Ahkam Defterleri: Vakıflarla ilgili çeşitli konularda mahkemelerce verilen hükümleri kapsayan defterlerdir.                 368 nolu Ahkam Defterinin 144. sayfasında bulunan muhtelif vakıflara ait ahkam kayıtları. 368 nolu Ahkam Defterinin 159. sayfasında bulunan muhtelif vakıflara ait ahkam kayıtları

796 nolu berat defterinin kapak sayfası Berat: İmâmet, hitabet, tevliyet gibi bir cihetin tevcihine veya bir rütbe, nişan veya imtiyaz verilmesi hakkındaki Padişah fermanıdır. 796 nolu berat defterinin kapak sayfası 796 nolu berat defterinin 149 nolu sayfasında muhtelif vakıflara ait berat örnekleri 796 nolu berat defterinin 273 nolu sayfasında muhtelif vakıflara ait berat örnekleri Dolap kutularında bulunan beratlardan örnekler Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan bir berat örneği.

Ferman: Üstü tuğralı ve altında bazı işaretler bulunan yazılı padişah emir ve iradesidir ki mündericatına göre muhtelif isimler alır. Berat, menşur, irsad, tahsis ve temlik fermanı gibi. Muhtelif münazaa ve mevzulara dair ne kadar ferman sadır olmuş ise hepsi Başbakanlık Arşivinde kayıtlıdır. İcabında buradan aynen suretleri alınabilir. Fermanlar her türlü şüphe ve tezvirden (yalandan) salim olduğundan mahkeme ve dairelerde mündericatı ile amel olunur. 304 nolu berat defterinin 45 ve 46 nolu sayfalarında muhtelif vakıflara ait ferman örnekleri 301 nolu Ferman Defterinin 223. sayfasında bulunan muhtelif vakıflara ait ferman kayıtları 301 nolu Ferman Defterinin 252. sayfasında bulunan muhtelif vakıflara ait ferman kayıtları

Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan hurufat defterlerinden bir sayfa. Hurufat Defterleri: Bir vakfın görevlileri ile ilgili (atama, azil, ölüm v.s.) işlemlerin yazıldığı günlük evrak defterleri olup tarih itibari ile şahsiyet ve atik şahsiyet defterlerinden daha da eskidir.                 Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan hurufat defterlerinden bir sayfa.

Hüccet: Lugatta delil manasınadır Hüccet: Lugatta delil manasınadır. Eskiden bir hükmü hâvi olsun olmasın hâkim tarafından bir hukukî hadiseye dair tanzim olunan vesikalara hüccet denirken, sonraları hâkim huzurunda ikrar takriri, akidleri ve vasi tayini ve bir hususa izin i’tası gibi hükmü ihtiva etmeyen vâkıalar hakkında yazılan vesikalara ıstılah olmuştur. Hüccetlerde hâkimin mührü vesikanın üstünde ve i’lamlarda altında bulunur. Mustafa Paşa (Kara,Merzifonlu) Vakfına ait 641 nolu defterin 222. sayfa 143 ve 144. sıralarında kayıtlı 1072,1073 Hicri (1662,1663 Miladi) tarihli 2 adet hüccet örneği. Mustafa Paşa (Kara,Merzifonlu) Vakfına ait 641 nolu defterin 307 ve308. sayfalarda 291/1 ve 291/2 sıralarında kayıtlı 1075 Hicri (1664 Miladi) tarihli 2 adet hüccet örneği.

864 nolu defterde bulunan muhtelif vakıflara ait hulasa kayıtları. Hülasa: Vakıflarda hayır hizmetlerini yerine getiren görevlilerin tayin, azil ve ölümlerine dair özet kayıtlardır. 864 nolu defterde bulunan muhtelif vakıflara ait hulasa kayıtları. 880 nolu defterin 30 ve 31 nolu sayfalarında muhtelif vakıflara ait hülasa kayıtları 880 nolu defterin 50 ve 51 nolu sayfalarında muhtelif vakıflara ait hülasa kayıtları 880 nolu defterin 240 ve 241 nolu sayfalarında muhtelif vakıflara ait hülasa kayıtları 880 nolu defterin 278 nolu sayfasında muhtelif vakıflara ait hülasa kayıtları

İlam: (Lugat) Bildirme, bildirilme, anlatma (hukuk) Bir davanın mahkemece nasıl bir hüküm ve karara bağlandığını gösteren resmi vesika. Mustafa Paşa (Kara,Merzifonlu) Vakfına ait 641 nolu defterin 168 ve169. sayfalarda 76 ve 77 sıralarında kayıtlı 1078, 1079 Hicri (1668 Miladi) tarihli 2 adet ilam örneği. 976 nolu İlam Defterinin 29. sayfasında bulunan muhtelif vakıflara ait ilam kayıtları. 975 nolu İlam Defterinin 45. sayfasında bulunan muhtelif vakıflara ait ilam kayıtları. 975 nolu İlam Defterinin 4. sayfasında bulunan muhtelif vakıflara ait ilam kayıtları.

