KONU:BİNALARDA YALITIM GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ  DERSİN KODU ve ADI: İNM 204 YAPI TEKNOLOJİLERİ-II KONU:BİNALARDA YALITIM HAZIRLAYANLAR: 111808014- ERCÜMENT KEKEÇ 111808008- HAKAN TALHA FERAH 111808013- SELAHATTN KARAGÖZ 101808022- CİHAN SEZEN ÖĞRETİM ÜYESİ: Prof. Dr. METİN ARSLAN

Teknolojik gelişmeler, Estetik anlayışın değişmesi, Günümüzde;   Teknolojik gelişmeler,  Estetik anlayışın değişmesi,   Ekonomik zorlamalar   yapılarda YALITIM problemini de beraberinde getirdi.

Bir yapının;  - Fonksiyonel, - Dayanımlı (yatay ve düşey yüklere karşı), - Dayanıklı (dürabilite: atmosfer etkileri, kimyasal reaksiyonlar, yangın), - İç konfor koşullarını sağlayan,  - Estetik ve  - Ekonomik olması istenir.

Bu koşulları sağlayabilmesi için o yapının; Mimari ve Statik Projesi yanında, Yapı Fiziği Projesi de gereklidir.

- Nem su buharı difüzyonu YAPI FİZİĞİ genleşme -        Isı ısı iletimi -        Nem su buharı difüzyonu -        Su yoğuşma, zemin ve yağmur suyu (zeminde, duvarlarda, çatıda) gürültü kontrolü -        Ses oda akustiği aydınlatma (doğal ve yapay) -        Işık güneş kontrolü (gölgeleme) -        Dayanıklılık (dürabilite – kalıcılık) -        Yangın konularıyla bunların etkilerine karşı alınacak önlemleri ve yapısal detayları kapsar.

Bir yapıda;  ISI  NEM  SU etkileri birarada ele alınmalı.

Su yalıtımı nedir? Yapılarımıza zarar veren en önemli faktörlerden biri de sudur. Yapılarımız; yağmur, kar, toprağın nemi, yapının inşa edildiği zemindeki yeraltı suyu gibi dış kaynaklı su ile banyo ve tuvalette kullanılan iç kaynaklı suya maruz kalır. Yapımızı ve konforumuzu tehdit eden sudan korunmak için yapılan işlemlere su yalıtımı denir.

Binaların ömürlerini ve dayanıklılığını etkileyen en önemli tehlikelerin başında su gelmektedir. Binalara sızan sular; yapıların gövde ve taşıyıcı kısımlarındaki donatıları korozyona uğratarak yük taşıma kapasitesinin düşmesine neden olur. Binaların ana taşıyıcı sistemlerinin tamamında bozulmalara yol açarak; en ufak bir yer hareketinde ve depremde binalarda çatlak ve kırılmaların oluşmasına neden olur. Binaların su alması insan sağlığına zararlı küf, mantar, çiçeklenme, kararma ve diğer organik maddelerin oluşmasına yol açarak; binayı ve insan sağlığını tehdit eder duruma gelmektedir. “Duvarı nem, insanı gam öldürür” ata sözü yıllardır söylenmektedir. Fakat binalarda su yalıtımı yasal bir zorunluluk haline getirilmediğinden; bir deprem ülkesi olan ülkemizde insan yaşamına gerekli özen ve hassasiyet gösterilmediği kanısı hakim olmaktadır.

Yağmur, kar, çiğ, yer altı suları, bina içi kullanma suları (mutfak, banyo, tuvalet gibi ıslak hacimlerdeki su kaçakları), binanın inşa edildiği zeminde bulunan basınçlı veya basınçsız yeraltı suları nedeniyle binalar suya maruz kalmaktadır. Binaların bu şekilde su alması nedeniyle; insanın yaşam konforu ortadan kalkmakta ve bina tehdit eder konuma gelmektedir. Dünyada ve ülkemizde; binaların su almaması konusunda üretim ve çalışmalar yapan; su yalıtım sektörü bilgi ve teknolojik olarak çok ilerlemiştir.

SU YALITIMININ FAYDALARI NELERDİR: 1-Su Yalıtımı Binaları Korur Suyun binalarda yarattığı hasar; özellikle deprem tehdidinin bulunduğu bölgelerde can ve mal güvenliği açısından en önemli tehlikelerden biridir. Herhangi bir yoldan yapı donatısına sızan su, donma ve ısınma veya kimyasal tepkimelere girerek bina donatısının korozyonuna neden olmaktadır. Donatının korozyona uğraması ile dayanım gücü zayıflayacak ve binanın ömrünü olumsuz yönde etkileyecektir.

