EKRANLI ARAÇLARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

EGİTİMİN KAPSAMI - Sabit ve Sürekli Kullanılan Bilgisayar Sistemleri Burada dikkat edilmesi gereken nokta sistemin sabit olması ve sistem başında geçirilen süredir.

Resmi Gazete Tarihi: 16.04.2013 Sayı: 28620 EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: 16.04.2013 Sayı: 28620

Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, ekranlı araçlarla çalışmalarda alınacak asgari sağlık ve güvenlik önlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir

Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren ve ekranlı araçlarla çalışmaların yapıldığı tüm işyerlerini kapsar. (2) Bu Yönetmelik hükümleri; a) Hareketli makine ve araçların kumanda kabinlerinde ve sürücü mahallinde, b) Taşıma araçlarında aracın kumandasındaki bilgisayar sistemlerinde, c) Toplumun kullanımına açık bilgisayar sistemlerinde, ç) İşyerinde kullanımı sürekli olmayan taşınabilir sistemlerde, d) Hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri veri veya ölçüm sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlarda, e) Ekranlı daktilolarda, uygulanmaz.

İşverenin yükümlülükleri MADDE 5 – (1) İşveren, işyerinde gerçekleştireceği risk değerlendirmesinde ; çalışma merkezlerinde ekranlı araçların kullanımından kaynaklanan riskleri, özellikle görme, fiziksel sorunlar ve mental stresle ilgili riskleri de dikkate alarak, bu risklerin etkileri, yol açabileceği ilave etkiler ile risklerin bir arada olmasından kaynaklanabilecek olumsuz etkilerin ortadan kaldırılması veya en aza indirilmesi için her türlü sağlık ve güvenlik önlemlerini alır. (2) Bu Yönetmelik kapsamında alınacak önlemlerin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. (3) Ekranlı araçlarla çalışmalarda aranacak asgari gerekler ek- 1’de yer almaktadır.

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi İşveren; çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine ilişkin mevzuat hükümlerini de dikkate alarak ekranlı araçlarla çalışanlara, işe başlamadan önce ve çalışma koşullarında önemli bir değişiklik olduğunda gerekli eğitimi verir. Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri; ilgili mevzuatta belirtilen periyotlarda ve işyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarının gerektirdiği durumlarda tekrarlanır.

Eğitim, özellikle aşağıdaki konuları içerir: a) Ekranlı araçlarla çalışmalarda riskler ve korunma yolları, b) Doğru oturuş, c) Gözlerin korunması, ç) Gözleri en az yoran yazı karakterleri ve renkler, d) Çalışma sırasında gözleri kısa sürelerle dinlendirme alışkanlığı, e) Gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi, f) Ara dinlenmeleri ve egzersizler.

Günlük Çalışma Düzeni Madde 7 —　1) İşveren, ekranlı araçlarla yapılan çalışmalardan kaynaklanan iş yükünü ve etkilenmeyi azaltmak amacıyla, uygun çalışma planı yaparak operatörlerin periyodik olarak ara vermesini veya dönüşümlü olarak başka işlerde çalışmalarını sağlar Çalışanların Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması Madde 8 —　(1) İşveren, çalışanların ve temsilcilerinin bu Yönetmelikte belirtilen konularda 6331 sayılı Kanunda belirtildiği şekilde görüş ve önerilerini alır ve katılımlarını sağlar

BİLGİSAYAR PROGRAMLARI EKİPMAN Monitör Klavye Çalışma Masası veya çalışma yüzeyi Çalışma Sandalyesi ÇALIŞMA ORTAMI Gerekli Alan Aydınlatma Yansıma ve Parlama Gürültü Ortam Isısı Nem Radyasyon BİLGİSAYAR PROGRAMLARI Programlar işe uygun olmalı Sistemler iş verimini arttırmalı

1-MONİTÖR •Ekran görüntüsü stabil olmalı, görüntü titrememeli, •Ekranda görünen karakterler kolayca seçilebilmeli •Ekran görüntüsü stabil olmalı, görüntü titrememeli, •Parlaklık ve kontrast kolaylıkla ayarlanabilmeli, •Ekran,operatörün ihtiyacına göre kolaylıkla her yöne döndürülerek ayarlanabilir olmalı, •Ekranın ayrı bir kaide veya ayarlanabilir bir masa üzerinde kullanılması mümkün olmalı, •Kullanıcıyı rahatsız edecek yansıma parlamalar önlenmelidir.

2-KLAVYE-MAUSE •Klavyenin ön tarafına, operatörün bileklerini dayayabileceği özel destek konulmalı, •Klavyenin rengi mat olmalı ve ışığı yansıtmamalı, •Klavye karakterlerinin yerleri kullanımı kolaylaştıracak şekilde düzenlenmiş olmalı, •Çalışma pozisyonuna göre, tuşlar üzerindeki semboller kolaylıkla seçilebilecek, düzgün ve okunaklı olmalıdır.

3-çalışma masası veya çalışma yüzeyi Ekran, klavye, dokümanlar ve diğer ilgili malzemelerin rahat bir şekilde düzenlenebilmesine olanak sağlayacak şekilde ve yeterli büyüklükte olacak ve yüzeyi ışığı yansıtmayacak nitelikte olmalıdır. Operatörün rahatsız edici göz ve baş hareketleri ihtiyacını en aza indirecek şekilde yerleştirilmiş ve ayarlanabilir özellikte doküman tutucu kullanılmalıdır. Çalışanın rahat bir pozisyonda olması için yeterli alan olmalıdır.

