ENDOMETRİOZİS OLGULARINDA IVF TEDAVİSİNDE GÜNCEL DURUM Mehmet Bilge Çetinkaya Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı 14. Ulusal Jinekoloji ve Obstetrik Kongresi, 2016 Antalya

Endometriozis ve IVF İnfertilite ilişkisi Over rezervi IVF öncesi endometriozis cerrahisi IVF öncesi medikal tedavi IVF riskleri IVF sonuçları

Kadınlarda endometriozis sıklığı %6-10’ Endometriyozisli hastaların %17-44’ünde endometriyoma varlığı Kaponis A, Taniguchi F, Azuma Y, Deura I, Vitsas C, Decavalas GO, et al. Current treatment of endometrioma. Obstet Gynecol Surv 2015;70(3): 183-95. İnfertil populasyonda prevalansı %35-50 Giudice LC, Kao LC. Endometriosis. Lancet 2004;364(9447):1789-99. Endometriyoziste aylık fekundite (%2-10) fertil çiftlerden (%15-20) düşük. Practice Committee of the American Society for Reproductive Medicine. Endometriosis and infertility: a committee opinion. Fertil Steril 2012;98(3):591-8

Endometrioziste düşük fekundite nedenleri Bozulmuş folikulogenez, Granüloza hücre apoptozisinde artış, Azalmış oosit kalitesi, Oosit transportunda sınırlanma, Peritoneal makrofaj, sitokin ve vazoaktif maddelerin (interleukin 1β, IL 6, IL8, TNFalfa, VEGF) gametlere olumsuz etkisi, İleri evrelerde, adezyon ve tuba ve over anatomisinin bozulması Endometriyal reseptivitede azalma. Fadhlaoui A, Bouquet de la Joliniere J, Feki A. Endometriosis and infertility: how and when to treat? Front Surg 2014;1:24. 12. Gelbaya TA, Nardo LG. Evidence-based management of endometrioma. Reprod Biomed Online. 2011;23(1):15-24.

Pelvik endometriyozis Süperfisyel peritoneal implant, Ovaryen endometriyoma kisti Derin infiltre noduler lezyonlarla karakterize endometriozis (uterosakral ligament, rektovaginal aralık, vaginal forniksi veya mesane, barsak veya üreterin muskülaris propria tabakasına infiltre ise)

Endometriozis fenotipi ve infertilite Endometriozis fenotipi ile infertilite ilişkisi tam ortaya konulamamış Hasta özellikleri, endometriozis fenotipi, evresi, lezyonların lokalizasyonu ile infertilite ilişkisini araştıran cross sectional gözlemsel araştırma.

Endometrioziste ne zaman IVF İleri evre endometriyozis ve bozulmuş pelvik anatomi Düşük over rezervi Male faktör gibi ek fertilite problemi varlığı

Endometrioziste IVF ne kadar etkili IVF sonuçları endometriozis bulunan kadınlarda suboptimal. Kuivasaari P, Hippeläinen M, Anttila M, Heinonen S. Effect of endometriosis on IVF/ICSI outcome: stage III/IV endometriosis worsens cumulative pregnancy and live-born rates. Hum Reprod 2005;20(11):3130–3135 Hafif endometriozis olgularında fertilizasyon ve implantasyon oranları azalmıştır. Periton ve over mikroçevresi artan toksin, sitokin ve oksidatif stres nedeniyle veya overe yapılan cerrahiye sekonder mikroçevre etkilenebilmekte. Daha ileri evre endometrioziste implantasyon ve gebelik oranları da %27 daha azalmış olarak tahmin edilmektedir. Harb HM, Gallos ID, Chu J, Harb M, Coomarasamy A. The effect of endometriosis on in vitro fertilisation outcome: a systematic review and meta-analysis. BJOG 2013;120(11):1308–1320

Endometrioziste yardımcı üreme tedavilerinde bireysel yaklaşım Endometriozisin yol açtığı infertilitede IVF Tedavisinin etkinliğini gösteren prospektif, geniş serili, randomize kontrollü çalışmalar bulunmamakta Önceki araştırmaların aksine yeni meta-analizlerde ve 2012 SART verilerinde IVF uygulanan endometriyozisli hastalarda implantasyon ve gebelik oranlarının, diğer infertilite etiyolojilerine göre benzer olduğu bildirilmeye başlandı.