Suyun binalarımızın dayanıklılığına vermiş olduğu zararı genellikle gözle göremeyiz, ancak sonuçlarıyla karşılaştığımızda fark edebiliriz. Büyük bir depremde, korozyona uğramış bir binanın ayakta kalması hemen hemen mümkün değildir. Bu nedenle özellikle Türkiye gibi deprem kuşağında bulunan ülkelerde su yalıtımının yaşamsal bir önemi vardır.

Korozyonun zararlı etkileri Genel olarak beton, içine gömülmüş donatıyı korozyona karşı korur. Donatı, betona gömülür gömülmez oluşan ince film tabakası çeliğe yapışır ve korozyona karşı dayanım oluşturur. Bu dayanım betonun yüksek alkali ortamına ve elektriksel dirence doğrudan bağlıdır. Betonun kılcal boşluklarındaki nemde bulunan iyonlar elektriksel iletkenlikte rol oynar. Ortam şartlarının durumuna göre oluşan bir hızda, donatı yüzeyinde donatı hacminin 2.5 katı büyüklükte demir oksit oluşumları meydana gelir.Oluşan pas, yetersiz pas payı sorunu da varsa, mevcut betonu çatlatır. Betonun dökülmesiyle beraber donatı açığa çıkar. Havayla temas nedeniyle de korozyon hızındaki artış kaçınılmaz olur.Korozyona bağlı olarak donatı kesitinde oluşan kayıp, donatının başlangıçta tasarlanan hesap değerlerini karşılayamamasına neden olur.

2- Su Yalıtımı İnsan Yaşamına Konfor Sağlar Su, insan için ne kadar vazgeçilmezse bir o kadar da yapılarımız için korunulması zorunlu bir öğedir. Toprağın nemi ve basınçsız su, yapı elemanı gözeneklerinden geçerek iç ortam yüzeyinde küflenme, siyah leke ve mantar gibi organizmaların oluşmasına neden olur. Bu yüzden iç yüzeyde bulunan ahşap gibi doğal malzemelerin çürümesine, sıvaların kabarıp dökülmesine, kolon ve perde duvarlardaki donatının paslanmasına neden olarak konforumuzu bozar.

Nem ve nemin yol açtığı küf binalarda kötü kokuların oluşmasına yol açar. Bu durum ortamda bulunan insanları rahatsız edecektir. Su yalıtımı sayesinde nemin önlenmesi, insan konforu açısından olumsuzluk yaratan bu kötü kokuların yayılma olasılığını da ortadan kaldırır. Su yalıtımı, suyun binaların zayıflamasını engelleyerek konforlu yapıların elde edilmesini sağlarken, bakteri, küf vb. organizmaların oluşmasını önler.

3- Su Yalıtımı Ekonomiye Katkıda Bulunur Ekonomik değerleri günümüzde giderek artan yapıların uzun ömürlü olması gerekir. Bugün bir yapının kullanım ömrü yaklaşık 50 yıldır. Suyun olumsuz etkileri yapıların kullanım ömrünü azaltır. Bu da ülke ve kişi ekonomisi için önemli bir kayıptır. Su yalıtımıyla bu kayıp da giderilmiş olur. Ülkemizin yüzölçümünün %92’si ve nüfus yoğunluğu olarak yüzde 95'i deprem kuşağında bulunmaktadır. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı'nın verilerine göre son 58 yıl içerisinde meydana gelen depremler; 58 bin 202 vatandaşımızın hayatını kaybetmesine, 122 bin 096 vatandaşımızın yaralanmasına ve yaklaşık 411 bin 465 binanın yıkılmasına veya ağır hasar görmesine neden olmuştur.