Mübayaa Hücceti : (lugat) Mübaya: Satın alma (Hukuk) Menkul ya da gayrimenkulün satın alındığına dair şahitler huzurunda düzenlenen resmi satın alma belgesi. Mustafa Paşa (Kara,Merzifonlu) Vakfına ait 641 nolu defterin 55. sayfa 1. sırasında kayıtlı 1089 Hicri (1678 Miladi) tarihli vakfiye ve mübayaa hücceti örneği. Mustafa Paşa (Kara,Merzifonlu) Vakfına ait 641 nolu defterin 178. sayfa 85 ve 86. sırasında kayıtlı 1070 Hicri (1659 Miladi) tarihli 2 adet mübayaa hücceti örneği. Mustafa Paşa (Kara,Merzifonlu) Vakfına ait 641 nolu defterin 186 sayfa 99. sırasında kayıtlı 1071 Hicri (1661 Miladi) tarihli mübayaa hücceti örneği. Mustafa Paşa (Kara,Merzifonlu) Vakfına ait 641 nolu defterin 315. ve 316.sayfa 315, 316, 317. sıralarında kayıtlı 1075 Hicri (1665 Miladi) tarihli 3 adet mübayaa hücceti örneği. 803 nolu Hüccet Defterinin 175. sayfasında bulunan muhtelif vakıflara ait hüccet kayıtları. 803 nolu Hüccet Defterinin 142. sayfasında bulunan muhtelif vakıflara ait hüccet kayıtları

Nukut Vakfiyeleri: Herhangi bir hayratın giderlerine sarf edilmek üzere kurulan para vakıflarıdır.                 Adapazarı’nda kurulu Şaban Ağa bin Abbas Vakfına ait 1329 H. tarihli Nukut (Para) Vakfiyesi.

Şahsiyet Defteri: Vakıflarda görev yapan hizmetlilerin atanmaları, atanma tarihleri ve yerine kimin atandığını ve tedavül kayıtlarını gösteren belgedir.                 1414 167 nolu şahsiyet defterinde bulunan muhtelif vakıflara ait şahsiyet kayıtları 1415 167 nolu şahsiyet defterinde bulunan muhtelif vakıflara ait şahsiyet kayıtları 57 nolu Atik Şahsiyet Defterinin giriş sayfası. 57 nolu Atik Şahsiyet Defterinin 1. sayfası. 57 nolu Atik Şahsiyet Defterinin 33. sayfası.

5 numaralı Vezir Atik Defterinin 278, 319, 449, 533 ve 579. sayfaları

Tafsil Defterleri: Herhangi bir vakfın görevlileri, vakfın akar ve hayratlarının durumlarını belirten açıklayıcı kayıtları kapsayan defterlerdir.                 993 nolu Tafsil Defterinin 154. sayfasında bulunan muhtelif vakıflara ait tafsil kayıtları. 993 nolu Tafsil Defterinin 164. sayfasında bulunan muhtelif vakıflara ait tafsil kayıtları.

                                      Vakfiye: Vakfa dair vâkıfın takrir ve hâkimin murâfaa ve hükmünü hâvi tanzim olunan hüccettir. Vakfiyeler ale’l-ekser şu fıkraları ihtiva eder: 1-)Allaha hamd u senâ, vakfın ecr ü sevâbı hakkında vârid olan ayet ve hadisler. 2-)Vakf olunan mallar. 3-)Vakf olunan malların nasıl idare olunacağı. 4-)Vâridatın sarf yeri. 5-)Vakfın kimler tarafından idare olunacağı. 6-)Hâkimin vakfın sıhhat ve lüzumuyla hükmü. 7-)Nihayet tarih ve belgenin üst tarafında hakimin mührü. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyûd-ı Kadime ve Vakıflar Arşivinde müteaddit ve bazıları rnüzehheb yani altun yaldızlı vakfiyeler vardır. Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan Sultan II. Mahmut Vakfı’na ait 1224 H. (1809 M.) tarihli vakfiyenin 3. ve 4. sayfası. Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan Sultan II. Mahmut Vakfı’na ait 1224 H. (1809 M.) tarihli vakfiyenin 2. sayfası. Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan Sultan II. Mahmut Vakfı’na ait 1224 H. (1809 M.) tarihli vakfiyenin 3. sayfası.

Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan Hace Nevfidan Kadın Vakfı’na ait 1266 H. (1850 M.) tarihli vakfiye

Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan Sultan II Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan Sultan II. Abdulhamid Vakfı’na ait 1306 H. (1888 M.) tarihli vakfiye

Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan Cevri Usta Vakfı’na ait 1233 H. (1815 Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan Cevri Usta Vakfı’na ait 1233 H. (1815? M.) tarihli vakfiyenin 1. ve 2. sayfaları. Vakıf Kayıtlar Arşivinde bulunan Cevri Usta Vakfı’na ait 1233 H. (1815? M.) tarihli vakfiyenin 3. ve 4. sayfaları. Şerife Hatice Hatun binti es-Seyyid Mehmed vakfına ait 1258 H. Tarihli vakfiyenin ilk iki sayfası. Şerife Hatice Hatun binti es-Seyyid Mehmed vakfına ait 1258 H. Tarihli vakfiyenin son sayfası. Müderriszade Hacı Mustafa vakfına ait 1216 H. tarihli vakfiyenin 1. sayfası

Zeyl Vakfiye: Mahfuz bırakılan salâhiyete müsteniden bir vakfın aslına veya şartlarına veya ilâveten yapılan vakfa müteallik vakfiyenin altına vâkıf tarafından yapılan beyanlardır. Mahmud Efendi bin Fazlullah (Aziz Mahmud Hüdai) Vakfına ait 611 nolu defterin 7. sırasında kayıtlı 1031 Hicri (1622 Miladi) tarihli zeyl vakfiye örneği Mahmud Efendi bin Fazlullah (Aziz Mahmud Hüdai) Vakfına ait 611 nolu defterin 2. sırasında kayıtlı 1014 Hicri (1606 Miladi) tarihli zeyl vakfiye örneği

Sultan II. Mahmut Vakfı’na ait 1230 H. tarihli Vakfiye Zeyli Mahmud Efendi bin Fazlullah (Aziz Mahmud Hüdai) Vakfına ait 611 nolu defterin 6. sırasında kayıtlı 1031 Hicri (1622 Miladi) tarihli zeyl vakfiye örneği Sultan II. Mahmut Vakfı’na ait 1230 H. tarihli Vakfiye Zeyli