27 çalışma ve 8984 hastada, Evre I/II endometriyozisin kontrol grubuna göre fertilizasyon oranları düşük (RR:0,93, %95 CI:0,87-0,99), İmplantasyon, gebelik ve canlı doğum benzer Evre III/IV olgularda implantasyon ve klinik gebelik oranları düşük RR:0,79 (%95 CI:0,69-0,91) canlı doğum oranlarında %14’luk bir azalma ile birlikte anlamlı bir fark olmadığı bildirilmiştir Harb HM, Gallos ID, Chu J, Harb M, Coomarasamy A. The effect of endometriosis on in vitro fertilisation outcome: a systematic review and meta-analysis. BJOG 2013;120(11):1308-20.

Adenomyozisin IVF üzerine etkisi Klinik gebelik ve gebelik kaybı için relatif risk 0.7 (%95 CI 0.5–1.0; P=0.01) ve 2.1 (95% CI 1.2–3.8), Vercellini P, Consonni D, Dridi D, Bracco B, Frattaruolo MP, Somigliana E. Uterine adenomyosis and in vitro fertilization outcome: a systematic review and meta-analysis. Hum Reprod 2014;29:964–77.

Toplum bazlı retrospektif kohort çalışma 347.185 otolog fresh and frozen ART siklusu Olguların %11’i endometriozis %64 ünde beraberinde etiyolojik diğer faktör var

Endometriozis, diğer etiyolojik faktörlere göre azalmış oosit eldesi ile ilişkili İzole endometrioziste canlı doğum diğer tubal, erkek faktörü ve açıklanamayan infertilite ile karşılaştırılınca benzer hatta daha yüksek! İlave infertilite nedeni varlığında endometrioziste implantasyon ve canlı doğum oranları taze sikluslarda diğer etiyolojik faktörlerden daha az. İzole endometriozis grubu daha genç Endometriosisle birlikte %65’i tek, %28‘i iki, %6’sı üç, ve kalan %1’i dört ve üzerinde ilave infertilite faktörü taşıyor

IVF öncesi endometriozis cerrahisi Gözlemsel çalışmalarda evre 1-2 endometrioziste tam cerrahi sonrası IVF başarısının artabileceği bildirilmiştir. Opøien HK, Fedorcsak P, Byholm T, Tanbo T. Complete surgical removal of minimal and mild endometriosis improves outcome of subsequent IVF/ICSI treatment. Reprod Biomed Online 2011; 23(3):389–39 İleri evre hastalıkta özellikle endometrioma varlığında IVF öncesi cerrahinin yeri, benzer gebelik oranlarından dolayı tartışmalıdır. Gupta S, Agarwal A, Agarwal R, Loret de Mola JR. Impact of ovarian endometrioma on assisted reproduction outcomes. Reprod Biomed Online 2006;13(3):349–360 Tsoumpou I, Kyrgiou M, Gelbaya TA,Nardo LG. The effect of surgical treatment for endometrioma on in vitro fertilization outcomes: a systematic review and meta-analysis. Fertil Steril 2009;92(1): 75–87

Tek başına veya IVF-ET öncesi endometriozis cerrahisinin gebelik sonuçlarına etkisi var mı? Retrospektif çalışma 29 opere hasta, başarısız IVF-ET sonrası 22 gebelik (%76) -15 IVF-ET yapmaksızın gebe (%52 ; tüm gebeliklerin %68’i) -7’si IVF/ICSI ile (%24 ; tüm gebeliklerin %32’si) Littman E & Nezhat C,Fertil Steril.2005 Laparoskopi ile tedavi edilen 107 infertil hasta takip süresi 1 ila 11 yıl cerrahi sonrası 40 spontan gebelik : %34,4 cerrahi sonrası 67 IVF-ET: gebelik oranı = %56,1 (anlamlı) en yüksek gebelik cerrahi sonrası ilk 6 ayda =%23,2 Coccia M,Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol.2008

Endometrioziste iyi yapılan primer cerrahi doğal fekunditeyi artırabilir Endometriotik lezyonların laparoskopik çıkarılması veya ablazyonu tedavi edilmeyenlere göre artan spontan gebelik oranları ile sonuçlanır Duffy JM, Arambage K, Correa FJ, et al. Laparoscopic surgery for endometriosis. Cochrane Database Syst Rev 2014;4:CD011031

