Faj Vektörler 8-25 kb arası fragmentleri etkin olarak taşıyabilirler En yaygın kullanım alanı bulan lamda fajıdır Litik yolun sağlanması için genomun % 60’ına gereksinim vardır Lamda DNA kolları arasında kalan bölgeler çıkarılarak bu bölgeye yabancı fragment bağlanabilir. Böylece vektörün büyüklüğü değişmeden yabancı DNA vektöre ilave edilmiş olur Faj vektörlerin aktarıldığı konak suşlarda tanımlanmasında; insersiyonal inaktivasyon ya da bir gen ile (yaşam icin zorunlu olmayan) yer değiştirme (replacement) ve fajın konakçı kromozomuna girmesi sonucu restriksiyon endonukleaz enziminin kesim bölgesinin değişimi gibi kriterler kullanılabilir.

Lamda faj vektörünün klonlama stratejisi

Kozmid ve Fajmid Vektörler Kozmidler Plazmidler (Seçim marker’ları ve replikasyon orijini) ve lamda faji elemanları (cos bölgesi) ile kombine edilerek geliştirilmişlerdir Klonlamaya olanak tanıyacak tek restriksiyon endonukleaz kesim bölgeleri içerirler Kozmidler lamda fajı baş yapısı içerisine paketlenebilirler Transdüksiyon yolu ile hedef hücreye aktarıldıktan sonra burada plazmidler gibi replike olurlar (plazmid replikasyon orijini. Bu nedenle aktarıldıkları hücrelerden plazmid izolasyon yöntemleri ile geri kazanılabilirler Tek Zincir Fajlardan Türetilen Vektörler ve Fajmidler Tek zincir faj replikasyon orijinleri ve regülatör genlerinin , çift zincir plazmid replikasyon orijinleri ve seçici marker’lar ile kombine edilmesi sonucu oluşturulurlar. DNA dizi analizlerinde, cDNA nın in-vitro sentezinde ve RNA’nın ifade süreçlerindeki regülasyonunda yaygın olarak kullanılırlar.

Tipik bir kozmid vektörünün klonlama stratejisi

Bakteri Yapay Kromozomlar (BACs) ve Maya Yapay Kromozomlar (YACs) BAC’ lar 300 kb büyüklüğe kadar olan fragmentleri taşıyabilir. Çoklu klonlama bölgeleri içerirler Genellikle rekombinant BAC vektörler hedef hücrelere elektroporasyon yolu ile aktarılırlar. Bu konakçılarda plazmidler gibi bağımsız bir şekilde replike olurlar. Örnek; pBAC108L F plazmidleri esas alınarak geliştirilmilerdir. elektroporasyondan sonra, ara konakçıdan diğer konakçı suşlara konjugasyon yolu ile aktarılabilir F plazmid kökenli İlaç dirençlilik genleri, replikasyon orijini regülatör genleri ve kopya sayısı genleri içerirler Başlıca kullanım alanı genom projeleridir YAC’lar 2000 kb büyüklüğe kadar ilaveleri taşıyabilirler Yabancı DNA içermediklerinde plazmid gibi eşlenecek şekilde dizayn edilmişlerdir. Yabancı DNA ilave edilip konak hücreye aktarıldıklarında, ökaryotik kromozomlar gibi replike olurlar YAC’lar bir maya sentromeri, iki maya telomeri, bir bakteriyel replikasyon orijini ve bakteriyel seçim marker’leri içerirler DNA parçası tek restriksiyon endonukleaz kesim bölgesine ilave edilir Başlıca kullanım alanı genom projeleridir

BAC YAC