Lojistik Merkez Yer Seçimi Yer seçimi kavramı, kısa ve/veya uzun vâdede çeşitli ölçütlere göre en iyi avantajlara sahip yerin belirlenmesini ifâde eder. Tesis yeri seçimi, yapılacak yatırım için en uygun yerin seçimi çalışmasıdır. Yer seçiminde rol oynayan en etkili unsurlar hizmet elverişliliği ve mâliyettir. Mâliyetler sabit ve değişken mâliyet olarak dikkate alınır. Mâliyete etki eden başlıca etmenler ise taşımacılık ve depolama mâliyetidir. Depolama mâliyetleri ağırlıklı olarak sabit, buna karşılık taşımacılık mâliyetleri ise değişkendir.

Lojistik Merkez Yer Seçimi Yer seçimi kararı, bünyesinde lojistik tesisin büyüklüğünü, coğrafî konumlarını ve sayılarını içeren, uzun vâdeli, stratejik plânlama düzeyinde olan, makro ve mikro bakış açılarını gerektiren bir karardır Makro analizde lojistik merkezin coğrafî olarak nereye kurulacağı incelenir. Müşteri hizmet düzeyi ve lojistik mâliyetler dikkate alınarak üst düzey yöneticilerin katılımıyla, gerekli tesis sayısı, büyüklüğü ve yeri saptanır.

Lojistik Merkez Yer Seçiminde Makro Analiz Makro analizde üç temel sistematik vardır: Pazara göre konumlandırma: Müşteri hizmet düzeyi, ürün ömrü, dağıtım mâliyetlerinin yüksekliği öncelikli olarak dikkate alındığı için, müşteriye yakın noktalarda yer seçimi yapılır Ürüne göre konumlandırma: Hammadde ömrü ve lokasyonlarına yakınlık ile tedârik mâliyetlerinin yüksekliği öncelikli olarak dikkate alındığı için, tedârik kaynağına yakın noktalarda yer seçimi yapılır Orta noktaya göre konumlandırma: Burada ise hem pazara hem de ürüne göre konumlandırma, belli ağırlıklarda dikkate alınır.

Lojistik Merkez Yer Seçiminde Mikro Analiz Mikro analizde ise, seçilen coğrafî bölge içinde, depo yerinin belirlenmesinde aşağıdaki etmenler dikkate alınır: A)Nicel Etmenler : Yakınlık; Süre, Mesafe, Sefer Sayısı, Nakliye Maliyeti bazında dikkate alınabilir. Müşterilere Yakınlık Tedarikçilere Yakınlık Gümrüklere (İthalat-İhracat) Yakınlık Arazi ve/veya İnşaat Maliyeti

Lojistik Merkez Yer Seçiminde Mikro Analiz B)Nitel Etmenler : İmar Durumu (tür, emsal değer, yükseklik, vd.) ve Değişme Olasılığı, Kamulaştırma Riski, Yeterli Alan Büyüklüğü Konum (görsellik, reklam etkisi, vd.) Mevcut ve Gelecekteki Ana Ulaşım Yollarına Yakınlık, Seçenek Ulaştırma Olanaklarının (karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu) Varlığı Arazi Topoğrafyası ve Zemin Özellikleri Altyapı (elektrik, su, doğalgaz, data, kanalizasyon, atık, ulaşım vb.) Olanakları, Sürekliliği Personelin Erişim Kolaylığı, Personel Temin Olanağı, Personel Servisi

Lojistik Merkez Yer Seçiminde Mikro Analiz •Trafik Yoğunluğu •Afet Riski, Sigorta Ücreti •Komşu Arsa ve Binalar (gerçekleştirilen faaliyetler) •Arsanın tarihçesi (önceki sahipleri ve faaliyetleri) •İklim (rakım/deniz seyiyesinden yükseklik, yola bakan yöndeki hakim rüzgar) •Genişleme Olanağı •Araç Manevrasına Uygun Alanların Varlığı •Vergi ve Teşvikler •Çevresel Etkiler (Konutlara Yakınlık vd)

