ÜREME SİSTEMİ ENFEKSİYONLARI

Üreme sistemi bütünlüğünü çeşitli savunma mekanizmaları ile sürdürür Üreme sistemi bütünlüğünü çeşitli savunma mekanizmaları ile sürdürür. Bu doğal savunma sisteminin mikroorganizmalar ile bozulması ile enfeksiyon ortaya çıkar.

Üreme sistemi enfeksiyonları kadınların en sık karşılaştığı sağlık sorunudur. Kadınların büyük bir kısmı vajinal akıntı ve kaşıntı nedeni ile doktora başvururlar. Bu semptomlar her kadın tarafından farklı algılanır. Bazı kadınlar bu semptomlar nedeni ile ciddi fiziksel rahatsızlık yaşadıkları halde bazılarında yarattığı rahatsızlık daha az olabilir.

Hemşireler özellikle üreme sağlığı konusunda kadınların en rahat başvurabileceği kaynak kişidir.

Normal Vajinal Sekresyonun Özelliği Estrojen düzeyi yeterli olan bir kadında normal vajinal akıntı mevcuttur. Normal bir vajinal sekresyonun majör kaynağı servikal glandlardır. Buna az miktarda bartolin ve uterin glandların sekresyonları da katılır. Normal vajinal sekresyon kokusuz, renksiz, kansız ve asidiktir. Normal vajen pH sı 3.8- 4.2 arasındadır.

Normal Vajinal Sekresyonun Özelliği Normal vajinal akıntı beyazdır. Yeşilimsi-sarı renkli ve kötü kokulu olması enfeksiyonu düşündürmelidir. Kırmızı ve koyu kahverengi olması kanama ve malignite işareti olabilir. Normal akıntı vulvada tahrişe neden olmaz.

Normal Vajinal Sekresyonun Özelliği Normal bir vajinal akıntının miktarı sürekli ped kullanmayı gerektirecek düzeyde değildir. Vajınal sekresyonun miktarı, menstrual siklus ile ilgili olarak değişiklik gösterir. Ovulasyondan ve menstruasyondan önce fazla miktarda salgılanır. Gebelikte, seksüel uyarıda ve oral kontraseptif kullanımında miktarında artma gözlenir.

VAJİNİTİS Vajinitis, vajinanın inflamasyonudur. Normal vajınal flora asittir. Vajen florasında normalde bulunan bakteriler ile estrojen arasındaki denge bu asit ortamın devamını sağlar. Bu denge bozulduğunda enfeksiyon ortaya çıkar. Enfeksiyonun majör belirtisi ise bol miktarda, anormal renkte ve anormal kokuda vajınal sekresyondur.

Vajınal Enfeksiyon için Risk Faktörleri Uzun süren steroid ya da antibiyotik tedavisi almak Diyabet gibi sistemik bir hastalığın olması Uzun ve yoğun yaşanan stres Postmenopozal dönemde olmak Çok eşlilik

Vajınal Enfeksiyon için Risk Faktörleri •  Uygun olmayan koşullarda yapılan doğum ve kürtajlar Aşırı doğurganlık Düşük sosyo ekonomik statü (kötü çevre koşulları, beslenme bozukluğu ve yetersiz hijyen)

Vajınal Enfeksiyon için Risk Faktörleri Postmenopozal kadınlarda atrofik (senil) va-jinite sık rastlanır. Menopozda estrojenin salgılanmaması glikojenden laktik asit üretiminin durmasına neden olur. Vajinal mukoza atrofik, inelmiş ve florası alkalendir. Hafif kanlı bir akıntı, vajende yanma hissi, vulvada kaşıntı ve dispareni mevcuttur.