İleri endometrioziste bile endometrioma eksizyonu artmış reprodüktif sonuçlarla ilişkili olduğu bildirilmiştir. Bosteels J, Weyers S, Mathieu C, Mol BW, D’Hooghe T. The effectiveness of reproductive surgery in the treatment of female infertility: facts, views and vision. Facts Views Vis Obgyn 2010; 2(4):232–252

Mevcut kanıt, infertilitenin gösterilebilir başka bir nedeni yoksa ve primer cerrahi doğal fekonditeyi arttıracaksa düşünülmelidir. Hafif-orta endometrioziste, gözle ve tedavi et yaklaşımı sonraki IVF başarısına fayda sağlayabilmektedir.

Operatif veya diagnostik laparoskopi veya laparatomi Kist aspirasyonları alınmamış Heterojen grup içeriyor Canlı doğum oranları yok Klinik gebelik, cerrahi yapılanlarda, tubal infertilite kontrol grubu alındığında, endometrioziste daha düşük. Gebelik kaybı ise farklı değil

Operatif cerrahi yapılanlarda gebelik oranları kontrollere göre düşük

Operatif cerrahi yapılmayanlarda gebelik oranları kontrollerle aynı (diagnostik) ?

Endometriyomanın IVF sonuçlarına etkisi 30 retrospektif ve 3 randomize (518 kadın ) kontrollü çalışma Endometriyoma olan (5 calışma, 928 kadın) ve olmayan gruplarda implantasyon, klinik gebelik oranları benzer. Endometriyomada daha fazla siklus iptali. Endometriyoma ile peritoneal endometriyozis, IVF sonuçları benzer

Endometrioma cerrahi?

Endometriomada IVF öncesi cerrahi Folikul gelişiminin monitorizasyonu, Teknik olarak OPU’yu zorlaştırması ve önde olup rüptür şansı, Enfeksiyon olasılığını azaltma Endometriyomanın progresyonu ve spontan rüptür olasılığı. Malinite olasılığı

Cochrane analizinde endometrioma aspirasyonu veya kistektominin klinik gebelik oranları üzerine ek bir fayda göstermediği, kistektomi grubunun kontrollere göre gonadotropinlere azalmış cevapla ilişkili olduğu bildirilmiştir.

Eksizyon grubunda spontan gebelik oranlarını beş kat fazla Eksizyon endometriozisle ilişkili ağrı ve kist rekürrensini azaltmada daha üstün Eksizyon grubunda spontan gebelik oranlarını beş kat fazla Over rezervine daha az zarar verdiği ve KOH a yanıtın ablasyona oranla daha iyi olabileceği bildirilmiştir. Hart RJ, HickeyM,Maouris P, BuckettW. Excisional surgery versus ablative surgery for ovarian endometriomata. Cochrane Database Syst Rev 2008;(2):CD004992

Cerrahi yapılanlarda daha fazla gonadotropin ihtiyacı bildirilmekte. Cerrahi yapılmış endometriyoma ile yapılmamış endometriyomalı hastalarda IVF sonuçları, klinik gebelik ve canlı doğum oranları açısından benzer Cerrahi yapılanlarda daha fazla gonadotropin ihtiyacı bildirilmekte. Hamdan M, Dunselman G, Li TC, Cheong Y. The impact of endometrioma on IVF/ICSI outcomes: a systematic review and meta-analysis. Hum Reprod Update 2015;21(6):809-25.

4 cm üzerindeki büyük endometriomaların çıkartılmasından sonraki azalan over rezervinin IVF başarısı üzerine olumsuz etkisi tartışılmaktadır. Tang Y, Chen SL, Chen X, et al. Ovarian damage after laparoscopic endometrioma excision might be related to the size of cyst. Fertil Steril 2013;100(2):464–469 ESHRE klavuzlarına göre ağrı semptomlarının varlığı endometriomanın lokalizasyonu ve uzanımı, hastanın over rezervi göz önünde bulundurularak cerrahi planlanmalıdır. Uygun hasta grubu, belirgin pelvik ağrısı bulunan, over rezervi iyi, tek taraflı ve diğer foliküllere ulaşımı engelleyen büyük endometrioması bulunan kadınlar en uygun aday olarak görünmektedir. Dunselman GA, Vermeulen N, Becker C, et al; European Society of Human Reproduction and Embryology. ESHRE guideline: management of women with endometriosis. Hum Reprod 2014;29(3):400