Lojistik Merkez Yer Seçimi Yöntemleri 1)Etmen-Puan Yöntemi 2)Ağırlık Merkezi Yöntemi

Etmen-Puan Yöntemi Bu yöntem, daha çok sayısal olarak değerlendirilmesi yapılamayan etmenlerin diğer etmenlerle birlikte değerlendirilmesi için kullanılır. Bu yöntemin uygulanması sırasında aşağıdaki adımlar izlenir: Seçenek kuruluş yerleri belirlenir. Kuruluş yeri seçimi etmenleri belirlenir. Dikkate alınan kuruluş yeri etmenlerinin her biri için verilebilecek en yüksek puan saptanır. Her etmene göre seçenek kuruluş yerleri değerlendirilerek uygun puanlar verilir. Elde edilen sonuçlar tablolar halinde düzenlenir ve karara varılır

Etmen-Puan Yöntemi

Etmen-Puan Yöntemi

Ağırlık Merkezi Yöntemi Bu yöntem, kuruluş yeri seçiminin salt taşıma mâliyetlerine bağlı olduğunu ve bu mâliyetlerin de uzaklıkla doğrusal olarak değiştiğini varsayar. Kuşkusuz kuruluş yeri seçimini etkileyen tek etmen taşıma mâliyeti değildir. Ancak, yalnızca bu etmen gözönüne alınarak, en azından bir başlangıç çözümü elde edilebilir. Müşterilerin talepleri, birim taşıma mâliyetleri ile müşteri ve tedârikçilerin coğrafî koordinatları bilinirse, en az mâliyetli bir kuruluş yerinin koordinatları hesaplanabilir

Ağırlık Merkezi Yöntemi (Zigzaglı Uzaklık) Örnek: Beş talep noktasına lojistik desteği yapacak bir lojistik merkezi için yer seçimi sorunuyla karşı karşıya kalınmıştır. Bu talep noktalarının koordinatları, talep noktaları ve lojistik merkezi arasında bir ayda taşınacak yük miktarları ve birim yükü birim uzaklığa taşıma mâliyetleri tabloda verilmiştir. Lojistik merkezi için en iyi yeri, zigzaglı uzaklık varsayımına göre belirleyiniz.

Ağırlık Merkezi Yöntemi (Zigzaglı Uzaklık) Talep Noktası Koordinat Aylık Yük (Qi) Birim Taşıma Mâliyeti (Ci) Çanakkale P1 (4; 4) 3 1 Balıkesir P2 (4; 11) 2 Konya P3 (7; 2) Bursa P4 (11; 11) 4 Eskişehir P5 (14; 7)

Ağırlık Merkezi Yöntemi (Zigzaglı Uzaklık) Amaç toplam taşıma mâliyetini enküçükleyen lojistik merkezinin yerini, yâni koordinatlarını belirlemektir. Kabulünü yaparsak ve elde edilen Wi değerlerinin ağırlıkları sırasıyla 3, 2, 2, 4 ve 1 olur. Ağırlıklar toplamını ise (∑Wi=) 12 olarak buluruz.

Ağırlık Merkezi Yöntemi (Zigzaglı Uzaklık) Ağırlıklar (Wi) toplamı 12 olup, (½ ∑Wi=) 6 değeri, bizim için hem apsis, hem de ordinat değerinin belirlenmesinde önem taşıyacaktır. Koordinat noktalarının apsis ve ordinat değerlerini ayrı ayrı küçükten büyüğe doğru sıralarsak ve her bir talep noktası için birikimli ağırlık değerlerini hesaplarsak, aşağıdaki tablodaki durumu elde ederiz.

Ağırlık Merkezi Yöntemi (Zigzaglı Uzaklık)

Ağırlık Merkezi Yöntemi (Zigzaglı Uzaklık)

Ağırlık Merkezi Yöntemi (Zigzaglı Uzaklık)

Teşekkürler…