Su yalıtımının inşaat aşamasındaki maliyeti, bina maliyetinin yaklaşık % 3'üdür. Binaların sağlamlığı insan yaşam güvenliği açısından göz önünde bulundurulması gereken en önemli unsurdur. Buna bağlı olarak su yalıtımının sağladığı yarar, maliyetten çok daha önemlidir

Yapılacak su yalıtımı; yapınızın taşıyıcı kısımlarında yer alan demirlerin paslanmasını ve taşıma kapasitesinin azalmasını engelleyerek, binanın depreme karşı dayanıklılığını artıracaktır. Su yalıtımı binalarda; -Binalarda bakteri ve küf oluşmasını engeller. - Suyun çatılardan veya tavanlardan damlamasını, bodrumları basmasını önleyerek sağlıklı, konforlu ve güvenli ortamlar sağlar. - Yapıların bakım giderlerini azaltır. - Su depolarında ve havuzlarda su kaçaklarını önler ve su kalitesini korur.

SU YALITIMIN UYGULANDIĞI YERLER: Etkin bir su yalıtımı için, yalıtım uygulamasının, binanın temelinden çatısına kadar tüm yapı elemanlarını kapsaması gerekir. -Toprak ile temas eden duvarlar, temeller ve zemine oturan döşemeler, suyun yapı dışında birikebileceği veya suyun basabileceği seviyenin altındaki dış duvarlar, balkonlar, teras ve eğimli çatılara, -Banyo, lavabo, mutfak ve banyo gibi ıslak hacimlere, -Suyun içerisinde kalmasını istediğimiz su deposu, suni gölet ve havuz gibi yapılara yapılır.

Bir yapıyı etkileyen sular: 1.Yeraltı Suları: Zemin suyu seviyesine göre basınçlı veya basınçsız etki 2.Yüzeyde biriken su: Metrolar, üzerinde gezilen teraslar, köprüler ve mutfak-banyo gibi hacimlerde 3.Yapının fonksiyonu gereği olan su: Su deposu, baraj gibi yapılarda

4.Yağışlar nedeniyle yapı bünyesine giren su: Yağışlar nedeniyle zemin suyunun yükselmesi, meteorolojik verilere göre detaylandırma 5.Sızıntı suları: Yanlış detaylandırma veya uygulama ile bakım ve onarım eksikliği nedeniyle

6.Yapım sırasında yapı bünyesinde kalan su: Beton ve harçlardaki suyun yüzeye taşıdığı madensel tuzları kuruma sırasında yüzeyde bırakması ve çiçeklenme 7.Yoğuşma nedeniyle oluşan su: Terleme ve kondansasyon sonucu oluşan suyun kılcallık yoluyla tüm yapıya yayılması

Bir yapı elemanının geçirimli olması sonucunda; i) Yapının görünümü önemli ölçüde bozulur (eriyerek yüzeye çıkan madensel tuzların neden olduğu çiçeklenme ve terleme sonucu oluşan küflenme). ii) Yapı rutubetli olur, konfor koşulları kötü yönde etkilenir. iii) Isı iletkenliği artar, daha çok ısı kaybı olur.

iv) Yapının fonksiyonu nedeniyle geçirimsiz olması gerekiyorsa amaca ulaşılmamış olur. (Su deposu, baraj gibi yapılarda suyun çevreye sızmaması, çevredeki kirli suların iç hacimdeki suya karışmaması gerekir.)

v)Malzeme bünyesine giren su; - bazı maddelerin eriyerek yıkanmasına ve dolayısıyla boşluklu bir yapı oluşmasına, - Suyun kimyasal maddeler içermesi halinde malzeme bünyesinde reaksiyona girerek kristalleşmeye ve hacim artışına, - düşük sıcaklıklarda donan su ise çatlaklara neden olur. Böylece yapı dayanımını yitirir.

Geçirimsiz bir yapının dürabilitesinden sözedilebilir Geçirimsiz bir yapının dürabilitesinden sözedilebilir. Betonarme yapılarda donatı korozyonu ile sismik yükler arasında sıkı bir ilişki vardır.

Yalıtımda temel ilkeler: Su yalıtımı; Yalıtımda temel ilkeler: Su yalıtımı; Suyun geldiği yöne, Isı yalıtımı; Yapı elemanının soğuk tarafına, Buhar kesici; Yapı elemanının sıcak tarafına uygulanmalı.

Bir yapıda Yapı Fiziği konuları; Yapı- kullanıcı ilişkisi:Yaşamsal konforun sağlanması, Fonksiyonellik, Yapı-çevre ilişkisi: İklimsel veriler, ekoloji, enerji tasarrufu Yapı ömrü:Yapının kalıcılığı, bakım- onarım masraflarının en aza indirilmesi yönleriyle incelenmeli ve optimum çözüm aranmalıdır.