Bu hastalarda yaklaşım bireyselleştirilmelidir. Günümüzde IVF öncesi endometriyomaların çıkarılması konusunda net bir bilgi yok, Bu hastalarda yaklaşım bireyselleştirilmelidir. Somigliana E, Benaglia L, Paffoni A, Busnelli A, Vigano P, Vercellini P. Risks of conservative management in women with ovarian endometriomas undergoing IVF. Hum Reprod Update 2015;21(4):486-99.

Endometriomada yaklaşım Sanstulli, Human Reproduction, 2016

Derin infiltratif endometrioziste (DIE) IVF Evre 3-4 endometriyoziste implantasyon oranları erken evrelere göre daha düşük . Barnhart K, Dunsmoor-Su R, Coutifaris C. Effect of endometriosis on in vitro fertilization. Fertil Steril 2002;77(6):1148-55. Kuivasaari P, Hippeläinen M, Anttila M, Heinonen S. Effect of endometriosis on IVF/ICSI outcome: stage III/IV endometriosis worsens cumulative pregnancy and live-born rates. Hum Reprod 2005;20(11):3130- Derin infiltratif endometriozun varlığında IVF’te gebelik oranları (%58) yüzeyel lezyonlara göre (%83) daha düşük ve IVF için kötü prognoz göstergesi olarak bildirilmiş Ballester M, Oppenheimer A, d’Argent EM, Touboul C, Antoine JM, Coutant C, et al. Nomogram to predict pregnancy rate after ICSI-IVF cycle in patients with endometriosis. Hum Reprod 2012;27(2):451-6.

Derin infiltratif endometrioziste (DIE) cerrahi Medikal tedaviye yanıt vermeyen semptom Tutulum yaptığı organda endometriotik odağa bağlı işlev bozukluğu Progresyon Riskler göz önünde bulundurularak Opere edilen 2 kadından biri 5 yıl içinde rekürrens gösteriyor Guo SW. Recurrence of endometriosis and its control. Hum Reprod Update 2009;15:441–61. Vercellini P, Somigliana E, Vigano P, Abbiati A, Barbara G, Crosignani PG. Surgery for endometriosis-associated infertility: a pragmatic approach. Hum Reprod 2009;24:254–69.

DIE cerrahisinin IVF üzerine etkisi İleri evre endometrioziste cerrahi tedavi sonuçları tartışmalı. Derin endometriozisli hastalarda ART sonuçlarını iyileştirmek için cerrahi eksizyon önermeyle ilgili yeterli kanıt bulunmuyor, ağrı nedeniyle cerrahi yapılabilir. Dunselman GA, Vermeulen N, Becker C, Calhaz- Jorge C, D'Hooghe T, De Bie B, et al; European Society of Human Reproduction and Embryology. ESHRE guideline: management of women with endometriosis. Hum Reprod 2014;29(3):400-12.

DIE de IVF başarısı %29 ila %68, ortalama %51 olarak veriliyor Randomize kontrollü çalışma yok 3 retrospektif 3 prospektif gözlemsel olgu serisi

Hastalara 105 kadın direkt IVF, 64 kadın cerrahi Konservatif grupta (%24) gebelik oranı anlamlı olarak cerrahi yapılanlardan daha az (%41) (p=0.004) Derin infitratif endometriyozis cerrahisi sonrası daha fazla gonadotropin ihtiyacı, daha az matür oosit eldesi ancak daha yüksek gebelik oranları da bildirilmiştir. Bianchi PH, Pereira RM, Zanatta A, Alegretti JR, Motta EL, Serafini PC. Extensive excision of deep infiltrative endometriosis before in vitro fertilization significantly improves pregnancy rates. J Minim Invasive Gynecol 2009;16(2):174-80

İleri Evre (III-IV) ve tekrarlayan IVF başarısızlığı bulunan 78 kadın, semptom veya nüks nedeniyle cerrahi yapılmış Cerrahi sonrası 30 kadın IVF ile 3’ü spontan gebelik %42,3

