartlar üzerinde tümleşik olarak yer alır.

SOĞUTUCU FANLAR Kasa içerisindeki ısıyı düşürmeye yardımcı olan pervanelerdir. Bunlar hem parçaları soğutur hem de kasa içerisindeki hava akımını sağlar.

CD/DVD ROM SÜRÜCÜ CD/DVD disklerinde veri depolayabilen veya bu diskleri okuyan donanımdır.

MODEM KARTI Telefon hattını kullanarak internete bağlanmayı sağlayan donanımdır. Günümüzde anakart üzerinde tümleşik olarak yer alır.

SES KARTI Bilgisayara ses girişini ve çıkışını sağlayan donanımdır. Günümüz anakartları üzerinde tümleşik olarak yer alır.

TÜMLEŞİK/BİRLEŞİK DONANIM Günümüzde birçok donanım anakart üzerinde yer almaktadır. Örneğin, ses kartı, modem, ağ kartı, ekran kartı gibi. Bu şekilde ayrıca takılmasına gerek duyulmayan, anakart üzerinde gelen donanımlara tümleşik donanım adı verilir.

YAZILIM NEDİR? Bilgisayarın kullanılmasını sağlayan her türlü programa ise yazılım adı verilir. Örneğin resim yapmamızı sağlayan Paint, internete girmemizi sağlayan Chrome gibi..

YAZILIM/DONANIM FARKI Donanım ve yazılımı insan vücudu ve ruhuna benzetebiliriz. Bedenimize dokunabilirken ruhumuzu dokunamayız. Ruhumuz bedenimizin hareketini, kontrolünü sağlar. Donanımı elle tutup gözle görebildiğimiz elektronik devrelerdir. Yazılımı ise elle tutup hissedemeyiz Bilgisayar dünyasının ruhu olan yazılım donanımların kontrolünü, birbirleriyle iletişimini sağlar. Yazılım olmadan bilgisayardaki donanımları kullanamayız.

YAZILIM ÇEŞİTLERİ Yazılımlar, sistem yazılımı ve uygulama yazılımı olarak ikiye ayrılır.

SİSTEM YAZILIMI İşletim sistemi olarak da bilinir. Bilgisayardaki donanımları yöneten, çalışmasını denetleyen ve diğer tüm yazılımların çalışmasını sağlayan temel yazılımdır. Örneğin sıklıkla duyduğumuz Windows bir işletim sistemidir. Açık kaynaklı işletim sistemine ise Unix ve Ubuntu Linux’u örnek verebiliriz

Uygulama Yazılımı Kullanıcıların belli başlı bazı işlemleri yapmalarını sağlayan yazılımlardır. Örneğin müzik dinlemek, resim yapmak, yazı yazmak, internette gezinmek gibi.