Bir yapının yapı fiziği kurallarına uygun olarak yapılması ek parasal yük gerektirir, buna karşın; yaşam konforu ve yapı ömrü artar, işletme masrafları minimuma iner, çevre korunur ve enerji tasarrufu sağlanır.

Suyun katı cisimlere göre daha iletken olması nedeniyle, bünyesinde boşluk veya gözenek bulunan yapı malzemelerinin ısı iletkenlik değerleri boşluk veya gözeneklerinde bulunan su miktarına bağlı olarak değişmektedir. Yapı malzemelerinin ısı iletlenlikleri, tam kuru halde en düşük, tüm boşlukları su ile dolmuş durumda ise en yüksek değerdedir.

Buhar çıkışı serbest çakıl bitümlü çakıl su korunumu ısı tutucu buhar kesici eğim betonu taşıyıcı konstrüksiyon tavan sıvası

ÇATI ARASI KULLANILMAYAN KIRMA ÇATILAR (ÇİFT YÖNLÜ KIRMA ÇATILAR) 1 2 3 4 5 6 7 1- Çatı Örtüsü 2- Su Yalıtımı Membranı 3- Çatı Tahtası 4- Havalandırılan Çatı Arası Boşluğu 5- Mineral Yünlü Isı Yalıtımı 6- Betonarme Plak veya Asmolen Döşeme veya Gazbeton Döşeme Paneli 7- Tavan Sıvası

TERAS ÇATILAR YÜRÜNMEYEN TERAS ÇATILAR YÜRÜNEN TERAS ÇATILAR 5 2 1 4 3 1- Döşeme Kaplaması 2- Harç 3- Koruma Betonu 4- Su Yalıtım Membranı 5- Mineral Yün Isı Yalıtımı (Çift Kat Olursa Şaşırtmalı) 6- Buhar Kesici Membran 7- Buhar Dengeleyici (Gerektiğinde) 8- Eğim Betonu 9- Betonarme Plak veya Asmolen Döşeme veya Gazbeton Döşeme Paneli 10-Tavan Sıvası A- Mineral Kaplı Su Yalt. Memb. B- Su Yalıtım Membranı C- Mineral Yün Isı Yalıtımı D- Buhar Kesici Membran E- Buhar Dengeleyici F- Eğim Betonu G- Betonarme Plak veya H-Tavan Sıvası YÜRÜNMEYEN TERAS ÇATILAR YÜRÜNEN TERAS ÇATILAR 5 2 1 4 3 A B C D E 6 8 H F 9 7 G 10

TERS TERAS ÇATILAR YÜRÜNEN TERAS ÇATILAR YÜRÜNMEYEN TERAS ÇATILAR 2 1 1- Döşeme Kaplaması 2- Karo Takozları veya Harç (Harç Olması Durumunda Altında Çakıl Kullanılmalıdır) 3- Ayırıcı Keçe 4- Ekstrüde Polistiren Köpük Isı Yalıtımı 5- Su Yalıtım Membranı 6- Eğim Betonu 7- Betonarme Plak veya Asmolen Döşeme veya Gazbeton Döşeme Paneli 8- Tavan Sıvası A- Çakıl B- Ayırıcı Keçe C- Ekstrüde Polistiren Köpük D- Su Yalıtım Membranı E- Eğim Betonu F- Betonarme Plak veya G- Tavan Sıvası YÜRÜNEN TERAS ÇATILAR YÜRÜNMEYEN TERAS ÇATILAR 2 1 3 A B C 4 6 F 7 5 D G 8 E

Bir yapının suya karşı yalıtılmasında önce; yapı elemanının kendisinde ve birleşim yerlerinde geçirimsizliğin sağlanması gerekir. (Beton ve harç üretimi sırasında akışkanlaştırıcı katkı maddeleri ve geçirimsizlik sağlayan kimyasal ve mineral katkılar kullanmak gibi).

Bu önlemlerin yetersiz kalması halinde ek olarak yüzeysel su yalıtım malzemeleri kullanılır.

