“ASEPTİK UYGULAMAR Dersi Sunusu” © Bu Sunu’ya ait tüm Haklar Atlas Yayınevine aittir. Hiçbir şekilde üçüncü şahıslara verilemez

ASEPTİK UYGULAMALAR

1.ÜNİTE STERİLİZASYON

1.ASEPTİK TEKNİKLER Patojen mikroorganizmaların bir ortamdan ya da konakçı üzerinden uzaklaştırılması işlemine asepsi denir. Mikroorganizmaların, vücutta enfeksiyona neden olabilecekleri herhangi bir bölgeye girmesini engellemek için sağlık kuruluşlarında uygulanan işlemlere aseptik teknik denir. Sağlık kuruluşlarında asepsi; hem canlı yüzeylerdeki (deri ve doku) hem de cisimlerdeki (tıbbi ve cerrahi araç gereçler) mikroorganizma sayısını azaltmak amacıyla dezenfeksiyon, sterilizasyon ve antiseptik uygulamalarla sağlanır.

1.1. Asepsİ İle İlgİlİ Kavramlar Enfeksiyon: Hastalık yapıcı mikroorganizmanın canlıya bulaşması ve canlı üzerinde üreyerek canlıda meydana getirdiği rahatsızlıklara verilen genel isimdir. Septik: Bir ortam mikroorganizma içeriyorsa, o ortama septik denir. Temizlik: Kir ve organik maddelerin mekanik olarak uzaklaştırılması işlemidir. Temizlik; su, deterjan veya enzimatik ürün yardımı ile yapılır. Yıkama: Gözle görülür kan, vücut sıvıları, toz veya kir gibi tüm yabancı maddelerin deri ya da cisimlerden fiziksel olarak uzaklaştırılmasıdır.

Kontaminasyon: Kirlenme, bulaşma anlamına gelir Kontaminasyon: Kirlenme, bulaşma anlamına gelir. İstenmeyen bir mikroorganizmanın ya da hastalık etmeninin bulaşmasıdır. Dekontaminasyon: Cansız maddelerin emniyetle kullanılmasını sağlamak amacıyla patojen mikroorganizmaların uzaklaştırılması veya yok edilmesi işlemidir. Asepsi: Steril ortam şartlarının korunması, infeksiyon etkenlerinin steril dokulara girişinin engellenmesidir. Aseptik: Bir ortam mikroorganizma içermiyorsa, o ortama aseptik denir .

Antisepsi: Canlı doku üzerindeki veya içindeki patojen mikroorganizmaların öldürülmesi veya üremelerinin engellenmesidir. Antiseptik: Antisepsi işleminde kullanılan kimyasal maddelerdir. Canlı doku üzerindeki veya içindeki mikroorganizmaların öldürülmesi veya üremelerinin engellenmesi için kullanılan kimyasal ürünlerdir. Steril: Her çeşit mikroorganizmadan arınmış olan.

1.2.Aseptİk Teknİkle ÇalIşmanIn Önemİ İnsanlar her an her yerde mikroorganizmalarla ilişki içindedir ve vücut savunma mekanizması yetersiz kaldığı zaman da hastalanmaya mahkûm olmaktadır. Mikroorganizmalar, bulundukları ortamın koşulları uygun olduğu takdirde kolaylıkla çoğalırlar. Uygunsuz koşullarda ise ya ölürler ya da durağan hale geçerek, çoğalmak için uygun koşulların oluşmasını beklerler. Hastaneler, tedavi merkezleri mikroorganizmaların üreyebilmeleri için uygun ortam oluşturmaktadır. Çünkü günde çok sayıda hastaların giriş çıkış yaptığı alanlardır.

Özellikle hastane enfeksiyonlarına sebep olan mikroorganizmalar tedavilere çok daha dirençlidir. Hastalarla sürekli ilgilenen sağlık çalışanları, genel topluma nazaran çok daha fazla risk altında çalışmaktadırlar. Birçok enfeksiyon hastalığı, genel topluma oranla, sağlık personelinde daha sık görülmektedir. Kanla bulaşan AIDS, Hepatit B gibi hastalıklar, sağlık personelinin meslek hastalığı haline gelmiştir.

Sağlık personelinin mesleki riskleri ve çalışma yaşamıyla ilgili sorunları, çok sayıda kişiyi ilgilendirdiği için özel bir anlam kazanmaktadır. Sağlık çalışanlarının gerek kendilerini, gerekse hastaları korumak için daha titizlikle çalışmaları gerekir.   Enfeksiyon hastalıklarının önlenmesinde en etkin yöntem aseptik tekniklerle çalışma prensibidir. Bunun için sağlık personeli el hijyenine dikkat ederek, koruyucu bariyerler kullanarak ve yapılan işin tekniğine uygun davranarak, hem kendini hem de hastaları korumak zorundadır.

