Das Perfekt I. ÖN BİLGİLER Bu dersimizde ‘das Perfekt’ konusunu inceleyeceğiz. Almanca’da 2 ayrı -di’li geçmiş zaman vardır. Perfekt; Geçmişte yapılıp bitmiş olan eylemleri anlatır. Präteritum; genellikle yazı dilinde kullanılır, deyimlerde kullanılır, masallarda, roman veya hikayelerde çok kullanılır, Perfekt ise konuşma dilinde kullanılır, roman, hikaye gibi eserlerde kullanılmaz
Das Perfekt YARDIMCI FİİL Perfekt’in yapılmasında iki yardımcı fiil kullanılır, bunlar; HABEN(sahip olmak) ve SEIN(olmak) filleridir. Bu filler yardımcı fiil olarak kullanıldıklarında bir anlam ifade etmezler. Perfekt yapılırken bu fiillerin şimdiki zamana göre (Präsens) çekimleri kullanılır. Şimdi bu fiillerin şimdiki zamana göre çekimlerini verelim.
HABEN VE SEİN ÇEKİMLEMELERİ ŞAHISLAR haben sein ich habe bin du hast bist er/sie/es hat ist wir haben sind ihr habt seid sie haben sind Sie haben sind
CÜMLE DİZİLİMİ Ich bin gekommen. Du hast geschlafen. ÖZNE + YARDIMCI FİİL + DİĞER ÖĞELER + ge’li ESAS FİİL Ich bin gekommen. Du hast geschlafen. Wir haben gegessen.
KURAL Madem ki Perfekt’te özneden sonra yardımcı fiil kullanacağız ve karşımızda “haben” ve “sein” olmak üzere iki tane yardımcı fiil var, bu durumda “haben” mi kullanacağız yoksa “sein” mi? Haben veya sein yardımcı fiilerinden hangisini seçeceğiz? Neye göre seçeceğiz? Bu sorulara cevabımız şudur: Perfekt’te hangi yardımcı fiili kullanılacağımızı esas fiile bakarak belirleriz. Bazı fiillerle haben kullanılır, bazılarıyla sein kullanılır. Hangi yardımcı fiili kullanacağımıza, kuracağımız cümlenin esas fiiline bakarak karar veririz. Genel olarak Perfekt’te en çok kullanılan yardımcı fiil “haben” dir. Özellikle düzensiz olan bazı fiillerle ise “sein” kullanılır. Hangi fiillerle sein, hangi fiillerle haben kullanacağımızı aşağıda yer alan fiil listesinde görebilirsiniz. Daha önce de söylediğimiz gibi, Almanca grameri yoğun ezber gerektiren bir yapıya sahiptir, dolayısıyla hangi fiillerle haben, hangi fiillerle sein kullanıldığını da ezberlemeniz gerekmekte. Burada küçük bir gruplama yapmak gerekirse; hal veya hareket değişimi (örneğin yukarıdan aşağı inmek, çıkmak, sağdan sola gitmek, ya da düz zeminde herhangi bir yöne ilerlemek gibi) anlam veren fiillerle “sein” kulanılır.
ÖRNEK CÜMLELER VIEL SPASS!
Fiilleri nasıl geçmiş zaman takısıyla kullanacağız?
DÜZENLİ FİİLLER Düzenli ve zayıf fiillerde fiilin üçüncü hali: ge- fiilkökü -t örnek: spielen gespielt machen gemacht hören gehört
Hadi bakalım bu filleri geçmiş zaman şekline getirelim. haben kaufen spielen tanzen sagen sparen schauen faulenzen machen plaudern
Cevaplar gehabt gekauft gespielt getanzt gesagt gespart geschaut gefaulenzt gemacht geplaudert
BAZI DÜZENSİZ FİİLLERİN PARTIZIP PERFEKTİ sehen gesehen schreiben geschrieben lesen gelesen fernsehen ferngesehen schlafen geschlafen essen gegessen trinken getrunken vergessen vergessen verlieren verloren besichtigen besichtigt Ezberlemekten başka çaremiz yok
NOT: Ayrılabilir Fiiller Ayrılabilir fiilleri geçmiş zamana göre çekimlerken önek’lerini ayırarak fiil kökünün başına –ge takısını getiririz. Örnek: fernsehen ( televizyon izlemek)– ferngesehen anrufen( telefonla aramak)- angerufen