Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı
Advertisements

TOPRAĞIN HİKAYESİ HORİZON: Toprağı meydana getiren katmanlara horizon adı verilir. TOPRAK: Toprak taşların parçalanması ve ayrışmasıyla meydana gelen,
Mayoz Bölünme.
3. ADIM İş Sözleşmesi Düzenle. Genel kurallar İşverenin iş sözleşmesi yapma yükümlülüğü bulunmaktadır. İş sözleşmesinin süresi bir yıl ve daha fazla ise.
ÇOCUK GELİŞİMİNE GİRİŞ
Entegre Savaş Zararlı ve hastalık etmenlerine karşı kullanılan çeşitli yöntemlerin birbirini tamamlayıcı, ekosistemdeki dengeyi koruyucu şekilde uygulanmaları...
BİYOÇEŞİTLİLİK NEDİR Biyoçeşitlilik, bir bölgedeki genlerin, türlerin, ekosistemlerin ve ekolojik olayların oluşturduğu bir bütündür. Başka bir deyişle.
SPORLA İLGİLİ HAREKETLER DÖNEMİ (7-12 yaş)
Arş.Gör.İrfan DOĞAN.  Bugün otizm tedavisinde en önemli yaklaşım, özel eğitim ve davranış tedavileridir.  Tedavi planı kişiden kişiye değişmektedir,
DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ
EĞİTSEL OYUNLAR DOÇ. DR. GÜLTEN HERGÜNER BÖLÜM: 2
ŞEKER(DİABETES MELLİTUS DM) HASTALARININ YAŞAM KALİTESİNİ ARTIRMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER Şeker ya da diyabet denilen hastalık genellikle kalıtsal ve.
Tırmanma Oğlaklar için Davranışsal bir Gereksinim mi ? Türker Savaş, Cemil Tölü, Hande Işıl Akbağ, Baver Coşkun, İ. Yaman Yurtman Çanakkale Onsekiz Mart.
(YÖNETİCİ MOLEKÜLLER= ÇEKİRDEK ASİTLERİ= DNA ve RNA)
BİTKİLERDE ÜREME VE GELİŞME
MAYOZ BÖLÜNME. Mayoz bölünme bitki, insan ve hayvanlarda üreme hücrelerinin (sperm, yumurta ve polen) oluşturulmasını sağlar. Canlıların üreme organlarında.
MAYOZ BÖLÜNME. MAYOZ BÖLÜNME:Bitki, insan ve hayvanlarda üreme hücrelerinin (Sperm, Yumurta ve Polen) oluşturulmasını sağlar. Canlıların üreme organlarında.
Leyla İÇERLİ Araş. Gör. Dr. Aksaray Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü.
Genetik Transfer.
ENGELSİZ ÜNİVERSİTE FAALİYET RAPORU
HÜCRE DÖNGÜSÜNÜN KONTROLÜ
FOTOSENTEZ HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
PLASMİDLER Bir çok bakteri, kromozomlarından hariç, plasmid olarak adlandırılan küçük non-kromozomal DNA moleküllerine sahiptir. Plasmidler, genellikle.
DNA’nın İzolasyonu ve Analizi
FNP GRUBU: fatma ışık, nagehan öztürk, pınar sevindik
Mayoz Bölünme. Mayoz Bölünme MAYOZ BÖLÜNMESİ Canlıların çoğu diploit kromozom sayısına sahiptir. Ancak bitki bitleri, erkek arılar vb. canlılarda haploit.
Hayvan refahına uygun koşulların belirlenmesi
1.DİJİTAL BASKI MAKİNESİNİ BASKIYA
Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı
HALİM GÜNEŞ.
ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE YARATICILIK VE SANAT EĞİTİMİ
ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE YARATICILIK VE SANAT EĞİTİMİ
II.BÖLÜM GELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
Yoğurt Mikrobiyolojisi
Yrd.Doç.Dr. Çağdaş Erkan AKYÜREK
Faj Vektörler 8-25 kb arası fragmentleri etkin olarak taşıyabilirler
Gen Mühendisliği ve Veteriner Hekimlikte Biyoteknoloji
YÖNETİM- ÖRGÜT TEORİLERİ MODERN EKOL- SİSTEM TEORİSİ
KELİME-SÖZCÜK NEDİR? Cümlenin anlamlı en küçük birimlerine ya da tek başına anlamı olmadığı hâlde cümle içinde anlam kazanan anlatım birimlerine kelime.
Kalıtsal madde (kalıtsal molekül, genetik materyal)
ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLAR Sağlık Bilimleri Fakültesi
Yatay Gen Transferinin Hesaplanması
Biyoinformatik.
BAKTERİLERDE GENETİK MADDE AKTARILMASI
1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri :
Isı Enerjisi ve Gerekliliği
BÖLÜM 2 BİLİŞSEL GELİŞİM.
ÜNİVERSİTEDE YABANCI DİL ÖĞRETİMİNDE İNTERNET KULLANIMINA İLİŞKİN ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ Mehmet AKSÜT Nihat ÇAKIN 
Problemler – Kültür Sırasında Problemler
PROTEİN SENTEZİ. PROTEİN SENTEZİ Protein Sentezi’nin Basamakları TRANSKRİPSİYON TRANSLASYON.
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
KALITIM VE ÇEVRE I. Kalıtım II. Çevre
PERFORMANS KAVRAMI PERFORMANSIN BOYUTLARI
ARACILI GEN AKTARMA YÖNTEMİ - Agrobacterium tumefaciens -
MAYOZ HÜCRE BÖLÜNMESİ.
Gelişim ve Temel Kavramlar
DİL GELİŞİMİ KURAMLARI - II
Hastalıkların Biyokimyasal Temeli
Biyoteknoloji İçin Mikrobiyoloji 1
Agrobacterium tumefaciens Aracılığıyla Bitkilere Gen Aktarımı
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
FOTOSENTEZ.
Prof.Dr. ASuman Sunguroğlu
Sıcaklık Meyve ağaçlarının gelişmesi ve verimliliği sıcaklık ile yakından ilgilidir. Sıcaklığın yüksekliği veya düşüklüğü metabolik olayları farklı şekillerde.
Çiçekli Bitkilerde Üreme 2
METABOLİZMA Yrd. Doç. Dr. Musa KAR.
Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ile Terapötik Protein Üretimi
HÜCRE BÖLÜNMESİ.
2. HAFTA Bilimsel Araştırma Temel Kavramlar.
Hücre 1.Bölüm.
Sunum transkripti:

Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı BAKTERİ GENETİĞİ Prof.Dr. Davut ALPTEKİN Ç.Ü. Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı ADANA

Bakterilerde üreme genetik materyali olan sirküler DNA’sının ikiye katlanması ve arkasından hücrenin ikiye bölünmesi ile olur. Ancak bu üreme şekli bakterilerde genetik değişiklik oluşturmaz. Oysa bakteriler doğada sürekli değişim içerisindedir. Bu değişimi sağlayan da bir bakterinin genetik materyalinin bir kısmının başka bir bakteriye aktarılması ile oluşur.

Verici bir bakteri hücresinden alıcı bir bakteriye genetik materyalin bir kısmı aktarılarak sonuçlanan olayda alıcı hücre genetik materyalinin yalnızca bir kısmı için diploit duruma geçer. Böylece kısmi zigot (merozigot) oluşmuş olur. Aslında haploit olan bakteri kromozomu yalnız bir bölümünde diploit olur. Bu olaya kısmi karışım yada meromiksis denir. Burada verici hücreden alınan genetik parçaya ekzogenot, bu parçanın alıcı hücredeki karşılığına da endogenot adı verilir.

Alıcı bir bakteriye bir DNA parçası kendiliğinden, bir faj aracılığı ile veya iki bakteri arasında oluşan bağlantı aracılığı ile geçerek alıcı bakterinin DNA’sı yeni bir kombinasyon oluşturur. Bu olaya rekombinasyon, oluşan melez bakteriye de rekombinant adı verilir. Bakterilerde rekombinasyona yol açan başlıca olaylar transformasyon, transdüksiyon ve konjugasyon olaylarıdır.

A-TRANSFORMASYON Ortada ikinci bir canlı hücre ya da bakteriyofaj bulunmaksızın verici hücre tarafından bırakılmış, ortamdaki parçalanmış DNA'nın alıcı hücre tarafından alınarak rekombinant hücreler oluşmasına transformasyon denir. DNA, ortama genellikle verici hücrelerin parçalanması ya da bazı kimyasal maddeler kullanılarak ekstraksiyonu ile verilebilir. Ancak alıcı hücre tarafından alınabilmesi için DNaz enzimi etkisinden korunmuş olması ve alıcı hücrenin dışarıdan gelen DNA moleküllerini hücre içine alabilecek yetenekte bulunması gereklidir.

Fred Griffith (1928), Avery ve ark Fred Griffith (1928), Avery ve ark. (1944) genetik materyalin bakteriler arasında geçiş gösterdiğini, yani transformasyon olayını açıkladılar.

Griffith’in çalışmalarından elde edilen sonuçlar: Saflaştırılmış transformasyon yapan faktörün beklenildiği gibi kimyasal yapıda olduğu, Elde edilen materyalin genel özelliklerinin DNA’ya benzediği, Protein veya lipidlerin ortamdan uzaklaştırılması sonrası transformasyon yapma aktivitesinde bir kayıp olmadığı, Tripsin ve kimotripsin gibi polipeptid kıran (protein parçalayan) enzimlerin transformasyon yapan aktiviteyi etkilemediği, RNaz’ın transformasyon üzerine etkisinin olmadığı, Ortama DNaz ilavesi ile transformasyon tamamen ortadan kalktığını belirlemişlerdir.