Asepsİ Çeşİtlerİ ASEPSİ ÇEŞİTLERİ TIBBİ ASEPSİ CERRAHİ ASEPSİ Hastalık yapıcı mikroorganizmaların bir ortamdan ya da konakçı üzerinden uzaklaştırılması işlemi tıbbi asepsi ve cerrahi asepsi olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir. ASEPSİ ÇEŞİTLERİ TIBBİ ASEPSİ CERRAHİ ASEPSİ

TIbbİ Asepsİ Tıbbi asepsi, patojen mikroorganizmaların bir kimseden diğerine veya çevreye yayılmasını önlemek için yapılan işlemlerdir. Mikroorganizmaların kaynaktan çıktıktan sonra yok edilme yöntemlerini de içerir. Tıbbi asepsi uygulamaları, hastane enfeksiyonlarının önlenmesinde çok önemlidir. Hasta bakımı veren bütün sağlık personeli, hastane enfeksiyonlarına karşı verilen mücadelede, üzerine düşen görevleri hassasiyetle yerine getirmelidir.  

Tıbbi asepside dikkat edilmesi gereken kurallar Eller, sıklıkla ve özellikle yapılan ya da yapılacak işlemlerden önce ve sonra yıkanmalıdır. Kirli araç gereçler ve çarşaflar üniformaya değdirilmeden taşınmalıdır. Kirli yatak takımları ve diğer gereçler yere konulmamalıdır. Çarşaflar silkelenmemeli ve toz kaldırmaktan kaçınılmalıdır. Hastaların; öksürüğü, hapşırığı ve solunumu ile yüz yüze gelinmemelidir.

Araç gereçler; yıkanırken, fırçalanırken veya tozu alınırken vücuttan uzakta tutulmalıdır. Temizlenme işlemi en az kirli bölgeden en çok kirli bölgeye doğru yapılmalıdır. Kirli veya kullanılmış araç-gereçler, doğrudan doğruya uygun kapların içine konmalıdır. Vücut atıkları ve akıntılarıyla bulaşmış ıslak gereçler, naylon torbalar içine konulduktan sonra kirli arabasına atılmalıdır.

Cerrahİ Asepsİ Cerrahi asepsi, ortamda mikroorganizmaların ve sporların tam olarak yokluğudur. Cerrahi asepsi, uygulama yapılacak ortamın, çevresinin ve gerekli araç gerecin mikroorganizmalardan arındırılması işlemidir. Cerrahi asepsi; deri bütünlüğü bozulduğunda, steril vücut boşluklarına girildiğinde (invaziv işlemler), deri bütünlüğü bozulmuş ve steril vücut boşluklarına girilmiş hastalara bakım verildiğinde (üriner kateterizasyon, yara bakımı, paranteral uygulamalar vb.) uygulanır. Cerrahi asepsi kavramı, steril terimi ile de ifade edilebilir.

Banyo suyu, gargara suyu gibi kirli sular, küvetin kenarına ve üniformaya sıçratılmadan doğrudan kanala dökülmelidir. Patojenlerle kirletildiğinden şüphe edilen araç, gereçler sterilize edilmelidir. Mikroorganizmaların yayılmaması için bireysel temizlik ve düzene dikkat edilmelidir. Mikroorganizmalar için yerleşim yeri olacağından taşlı yüzükler veya bileklikler takılmamalıdır.

Cerrahi Asepside Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar   Steril obje ve alanın kesin sınırları bilinmelidir. Steril bir cisim, sadece steril bir cisme değebilir. Steril olmayan bir cisim, steril cisme değdiğinde, onu kontamine eder (kirletir). Steril bir kumaş ya da kâğıt üzerine herhangi bir sıvı sıçratılmamalıdır. Steril cisim bel düzeyinin üzerinde tutulmalıdır. Böylece cismin görüş açısı içinde kalması sağlanır ve kaza ile kontamine olması engellenir. Steril bir alan ya da cisim üzerine, konuşmaktan, öksürüp hapşırmaktan, üzerinden el kol geçirmekten sakınılmalıdır.

Steril alandan uzaklaşmamalı ya da alana sırt dönülmemelidir Steril alandan uzaklaşmamalı ya da alana sırt dönülmemelidir. Görüş açısı içinden çıkan alan kontamine olabilir. Kesilmiş deriden içeri sokulan, deriyi delerek içine giren, normalde steril olan vücut boşluklarına yerleştirilen her şeyin steril olması gerekir. Gerektiğinde steril objeler; steril malzeme pensi veya steril eldiven ile tutulmalıdır. Eğer cismin steril olup olmadığından en ufak bir kuşku duyuluyorsa cisim kontamine kabul edilmelidir.