Vajinal enfeksiyon için başlıca etken ajanlar •  Kandida albikans, trikomonas vajinalis ve hemafilus vajinalis gibi organizmalar, • Askaris gibi parazitler, • Mekanik irrıtasyon ve kontakt ailerjenlerdir

Vajinal Enfeksiyon Değerlendirme Bulguları Akıntının özelliği Semptomların başlangıcı Beraberinde bulunan diğer semptomlar Alınan ilaçlar Kişisel hijyen Önceki hikayesi Fiziksel Muayene - pelvik muayene ve Laboratuvar Testleri

VAJINAL AKINTI NEDENLERİ VE SEMPTOMLARI Kandida albikans Beyaz, süt kesiğine benzer peynirimsi Akıntı; Vajen duvarında ve servikste beyaz plaklar; kaşıntı; vajına ve servikste inflamasyon Trikomonas Vajinalis Sarımtrak yeşilimsi,köpüklü, Pürülan, bol akıntı; Serviks ve vajende Kırmızı noktalı çilek manzarası; kötü Koku; Yanma, kaşıntı ve dispareni

VAJINAL AKINTI NEDENLERİ VE SEMPTOMLARI Nonspesifik Vajinalis (G.vajinalis) Grimsi, beyaz, homojen, az miktarda akıntı; balık gibi kötü koku   Klamidya İnce bir akıntı, kötü koku yok

VAJINAL AKINTI NEDENLERİ VE SEMPTOMLARI Servisitis Sarı, mukopürülan akıntı; Servikste erozyon;ülserasyon; Allerjenler Vajınal sekresyonda artma; Yanma Kaşıntı;kızarıklık

HİJYEN Perinenin yıkanması ve kurulanması önden arkaya (önce vulva sonra anal bölgenin temizlenmesi) doğru olmalı, Menstruasyon sırasında hijyenik bağlar günde en az 4-6 kez değiştirilmesi ve her değiştirmeden önce ve sonra ellerin yıkanması gereği hastaya öğretilmelidir. Perineal bölgenin temizliğinin sağlanmasında en iyi malzeme su ve sabundur. Spreyler, deodarantlar ve antiseptikli sabunlar iritasyona neden olurlar. Perinenin ventilasyonunu önleyen naylon ve sıkı giyeceklerden kesinlikle kaçınılmalıdır.

VULVİTİS Fizik muayene, laboratuvar testleri, tedavi ve alınacak önlemler vajinitiste olduğu gibidir.

Kaşıntı için alınması gereken önlemler şöyledir; Kalamin losyon ve sıcak kompres ya da sıcak oturma banyosu uygulamak Önerilen hidrokortizon pomat ya da anes­ tetik spreyleri uygulamak Vulvayı temiz ve kuru tutmak, bunun için her eliminasyondan sonra vulvayı su ve hafif bir sabunla yıkayarak kurutmak. Vul- vanın kurutulmasında saç kurutma maki­ nesi kullanılabilir. Vulva hijyen kurallarını kadına öğretmek

Vulvovajinitis Vulvovijinitis, vulvar ve vajinal mukoz memb-ranın inflamasyonudur. Yüzeyel dokuda irritasyon ve pürülan akıntı bulunur. Vulvovajinitis için etken ajanlar daha çok tri-komonas vajinalis (protozoo), kandida albikans (mantar), ve gardnerella( bakteri)dır.

BARTOLİNİTİS Bartolin bezlerinin inflamasyonuna gonokok, streptokok, stafilokok ve E.koli gibi değişik organizmalar neden olur. Enfeksiyon bez kanalına girer ve inflamatuvar değişiklik sonucu gelişen ödem bez kanalını tıkar. Enfekte kanal drene olamaz, şişer ve sonuçta abse gelişir. Bu durumda normal aktiviteleri bile kısıtlayacak düzeyde ağrı olabilir. Abse kendiliğinden drene olabilir ya da insizyon ile drenaj gerçekleştirilir

BARTOLİNİTİS Akut olay geçtikten sonra oluşan skar dokusu ve fibrozis, sekresyonun retansiyonuna neden olur. Daha sonra palpabl ve mobil bir kist oluşur Semptomlar kistin ölçüsü ile ilgilidir. Dispareni ya da yürürken ağrı olabilir. Kist küçük ise günde 3-4 kez nemli sıcak uygulama ve drenaj sağlanabilir. Büyük ise cerrahi olarak eksize edilir.

SERVİSİTİS Servisitis, servikal epitel ve stromanın enfeksiyonudur. Üst genital organların enfeksiyondan korunması için bir bariyer oluşturur. Serviks potansiyel patojenlere, koitusun travmasına, doğum ve düşüklere ve cerrahi işlemlere sürekli maruz kaldığı için de enfeksiyon açısından risk altındadır

Akut Servisit Streptekok, stafilokok, E.koli, klamidya, gonokok, trikomanas gibi alt genital bölge enfeksiyon ajanlarının servikse yayılmasıdır. Akut servisitisin erken tanı ve tedavisi, kronikleşmenin ve PİD nin önlenmesi açısından önem taşır.