Griffith’in çalışmaları moleküler çalışmaların gelişmesinde önemli bir adım olmuştur. 1944’lere kadar proteinlerin genetik bilgiyi taşıdığına ve bu nedenle DNA’nın ikinci rolde kaldığına inanılıyordu. Ancak sadece saf DNA’nın genetik özgüllüğe sahip olduğunu belirtir makalelerin ortaya çıkması ile bu durum tamamen değişmiştir. Nihayet Hershay ve Chase’nin deneyi ile genetik materyalin protein olmadığı yani DNA olduğu kesinlik kazanmıştır.

A.Hershay ve M.Chase Deneyi (1952) (Genetik materyalin Proteinmi/DNA’mı olduğunun ispatı)

Doğada Spontan Transformasyon Doğada bakteriler arasında spontan transformasyonun oluştuğu artık kabul edilmektedir. Çeşitli bakteriler ile yapılan çalışmalar bunu kanıtlamıştır. Bu olgunun yeni gen düzenlemelerinin ortaya çıkmasına neden olarak doğada Doğal Seçim (Natural Selection) yasalarının işlemesinde aracı olduğu ve türlerin doğal gelişiminde önemli rol oynadığı kabul edilebilir. Çünkü doğada sürekli olarak yeni bakteriler yeni çevre koşullarına karşı direnç geliştirmekte ve dirençli olanlar ancak yaşamını sürdürebilmektedirler.

Transformasyon için gerekli şartlar DNA Segmentleri ve Alıcı Hücreye Giriş Transformasyon; ortamdan moleküler ağırlığı büyük olan DNA parçalarını alabilen bakterilerde oluşabilmektedir. Bu bakteriler Mol. ağırlığı 4x105 Dalton'dan küçük olan DNA parçalarını içlerine alamazlar. Ör. Pnömokoklarda 5x106, H. influenzae’de 1.5x107 Dalton DNA parçasını içlerine alabilmektedirler. Bakteri transformasyonunda DNA molekülünün üst sınırı yoktur. Örneğin; 1.2x108 Dalton olan DNA parçası bir bakteri tarafından alınabilmektedir. Fakat insan DNA’sı gibi çok büyük parçalar da alıcı hücre tarafından alınamaz.

Ortamdaki DNA Miktarı ve Transformasyon Oranı Yapılan çeşitli çalışmalar sonucunda; ortamda serbest olarak bulunan DNA konsantrasyonunun yaklaşık olarak 50 μg/ml olduğu zaman transformasyonun oluştuğu görülmüştür. Bu noktadan itibaren DNA yoğunluğundaki artış transformasyon sayısını da artırmaktadır. Ancak DNA yoğunluğu, her alıcı hücre başına yaklaşık 50 DNA segmenti sınırını aşması ile transformasyon sayısında bir artış olmadığı da saptanmıştır.

Yeterlilik (Kompetans) Bakteri hücresinin DNA segmentini alabilme yeteneğine yeterlilik (kompetans) denilir. Bakteri, yaşam döngüsü içinde sadece kısıtlı bir dönem içinde bu yeteneği kazanır. Kazanılan bu yetenek hücrenin fizyolojik durumuna göre ortaya çıkmaktadır. Yani her bakteri hücresinin 30 dakika da bölündüğünü düşünürsek bu sürenin her hangi bir dakikasında bu özelliği kazanır ve kaybeder. Yani hücrenin yaşam döngüsünün çok kısa bir dönemi ile sınırlıdır. Ancak bu süre bakterinin türüne ve çevre koşullarına bağlı olarak kısa veya uzun süreli olabilir.

DNA'nın Bütünlüğü ve Hücrelere Girişi Transforme olacak DNA segmentlerinin belli büyüklükte olması gerektiği yanında, çift sarmallı orijinal hallerini korumuş olmaları zorunludur. Ancak zincir bir kez alıcı hücreye girdikten sonra transformasyonun olabilmesi için tek bir zincir yeterlidir. Yeni bakteriye giren tek zincir DNA bakterinin mezozomuna tutunarak kendi eksik zincirini tamamlar.

DNA-Konak (Alıcı Hücre) Bağlantısı ve DNA'nın Alıcı Hücreye Girişi Transformasyon öncesi DNA-hücre bağlantısı geçici durumda olabilir. Yani dışarıdan gelen DNA, alıcı hücrenin salgıladığı DNaz aktivitesine duyarlıdır ve parçalanır. Transformasyon esnasında ortama DNaz ilave edilirse 1 saniye sonra da ortama yeniden DNA parçaları konulsa dahi hiç bir transformasyon elde edilmez. Çünkü ortama konan DNaz ortamdaki bütün DNA’yı parçalar. DNA-hücre bağlantısı kalıcı durumda olabilir. Yani dışarıdan gelen DNA, alıcı hücrenin salgıladığı DNaz aktivitesine dirençlidir. Bu durumda DNA parçalanmaz ve transformasyon oluşur.