Yüzeysel su yalıtım malzemeleri: Su yalıtım örtüleri: - Bitümlü ötüler . Okside bitümlü ötüler . Polimer bitümlü ötüler - Sentetik Örtüler Sürme esaslı malzemeler: - Bitüm esaslı malzemeler . Bitüm emülsiyonları . Bitüm solüsyonları . Elostomerik likit bitümler - Kristalize esaslı malzemeler - Çimento esaslı malzemeler - Pöliüretan esaslı malzemeler

Yapı elemanından suyun geçişi üç şekilde olur. I. Çapı 1 mm – 2 Yapı elemanından suyun geçişi üç şekilde olur. I. Çapı 1 mm – 2.5 mm arasında olan kılcal borulardan suyun dikey veya yatay olarak ilerlemesi II. Yüzeysel birikinti sularının yerçekimi etkisiyle yapı bünyesine girmesi III. Basınç etkisi ile suyun yapı bünyesine girmesi (basınç etkisi su depoları ve barajlarda içten dışa doğru, zemin suyunun etkisi ise dıştan içe doğru)

Sıvının Yüzeyi Islatması

Basınçlı zemin suyuna karşı iç yalıtım uygulaması

Basınçlı zemin suyuna karşı dıştan uygulanan dış yalıtım

Basınçlı zemin suyuna karşı içten uygulanmış dış yalıtım

YANGIN YALITIMI NEDİR? Endüstriyel gelişimle birlikte hayatımızın tüm alanlarında daha fazla enerji kullanmaya başladık. Daha çok enerji kullanımı, rahatlık ve konforu beraberinde getirdiği kadar çeşitli riskleri de getirmiştir. Bu risklerin en önemlilerinden biri deyangın riskidir. İnsanoğlu ateşle tanışmasının ardından 4 bin yılı aşkın süredir yangına karşı savaş veriyor. Önceleri sadece su ile yapılan ve genelde soğutmaya yönelik olan çalışmalar, 2. Dünya Savaşı sonlarına doğru bilimsel yaklaşımlara yönelim başlamıştır. Bu bilimsel çalışmaların kökeninde, günümüz gelişmiş ülkelerde gerçekleştirilen endüstri devriminin hızlı ve düzensiz gelişimi yatmaktadır.

Türkiye’de yangın yalıtımı en az bilinen yalıtım türleri arasında yer almaktadır. 2002 yılında çıkan, binaların yangından korunmasına yönelik yönetmelik sonrası projeler yangın yalıtımlı olarak uygulanmaya başlanmış ve özellikle insanların yoğun olarak bulunduğu alışveriş merkezleri, sinemalar ve ticari yapılarda yangın yalıtımına önem verilmiştir.

Yangın yalıtımının temel hedefi insan yaşamını korumaktır Yangın yalıtımının temel hedefi insan yaşamını korumaktır. Evlerde ve işyerlerinde kullanılan malzemelerin büyük çoğunluğu yanıcı olduğundan yangın riskini arttırır. Hiçbir ürün için yanmaz demek doğru tanımlama olmaz. Önemli olan binaların yangına dayanıklılık süresini artırmak. Müdahale süresini uzatarak soğutmaya yardımcı olmak ve oradaki insanların binadan kaçacak yeterli zamanı bulmasını sağlamaktır. Kısa bir ifadeyle yangın yalıtımı, durdurulabilen veya yavaşlatılabilen bir felaket olan yangının vereceği zararlara minimize edebilmek için uygulanır.

Yangın kontrolden çıkmış bir yanma olayıdır ve müdehale edilmez ise her alanda az ya da çok maddi manevi zarar verir. Can ve/veya mal kaybına sebebiyet verdiğinden de önlenmesi, önlenemediği durumlarda en kısa zamanda söndürülmesi gerekir. DİKKAT : Yangın yalıtımı yangının çıkmasını tamamı ile önleyecek ya da yapıya ve/veya içinde bulunanlara hiçbir zarar verdirmeyecek bir çözüm değildir.

Yangın yalıtımında temel amaçlar kısaca şöyledir: Taşıyıcı sistemin stabilitesini koruyarak belirli bir süre ayakta kalmasını sağlamak, böylece yangın dolayısı ile bina çökmeden güvenli bir şekilde terkedilmesi için imkan ve zaman sağlamak. Yangının oluşturduğu çok yüksek ısı ve dumanın yayılmasını geciktirmek. Yangına dayanıklı malzemelerle yatayda veya düşeyde bölmeler yaparak yangının yayılmasını önlemek,

• Yangın ortamında belli bir süre yangından kaçış yollarının kullanılabilmesi için temiz hava, elektrik vb sistemler açısından güvenli ortamlar sağlamaktır.

