Otizm ve Atipik Otizm (Yaygın Gelişimsel Bozukluk BTA)

Otizm ve Atipik Otizm (Yaygın Gelişimsel Bozukluk BTA) Yaygın gelişimsel bozukluklar çocuğun birçok gelişimsel alanında sapma ve bozulmaların olduğu bir dizi rahatsızlık grubuna verilen ortak isimdir. Dört farklı tıbbi rahatsızlığı içermektedir: Otizm, Asperger bozukluğu, Rett bozukluğu, Dezintegratif bozukluk Yaygın gelişimsel bozuklu BTA (Atipik otizm).

Otizm veya atipik otizmde gözlemlenebilecek bozulmalar nelerdir? Fiziksel Sorunlar Sosyal Etkileşim Bozulmalar Dil ve İletişim Alanlarındaki Bozulmalar Tekrarlayıcı Davranışlar Duyusal Sorunlar Eşlik Edebilecek Davranışsal Sorunlar Eşlik Edebilecek Fiziksel Hastalıklar Otizm ve Zeka İşlevi

Fiziksel Sorunlar Otizmi olan çocukların büyük bir kısmı belirgin fiziksel sorunlar göstermezler. Kulakların dış görünüşü ile ilgili farklılıklar Sağ ve sol elin aynı derecede kullanılmasına rastlanabilir.

Sosyal Etkileşim Bozulmalar Otistik çocuklar, anne baba veya diğer kişilere karşı beklendiği kadar ilgi göstermeme eğilimindedir. Bebeklik döneminde anne veya babanın davranışlarına tepki olarak ortaya çıkan sosyal gülümseme sıklıkla görülmez. Çevresindeki kişilerin sosyal konumlarını tam olarak algılayamaz ve bazen annesinden isteyebileceğini şeyleri öğretmeninden veya kardeşinden isteyebilir.

Sosyal Etkileşim Bozulmalar Sıklıkla sosyal yaşantılarını rutinler üzerine kurma eğilimi gösterirler. Bu rutinler bozulduğunda abartılı tepkiler gösterebilirler. Yeni alışılmadık durumlara uyumla ilgili güçlükler yaşarlar. Okul döneminde toplu oyunlara katılımla ilişkili güçlükler yaşanır.

Sosyal Etkileşim Bozulmalar Soyut kavramları anlamakta kavramakta zorlanırlar. Bu durum özellikle sosyal etkileşimin temeli olan dilin içeriğindeki imaları, nükteleri ve esprileri algılamasını güçleştirerek sosyal bozulmaların belirginleşmesine katkı sağlar. Karşısındaki kişinin davranışlarından tutumlarından sonuç çıkartarak amacının algılanması ile ilgili güçlükler vardır.

Dil ve İletişim Alanlarındaki Bozulmalar Konuşma gecikmesi tipik olarak gözlemlenir. Normal gelişimsel basamaklarda ilk 1 yaş içerisinde gözlemlenen “baba … bebe… bubu… gugu.. “ gibi anlamsız kelime tekrarları sıklıkla otizmde gözlemlenmez. Konuşulan kelime sayısı, algılanan kelime sayısı yaşıtlarından geridir.

Dil ve İletişim Alanlarındaki Bozulmalar Bazen kelime sayısı fazla olmasına rağmen bu kelimelerin birleştirilerek cümle kurulması ve uygun durumlarda anlamlı olarak kullanılmasında zorluklar belirgindir. Bazen cümleler bir bütün halinde ezberlenebilmesine rağmen yine anlamlı kullanımla ilişkili güçlükler ön plandadır.

Dil ve İletişim Alanlarındaki Bozulmalar Bazen “murmuring” denilen anlamsız ezgisel ses tekrarları eşlik edebilir. Anlamlı cümle kurmaya başlandığında zamirler ve zaman uyumları ile ilgili sorunlar belirgindir. Ben zamiri sıklıkla sen ya da o ile yer değiştirebilir. Örneğin şeker istediğinde “sen şeker istiyor” veya “Ahmet şeker istiyor” şeklinde ifade edilebilir.

Dil ve İletişim Alanlarındaki Bozulmalar Konuşma tam olarak öğrenilememesine rağmen okul öncesi dönemde okuma sökülebilir. Ancak okuduğunu anlamlandırabilme becerisi zayıftır. Ne yazık ki otistik çocukların yaklaşık yarısında anlamlı konuşma gerçekleşmez. Konuşmanın sökülmesindeki en temel belirleyici çocuğun zeka seviyesi ve özel eğitime başlangıç zamanıdır.

Tekrarlayıcı Davranışlar Otistik çocuklar sıklıkla oyuncaklarına soyut anlamlar yükleme ile ilgili zorluklar yaşarlar. Oyuncaklarını amacına yönelik sembolik anlamları yönünde kullanmazlar. Oyunları soyut kavramları içermez, hayali oyunlar yoktur. Oyunlar sıklıkla oyuncakların sıraya dizilmesi, tekerleklerin döndürülmesi, birbirine vurularak ses çıkartılması ve tekrarlayıcı davranışlardan oluşur.

Tekrarlayıcı Davranışlar Tekrarlayıcı davranışlar kendi etrafında dönme, kafa sallama, el hareketleri tarzında olabilir. Özellikle çevresel uyaranın az olduğu durumlarda (çocuk tek başına kaldığında, onun dikkatini çekebilecek bir durum yaratılmadığında) tekrarlayıcı davranışlarda belirginleşme görülebilir. Bu gibi durumlarda çocuğun çevresinin zenginleştirilmesi ile bu davranışların azalması sağlanabilir.

