ZEMİN NEMİ-HİDROLİK İLETKENLİK TAYİNİ UYGULAMALAR_5 ZEMİN NEMİ-HİDROLİK İLETKENLİK TAYİNİ
ZEMİNDEKİ SUYUN EŞDEĞER YÜKSEKLİĞİ Porozitesi %30, dane birini hacim ağırlığı 2.6 t/m3, arazi kapasitesi %10, solma noktası %2 olan 2,5 m kalınlığındaki bir zemin katmanından perkolasyonla derine sızan ve bitkilerin faydalanabileceği suyun eşdeğer yüksekliklerini hesaplayınız.
TEMEL KAVRAMLAR Porozite: Boşluk Oranı: Birim Hacim Ağırlıkları Dane Birim Hacim Ağırlığı: Kuru Birim Hacim Ağırlığı: Suya Doygun Birim Hacim Ağırlığı: Hacimsel Yoğunluk:
TEMEL KAVRAMLAR Nemin Eşdeğer Su Yükseklikleri Doygun Halde Eşdeğer Su Yüksekliği: h yüksekliğindeki bir zemin tabakasında; Nem oranı olan bir Zeminde eşdeğer su yüksekliği: Perkolasyonla derine (yeraltısuyuna) sızan suyun eşdeğer yüksekliği: Bitkilere faydalı suyun eşdeğer yüksekliği:
ZEMİNDEKİ SUYUN EŞDEĞER YÜKSEKLİĞİ ÇÖZÜM:
İZLEYİCİLERDE HİDROLİK İLETKENLİK ÖLÇÜMÜ Ortalama kalınlığı 25 m olan serbest yüzeyli bir akiferde birbirinden 80 m uzakta A ve B gözlem kuyuları açılmıştır. Statik su kotları A kuyusunda 46.9 m, B kuyusunda 46.5m’dir. A kuyusundan sabah 8.00 de bırakılan radyoaktif izleyicinin B kuyusundan alınan su örnekleri incelendiğinde akşam 20.00 de B kuyusuna ulaştığı saptanmıştır. Yeraltısuyu akiferini oluşturan zemin katmanının ortalama porozitesi 0.20 olduğuna göre, serbest yüzeyli akiferin hidrolik iletkenliğini ve iletim kapasitesini bulunuz.
İZLEYİCİLERDE HİDROLİK İLETKENLİK ÖLÇÜMÜ Çözüm:
SABİT YÜKLÜ PERMEAMETRE Laboratuvara getirilen bir kum örneği, çapı 10 cm boyu 20 cm olan silindirik permeametre kabına yerleştirilmiştir. Kum örneğinden 0 05 cm3/sn debi geçerken yük kaybının 40 cm olduğu belirlenmiştir.kum örneğinin hidrolik iletkenliğini bulunuz.
SABİT YÜKLÜ PERMEAMETRE Vf = Q/ A = 0.05/78.4 = 0.00064 cm/sn K = Vf/ = 0.00064/2 = 0.00032 cm/sn
DEĞİŞKEN YÜKLÜ PERMEAMETRE Çapı, zemin örneğinin yerleştirildiği bölümde 20 cm. su yükleme borusu bölümünde 1 cm olan değişken yüklü bir permeametreye 30 cm uzunluğunda silindirik zemin örneği yerleştirilmiştir. Yükleme borusunda başlangıçta 80 cm olan su seviyesinin 20 sn sonra 70 cm’ ye düştüğü gözlenmiştir. Zemin örneğinin hidrolik iletkenliğini bulunuz.
DEĞİŞKEN YÜKLÜ PERMEAMETRE ÇÖZÜM: Yükleme borusu kesit alanı: Numune kesit alanı:
GECİRİMLİ BİR TAŞKIN SEDDESİNDEN SIZMA Şekilde görülen taşkın koruma seddeleri hidrolik iletkenliği 0.0008 m/sn olan bir malzemeden imal edilmiştir. Taşkın mevsiminde sedde içindeki ve dışındaki su seviyelerinin sabit kaldığını varsayarak, birim sedde genişliğinden sızan debiyi hesaplayınız.
GECİRİMLİ BİR TAŞKIN SEDDESİNDEN SIZMA Sızma hattı üzerindeki herhangi bir kesit için A = B.h Vf = K.I = K.dh/dx Q = A.V q = Q/B = K.dh/dx eşitlikleri yazılabilir. Son eşitlik x ve h’a göre düzenlenip 1 ve 2 noktalarındaki değerlere göre entegre edilerek Bu bağıntı, gerçekte h1 ve h2 derinliğindeki su kütlesinin sonsuz uzanımlı olmaları halinde geçerlidir. Bu bağıntı, seddelerin birbirinden olan sızma için: q = 0.0008[ (1.5)2 – (1.0)2 ] / [ 2(25) ] = 0.00002 m3 / sn / m ikisinden olan sızma için: 2q = 2(0.00002) = 0.00004 m3 / sn / m