Yangına dayanıklılık ve yayılma konusunun en önemli unsuru olan yapı ve malzemeler, aşağıdaki temel nedenlerden etkilenirler. Bu nedenlerin tek tek incelenmesi yangın yalıtımına karşı en iyi uygulamayı getirir. Bu nedenle; Radyasyon, (bir kaynaktan çevreye enerji taşınımı) Kondüksiyon,(madde veya cismin bir tarafından diğer tarafına ısının iletilmesi ile oluşan ısı tranferinin bir çeşidi) Konveksiyon, (taşınım; katı yüzey ile akışkan arasında gerçekleşen ısı transferinin bir çeşidi) Hava ile absorbsiyon yüzeyinin değerlendirilmesi, (enerjiyi veya diğer bir maddeyi emebilme, soğurma yeteneği olan yüzey ve temas eden havanın değerlendirilmesi)

Hava sirkülasyonu, Malzemenin tutuşma sıcaklığı, Konstrüksiyon, Yükseklik, Birim yayılma yüzeyi, Projelendirme, Üretilen, işlenen ve depolanan maddenin özelliği, Kullanılan insan, Yangının yayılmasına neden olan ortak alanlar ve Dekorasyon gibi hususlar değerlendirilmelidir.

Değişik yasalar, tüzükler, yönetmelikler, yönergeler vb yangın çıkış ihtimallerini azaltmak, bir yangında yayılımı sınırlamak ve bireylere uygun kaçış yolları sağlamak suretiyle can güvenliğine yönelik gerekleri içerir. Yangın tehlikesini mümkün olduğunca aza indirmek ve yangına çabuk müdahale etmek için daha binaların tasarımı döneminde bir dizi önlem düşünmek, inşaat döneminde uygulamak ve işletme döneminde işlerliğini sağlamak gerekir.

DİKKAT: İyi bir yalıtım için öncelikle yalıtacağınız yapının inşa koşul ve malze bilgilerine sonra en uç değerleri düşünerek çevre koşul bilgilerine ve detaylı kullanım bilgilerine sahip olduğunuzdan emin olunuz! DİKKAT:Yapıda bulunan tüm sistemlerin birbiri ile ve barındırdığı insan ve/veya diğer canlı sistemleri ile senkronize ve tamamlayıcı olarak çalışacak şekilde tasarlanmış ve çalışır halde olmasına önem veriniz!

Ülkemizde “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”26 Temmuz 2002 tarih ve 24827 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Ancak bu yönetmeliğin uygulanması aşamasında pek çok aksaklıklar yaşandı. Özellikle yeni yapılan binalar dışında mevcut binalarda da önlem alınması ihtiyacı, yangından korunma konusundaki teknolojik gelişmeler, ayrıca AB müktesebatına uyum kapsamında hazırlanan değişiklikler, yönetmelikte bazı hükümlerde değişikliği kaçınılmaz hale getirdi. Bunun üzerine, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından bir yönetmelik taslağı hazırlanarak ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından görüş istendi. Avrupa ve dünya ülkeleri değerlendirildiğinde mevzuat ve uygulama olarak son derece geride olduğumuz pek çok konudan biri olan yangın yalıtımının yeni yönetmeliklerle ve gerçekçi değişiklik ve uygulamalarla standartları yakalayacağını umuyoruz.

Yangın yalıtımı; Ortaya çıkabilecek bir yangın’da can ve mal kaybını en aza indirmek için yapılarda bu yönden alınan önlemlere yangın yalıtımı denilmektedir.Yangından korunma olarak aklımıza gelen ilk şey yangın söndürücüler, su, yangın ve ısı alarm sistemleridir..Oysaki bunların en başında yapılarda yangın için alınan önlem, yangın yalıtım malzemeleri ile gerçekleştirilir..Bu işlem yapıların projelerinde başlamaktadır..Yangın yalıtımından ziyade yapılarda yangın merdivenleri, yangın söndürücü sistemler vs..Yangın yalıtımları yangın esnasında alevlerin komşu dairelere, yapılara vs ulaşmasını geciktirmek ve bize zaman kazandırmak açısından yangın yalıtımı büyük önem taşımaktadır.

Yangın yalıtımı’nın önemi; Yangın yalıtımı, can ve mal kayıplarını azaltır. Yapıların malzemesinin yüksek sıcaklıklara maruz kalmasını önler. Çıkan yangında alevlerin diğer yapılara sıçramasını inler. Yangının kontrol altına alınmasını kolaylaştırdığı gibi yangın’a kısa sürede müdahale edilmesine olanak sağlar.