Tekrarlayıcı Davranışlar Sıklıkla günlük yaşamdaki birçok davranış rutin kalıplar halindedir. Bazen bu eğilim uygun davranışların geliştirilebilmesinde özel eğitimde bir yöntem olarak da kullanılabilmektedir. Bazen rutinlerin tersi bir durum ortaya çıktığında bu süreç aşırı korku hali veya panik nöbetleri ile sonuçlanabilir. Rutine eğilim beslenme alanına yansıdığında tek yönlü beslenmenin beraberinde getirdiği sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Duyusal Sorunlar Otistik çocuklarda duyusal uyaranlara (örn. Ağrı, ses, belirli görüntüler gibi) verilen yanıtlar aşırı veya normalden daha az olabilir. Bazen konuşma sesine verilen yanıttaki eksiklik nedeni ile işitme engelli olarak değerlendirilebilirler. Yine bazı otistik çocuklar düştüklerinde, yaralandıklarında ağrıya verilen yanıt değişebileceğinden ağlamayabilirler.

Eşlik Edebilecek Davranışsal Sorunlar Kafa vurma, ısırma saç çekme, kendini yaralayıcı davranışlar, uyku sorunları, beslenme sorunları sıklıkla görülebilir. En sık görülen sorunlardan biriside aşırı hareketliliktir. Okul öncesi dönemden itibaren görülebilen aşırı hareketlilik sorunu çocuğun özel eğitime, kreşe uyumunu olumsuz yönde etkileyebilir ve sosyalleşe süreçleri ile ilgili yaşanan pek çok olumsuzluğun daha fazla belirginlik kazanmasına neden olabilir.

Eşlik Edebilecek Fiziksel Hastalıklar Bazı araştırmalarda enfeksiyonlara biraz daha artmış duyarlılık, gaz sorunları, barsak hareketleri ile ilgili bozulmalar tanımlanmıştır. Otizme eşlik edebilecek en önemli tıbbi sorunlardan bir tanesi de epilepsi (sara nöbeti) dir. Epilepsi tüm otistik çocuklarda görülmemekte birlikte normal çocuklara göre risk belirgin şekilde artmıştır.

Otizm ve Zeka İşlevi Otistik çocukların yaklaşık 2/3 ünde mevcut tabloya zeka geriliği de eşlik etmektedir. Zeka seviyesi otizmin uzun dönem sonuçlarında çocuğun konuşmayı öğrenebilmesinde ve eğitimden alacağı yanıtta temeli oluşturmaktadır.

Otizm ve Zeka İşlevi Zeka seviyesine göre otizmi yüksek ve düşük işlevli otizm gibi farklı isimlerde ayırmak mümkündür. Bazı durumlarda düşük ve yüksek işlevli otizmi olan çocuklarda şaşırtıcı becerilere rastlanabilir. Ezber belleğinin çok iyi olması, okumayı konuşmadan önce sökülmesi, hesaplamaların zihinden büyük bir kolaylıkla yapılabilmesi bazıları olarak sayılabilir. Ancak genellikle bu beceriler işlevsellikten uzaktır.

Otizm ve atipik otizm sık görülen bir rahatsızlık mıdır? Bilimsel verilere göre yaygın gelişimsel bozukluk grubundaki rahatsızlıkları her 88 çocuktan birinde görmek mümkündür. Erkelerde kızlara göre 4-5 kat daha sık rastlanmaktadır. Yapılan araştırmalar otizmin sıklığının gün geçtikçe artış gösterdiğine dikkat çekmektedir. Niçin? otizmin daha iyi tanınması veya toplumun bilinçlenmesi? değişen çevresel yaşam koşullarını?

Otizmin ve atipik otizmin sebebi nedir? Otizm ve atipik otizm ile ilgili birçok faktör risk ve kolaylaştırıcı etmenler olarak önerilmesine karşın halen bilim adamları arasında net bir fikir birliği bulunmamaktadır. Otizmin nedenine yönelik yapılan çalışmalar hastalığın tek bir etmenden çok prenatal (anne karnında), doğum sonrası, çevresel, genetik ve yapısal birçok farklı faktörün etkili olabileceği yönündedir.

Otizmin ve atipik otizmin sebebi nedir? Ancak ailenin çocuğa ilgisiz davranması, yeterli duygusal tepkiler geliştirememesi ailelerin tutum ve davranışları ile otizm veya yaygın gelişimsel bozukluk arasında nedensel bir ilişki YOKTUR.

Otizm ve kalıtsallık (kardeşlerde otizm riski ) Tıbbi genetik danışmanlık yönlendirmesi mutlaka yapılmalıdır. Otistik kardeşi olan çocuklarda otizm riskinin 50 ile 200 kat arttığını göstermektedir.

Tedavisi var mıdır? Otizm yaşam boyu süren bir rahatsızlıktır. Tedavi sürecinin temelini özel eğitim uygulamaları oluşturmalıdır Zeka işlevininiyi olması, özel eğitime erken dönemde başlanması yanıttaki en belirleyici özellikler Ek tıbbi ve psikiyatrik durumlara yönelik müdehaleler (Epilepsi, Depresif bozukluk, DEHB gibi) Tam iyileşme olmaz.

Tedavisi var mıdır? Berard yöntemi (işitsel bütünleştirici terapi), Şelasyon tedavileri, Hiperbarik oksijen tedavisi Sülük tedavisi Akapunktur Neurofeedback tedavisi Diyet tedavileri (?)