4-ÇALIŞMA SANDALYESİ Sandalye dengeli ve operatörün rahat bir pozisyonda oturabileceği ve kolaylıkla hareket edebileceği şekilde olmalıdır. •Oturma yerinin yüksekliği ayarlanabilir olmalıdır. •Sırt dayama yeri öne-arkaya ve yukarı-aşağı ayarlanabilir, sırt desteği bele uygun ve esnek olmalıdır. •İstendiğinde operatöre uygun bir ayak dayanağı sağlanmalıdır.

UYGUN ÇALIŞMA SANDALYELERİ

Çalışma ortamı a) Gerekli Alan Operatörün oturma şeklini değiştirebilmesi ve rahatça hareket edebilmesi için çalışma merkezi yeterli genişlikte olacak ve uygun şekilde düzenlenecektir. b) Aydınlatma Operatörün gereksinimleri ve yapılan işin türü dikkate alınarak uygun aydınlatma şartları sağlanacak, arka planla ekran arasında uygun kontrast bulunacaktır. Yapay aydınlatma kaynaklarının yeri ve teknik özellikleri ekrandaki ve diğer ekipmanlar üzerindeki parlama ve yansımaları önlenecek şekilde olacaktır. c) Yansıma ve Parlama Pencereler, açıklıklar ve benzeri yerler, saydam veya yarı saydam duvarlar ve parlak renkli cisim ve yüzeylerden ekran üzerine direk ışık gelmeyecek ve mümkünse yansımalar önlenecektir. Ekrana gelen gün ışığının kontrol edilebilmesi için yatay ve dikey ayarlanabilir perdeler kullanılacaktır.

d) Gürültü Çalışma merkezlerinde kullanılan ekipmanların gürültüsü çalışanların dikkatini dağıtmayacak ve karşılıklı konuşmayı engellemeyecek düzeyde olacaktır. (55 dB) e) Isı Çalışma merkezindeki ekipmanlar çalışanları rahatsız edecek düzeyde ortama ısı vermeyecektir. f) Radyasyon Çalışma merkezindeki görünür ışık dışındaki tüm radyasyonların sağlığa zarar vermeyecek düzeylerde olması için gerekli önlemler alınacaktır. g) Nem Çalışma ortamındaki nemin uygun düzeyde olması sağlanacak ve bu düzey korunacaktır.

OFİS ORTAMINDAKİ RİSK FAKTÖRLERİ Tekrarlama; Bir iş gününde 4 saatten fazla sürekli klavye ya da bir aleti kullanmak Bedenin uygunsuz duruşu Soğukta çalışma Yangın kaynakları Ofis yönetim noksanlığı, tertip düzen eksikliği, Aşırı iş yükü Ergonomik problemler Otururken ayakların desteksiz biçimde bırakılması Günde 2 saatten fazla sırt, boyun ya da kol bileği bükülmesi, Radyasyona dayalı sağlık etkileri Genel yorgunluk, iş stresi vb.

Bilgisayar monitörlerinden yayılan negatif yüklü partiküller, insan bedeninde ve gözlerde negatif elektrik yükü oluşturarak havadaki pozitif yüklü toz parçacıklarını çekip gözlerde göz iltihabına neden olur.

Ayrıca monitörde ışık yansıması, titreme, bozuk renkler, ciddi zihinsel ve algısal yüklenme ve göz yorgunluğuna, Gözlerde oluşan aşırı yüklenme, varolan göz rahatsızlıklarının (Miyop, astigmat gibi) derecesinin artmasına neden olur.

Bilgisayar başında uzun süre çalışanlarda gün sonunda boyun, omuz, el bileği, sırt bölgesinde ağrı, hareket kısıtlılığı ve uyuşma, başağrısı, gözlerde kızarıklık gibi yakınmalar sıktır. İş başarısını ve yaşam kalitesini de düşüren bu durum bazı temel ergonomik önlemler ile engellenebilir.

Ortalama olarak göz-ekran uzaklığı en az kol mesafesi kadar uzaklıkta 60-70 cm. olmalıdır. (Madde:6)

Işığın karşıdan, yani bilgisayarın üzerinden gelmemesi sağlanmalıdır Işığın karşıdan, yani bilgisayarın üzerinden gelmemesi sağlanmalıdır. Monitörün tepe noktası göz seviyenizden daha aşağıda olmalıdır.

Ekran üzerine düşen yansımaları önlemek için monitörün eğim açısı değiştirilmelidir.

Monitörden gelen kimi zararlı ışınları önlemek için ekran filtresi kullanılmalıdır.

Klavyede yazım işlemi dinlenme verilmeksizin 40 dakikadan fazla olmamalıdır. Sık sık göz kırpma işlemi yapılmalıdır. 20 dk aralarla gözler ekrandan ayırıp uzakta bir noktaya odaklanmalı 10–15 sn. gözler kapatılıp dinlendirilmelidir.

SAĞLIK KONTROLLERİ Ekranlı araçlarla çalışmaya başlamadan önce, çalışanların göz muayeneleri uzman hekim tarafından yapılmalı, Muayene sonuçlarına göre gerekiyorsa çalışanlara oftalmolojik testlere tabi tutulmalı, Muayene ve test sonuçlarına göre gerekiyorsa çalışanlara yaptıkları işe uygun araç ve gereç verilmelidir. Çalışanların sağlık dosyaları hazırlanmalı, mevcut rahatsızlıkları kayıt altına alınmalı, Periyodik sağlık kontrolleri belirlenmelidir.

Aziz SARİBAL 134203018 Dursun AKIN 134203035 KAYNAKÇA http://www Aziz SARİBAL 134203018 Dursun AKIN 134203035 KAYNAKÇA http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/12/20 031223.htm#5 http://e-maliye.net/ekranli-araclarla- calismalarda-saglik-ve-guvenlik-onlemleri- hakkinda-yonetmelik/