Başlıca yangın yalıtım malzemeleri; Yapı yalıtımları: (Camyünü, tasyünü, alçı panolar, lifli çimento panolar, seramik yünü, perlit, vermikülit, cam köpügü, kalsiyum silikat, özel mastikler, ısı ile genlesen özel boyalar, özel kapı ve cam fitilleri.) Yangın’a dayanıklı camlar: (E, El sınıfı)

Yangın yalıtımı nasıl yapılır ve uygulama yerleri; Yangın yalıtımı, yapıların proje aşamasında başlar..Yangın yalıtımında yanmaz (A sınıfı) ve ısı geçişine yüksek direnç gösteren camyünü (beyaz), taşyünü, alçı levhalar, perlit, vermükülit vb. özel malzemeler; yapının duvarlarına, tavanlarına, döşemelerine ve hava kanallarına sabitlenir. Pencerelere yangına ve ısıya dayanıklı özel camlar konulur..Yapıların taşıyıcı kısımlara ve dışardan yangının sıçramaması için çatı ve cephelere yangın yalıtımı yapılır. Kazan dairesi gibi özel odaların duvarlarına, duman gazlarının ve ısının yayılmaması için hava kanallarına ve tesisat borularının geçtikleri bölgelere de yangın yalıtımı uygulamaları yapılır.

Yangın Yalıtımı Yangın yalıtımı yangının çıkmasını önleyecek ya da yapıya hiçbir hasar verdirmeyecek bir çözüm olarak adlandırılabilir. Yangın tehlikesini mümkün olduğunca aza indirmek ve yangına hızlı bir şekilde müdahale etmek için binalarım tasarım döneminde göz önüne alınmalı ve bina yapım aşamasında da bu önlemler titizlikle uygulanmalıdır. Gelişmiş ülkelerin hemen hepsinin yangın konusunda kendilerine özgü standartları bulunmaktadır. Ülkemizde ise yangın standardı Alman DIN 4102’ yi dikkate alarak geliştirilmiştir. DIN 4102 bu konuda en geçerli standartlardan biri olarak kabul edilmektedir.

Yapı malzemelerinin DIN 4102’ye göre ateşe ve ısıya karşı dayanıklılıkları şöyle sınıflandırılmaktadır ; Yanamayan Malzemeler : A1 : Hiç Yanmaz B2 : Zor Yanıcı Yanıcı Malzemeler : B1 : Zor Alevlenici B2 : Normal Alevlenici B3 : Kolay Alevlenici

Alman DIN 4102 yapı bileşenlerini de yangına karşı dayanıklılıklarına göre sınıflandırmıştır. Yapı bileşenlerinin yangının yayılmasına engel olabildiği süreler ; Yangına Son Derece Dayanıklı : En Az 180 dakika – F180 Yangına Çok Dayanıklı : En Az 120 dakika – F120 Yangına Dayanıklı : En Az 90 Dakika – F90 Yangın Çok Önleyici: En Az 60 Dakika – F60 Yangın Önleyici : En Az 30 Dakika – F30 Yukarıdaki “F” simgesi (kcal/m2) değerleri, yangın yükü olup, bir yapıda bulunan tüm yanabilen malzemelerin yanma değerinin yapının tüm alanına bölünmesi ile elde edilen değerdir.

Yangın Türlerinin Sınıflandırılması : A Türü Yangınlar : Katı madde yangınlarıdır. ( Odun, Kömür, Kağıt vb.) B Türü Yangınlar : Sıvı madde yangınlarıdır. ( Benzin, Yağ, Boya vb. ) C Türü Yangınlar : Gaz madde yangınlarıdır. ( LPG, Metan, Havagazı vb. ) D Türü Yangınlar : Lityum, potasyum, alüminyum gibi yanabilen hafif ve aktif metallerle, radyo aktif maddeler yangınıdır. E Türü Yangınlar : Bir yangın sınıfı sayılmamaktadır. Elektrik ve elektrikli cihazların sebebiyet verdiği yagınlar bazı standartlarda sınıf olarak tanımlanmaktadır.