Kronik Servisit Kronik servisitis sonucu gelişen erozyon genellikle geçmişteki doğumlarda oluşan servikal os yırtıklarının ve dilatasyonun, endoservikal epiteli bakterilere açık hale getirmesi ile oluşur. Spekulum muayenesinde, servikal os çevresinde kolay kanayan, düzensiz, kırmızı enfekte bir doku bölgesi olarak görülür. Kronik servisitis sonucu servikal ülser oluşabilir.

Kronik Servisit Servikal erozyon sarı, pürülan bol miktarda akıntı ile karakterizedir. Tanılamada; Pap smear ve şüpheli alanlardan özellikle squamokolumnar kavşaktan biyopsi alınması gerekir

PELVİSİN İNFLAMATUVAR HASTALIĞI (PID) Alt genital bölgedeki enfeksiyonun fallop tüplerine, överlere, pelvik peritona ve pelvis bağ dokusuna yayılması ile gelişir. Özellikle gonore ve klamidya enfeksiyonlarının en sık görülen komplikasyonudur. Stafilokok, streptekok ve E. Koli de PID nin nedenleri arasında yer alır.

PELVİSİN İNFLAMATUVAR HASTALIĞI (PID) Tanı ve Tedavi : RİA varsa çıkartılmalıdır. Genellikle başlangıçta hastaneye yatırılmasına ihtiyaç yoktur. Antibiyotik tedavisinin yanında istirahat etmesi, dengeli beslenmesi, cinsel ilişkiden ve vajinal duştan kaçınması gerekir. Vajen ve serviksten kültür için örnek alınır ve beraberinde geniş spekturumlu antibiyotikler ile tedaviye başlanmalıdır.

PELVİSİN İNFLAMATUVAR HASTALIĞI (PID) Eğer hastanın durumunda kötüye gidiş varsa hastaneye yatırılması gerekir. Pelvik kitle hissedilirse pelvik abse gelişmiş olabilir. Bu durumda cerrahi olarak açılıp drene edilmesi gerekir.

PELVİSİN İNFLAMATUVAR HASTALIĞI (PID) Hastane bakımında; Yoğun antibiyotik tedavisi başlanır IV tedavi ile ateşi olan hastalarda hidrasyon sağlanır Hasta, özellikle barsak sesleri yoksa ağızdan beslenmez Hastaya, vajinal drenajı temin etmek için semifovvler pozisyonunda istirahat etmesi önerilir.

PELVİSİN İNFLAMATUVAR HASTALIĞI (PID) Analjezik ve sedatifler hastanın genel rahatını sağlamak için verilir. Abdomenin ya da sırtın alt kısmının ısıtılması sirkülasyonu artırır Ateşi düşünceye kadar yaşam bulguları dört saatte bir alınır. Ağrı düzeyi ve vajinal akıntının miktar, renk, koku ve yoğunluk yönünden gözlenmesi önemlidir. Hastanın rahatını sağlamak, kokuyu gidermek ve hijyeni temin etmek için sık perine bakımı yapılır.

PID nin Komplikasyonları En sık görülen komplikasyonu abse teşekkülüdür. Bazı abseler herhangi bir cerrahi işlem gerektirmeden ve rüptür olmadan kolaylıkla tedavi edilebilir. Ancak antibiyotiğe cevap vermeyen akut PID vakaları acil cerrahi işlem gerektirir. Cerrahide enfeksiyon odağını ortadan kaldırmak amacı ile total histerektomi ve salfinjektomi planlanır. Mümkünse överler bırakılır.

PID nin Komplikasyonları PID nin diğer bir komplikasyonu infertilitedir İnflamatuvar süreç içindeki skarlaşma, tüplerin tıkanmasına neden olur. Tüplerin tam tıkanmadığı durumlarda tubal hasara bağlı dış gebelik riski de ortaya çıkar. Skar dokusu ve adhezyonlar, alt abdominal kadranda sürekli rahatsızlığa ve ağrıya yol açar.