Yangın Yalıtım Malzemeleri Nelerdir Yangın yalıtımında en çok kullanılan malzeme taş yünüdür. Yangın duvarı ve yangın kapısı gibi elemanlarda daha çok kullanılmaktadır. Özellikle yüksek katlı binalarda ısı yalıtımı ve ses yalıtım malzemesi olarak ve yangın durdurma özelliğinden dolayı bu malzeme kullanılmalıdır. Yalıtım malzemelerinin yangına karşı direnç süreleri 30 dakikalık zaman birimi baz alınarak gruplandırılır. Yalıtım malzemeleri 3 esas grup olarak incelenir.

Hayvansal ve Bitkisel Kökenliler Mantar, ahşap, lif levhalar, ahşap talaş levhalar, bitkisel dokumalık lifler (yün, pamuk vb.), saman, çeltik kapçığı, kurutulmuş yosunlar bu sınıfa girerler. Bu malzemeler yanma sıcaklığına eriştikleri zaman yanabilmektedir, eğer ürün bileşenlerinde yangın dayanımı sağlayan maddeler (çimento, manyezit vb.) varsa zor alev alan yalıtım malzemeleri sınıfına girer. Mineral Kökenliler Asbest lifleri, cam liftleri, taş yünü, seramik yünü, cam köpüğü, fosil silisli topraklar, genleştirilmiş perlit ve ponza taşı.

Bu malzemelerin bazıları 250 Co dereceye kadar dayanmakta, daha yüksek sıcaklıklarda bağlayıcıları bozulmaktadır. Bazıları 600-700 Co derecede erir. Bir çoğu ise yüksek sıcaklığa dayanıklıdır. Bu sınıf yalıtkanlar yangın esnasında bozulsalar bile yanmaz ve yangına katkıda bulunmazlar. Sentetik Kökenliler Bu sınıftaki malzemeler genellikle hücresel boşluklu olarak üretilmiş sünger görünümüne sahip plastiklerden elde edilen malzemelerdir. PVC köpükleri, polistren köpükler, poliüretan köpükler, fenol köpüğü vb. malzemeler bu sınıfa girer. Bu malzemelerin sürekli kullanım sıcaklığı 60 Co olup 120 Co derecede ayrışmaya, zehirli gaz çıkartmaya ve bir süre sonra yanmaya başlarlar.

YANGIN YALITIMİ İLE İLGİLİ YÜRÜRLÜKTEKİ KURALLAR 12 Haziran 2002 tarih ye 4390 sayili Resmi Gazete’de yayimlanan “Binalarin Yangindan Korunması Hakkında Yönetmelik” 29 Temmuz 2004 tarih ye 25537 sayili Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/EEC) kapsamında, “Yapı Malzemelerinin Yangına Tepki Sınıflarına ye Yapı Elemanlarının Yangına Dayanıklılığına Dair Tebliğ (TAU/2004-001)” 29 Kasım 2004 tarih ye 25655 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı Malzemeleri Yönetmeliği’ne (89/106/EEC) İlişkin Açıklayıcı Dökümanlar Hakkında Tebliğ (Tebliğ No:TAU/2004-008) Açıklayıcı Döküman: Temel Gerek 2 - Yangin Durumunda Emniyet” Çalışmaları devam eden mevzuat ve standartlar tst EN 13501-2: Yapi Mamulleri Ve Yapi Elemanları - Yangın Sınıflandırmasıi Bölüm 2: Yangına Dayanim Deneylerinden (Hayalandirma Seryisleri Hariç) Elde Edilen Veriler Kullanılarak Sınıflandırma

KAYNAKÇA Arslan M., Yapı Teknolojileri 2, Seçkin Yayınevi, 2012 ŞİMŞEK O., Yapı Malzemeleri 2, Seçkin Ankara 2007 HAYDAR T., Yapı bilgisi 3, Oğul Matbaacılık, İstanbul, 1992. http://www.yalitim.net/ (18.05.2013) http://www.yalitimrehberi.net/ses-yalitimi-nedir.html/ (21.05.2013) http://www.yalitim.com/yangin_yalitimi_nedir.asp http://www.yalitimrehberi.net/yangin-yalitimi.html/ http://www.guneyyapiizolasyon.com.tr/sayfalar.4086.yanginyalitimimalzemeleri http://www.izobedel.com/yangin_yalitimi_yururlukteki_kurallar.html

KAYNAKÇA http://www.yalitimrehberi.net/etiket/su-yalitimi-nedir/ http://www.bituder.org/membran.htm

TEŞEKKÜRLER…