Doğum yapanlar genç ve over rezervi iyi olanlar Salpenjektomi yapılanlarda gebelik daha iyi Ortalama gebelik elde etme süresi 6 ay Önceki başarısız IVF denemesi gebe kalamayan grupta daha fazla (ortalama: 6,6)

Primer cerrahi sonrası rekürrens Endometriomalarda primer konservatif tedavi sonrası ikinci cerrahi IVF sonuçlarını ne kadar etkiler? Nüks endometrioziste cerrahinin yararı ile ilgili data çok azdır, ancak Tekrarlayan cerrahinin ART sonuçlara, primer cerrahiye göre daha az etkili olarak bildirilmektedir.

İlk 5 yılda rekürrens oranı %30-50 olarak bildirilmektedir. Guo SW. Recurrence of endometriosis and its control. Hum Reprod Update 2009;15:441-61. Önceki araştırmalarda sekonder cerrahi sonrası gebelik oranlarının neredeyse yarıya indiği bildirilmiştir. Vercellini P, Somigliana E, Vigano P, De Matteis S, Barbara G, Fedele L. The effect of second-line surgery on reproductive performance of women with recurrent endometriosis: a systematic review. Acta Obstet Gynecol Scand 2009;88:1074-82. Vercellini P, Somigliana E, Daguati R, Barbara G, Abbiati A, Fedele L. The second time around: reproductive performance after repetitive versus primary surgery for endometriosis. Fertil Steril 2009;92:1253-5.

Retrospektif cohort çalışma, Endometrioması bulunan; 121 kadın ikinci cerrahi sonrası IVF 68 kadın ikincil cerrahi yapılmaksızın IVF (kontrol)

İkincil cerrahi grubunda; Gn. dozu (P<0.001) ve süre daha fazla, (P=0.008), toplanan ve matür oosit daha az (P=0.007 ve P=0.001). Siklus başına klinik gebelik (%24 vs %48, P=0.008) ve embriyo implantasyon oranı (%11.8 vs%25.3, P=0.005) azalmış

Endometrioma over rezervini nasıl etkiliyor? Toksik maddelerin endometriomadan over dokusuna geçişi ‘’Burn out effect’’: Endometriomalı overlerde düşük sayıda primordial folikül sayısı, hızlanmış aktive ve atretik foliküllerde artış görülmekte Kitajima M, Dolmans MM, Donnez O, Masuzaki H, Soares M, Donnez J. Enhanced follicular recruitment and atresia in cortex derived from ovaries with endometriomas. Fertil Steril 2014;101:1031–7. Buna karşın tek taraflı endometriomalı hastalarda KOH cevabı iki gonad arasında farklı olmadığını gösteren çalışmalar mevcut. Filippi F, Benaglia L, Paffoni A, Restelli L, Vercellini P, Somigliana E, .Ovarian endometriomas and oocyte quality: insights from in vitro fertilizationcycles. Fertil Steril 2014;101:988–93.

Cerrahisi sonrası AMH düzeylerinde azalma daha belirgin. IVF tedavisine alınan endometriozlu hastalarda AMH düzeylerinin kontrollere göre (male faktor infertilite) daha düşük olduğu izlenmiştir. Yoo JH, Cha SH, Park CW, Kim JY, Yang KM, Song IO, et al. Serum anti-Müllerian hormone is a better predictor of ovarian response than FSH and age in IVF patients with endometriosis. Clin Exp Reprod Med 2011;38(4):222-7. Shebl O, Ebner T, Sommergruber M, Sir A, Tews G. Anti muellerian hormone serum levels in women with endometriosis: a case-control study. Gynecol Endocrinol 2009;25(11):713-6. . Cerrahisi sonrası AMH düzeylerinde azalma daha belirgin. Uncu G, Kasapoglu I, Ozerkan K, Seyhan A, Oral Yilmaztepe A, Ata B. Prospective assessment of the impact of endometriomas and their removal on ovarian reserve and determinants of the rate of decline in ovarian reserve. Hum Reprod 2013;28(8):2140-519

Endometrioma stripping over rezervini azaltıyor Raffi F, Metwally M, Amer S. The impact of excision of ovarian endometrioma on ovarian reserve: a systematic review and meta-analysis. J Clin Endocrinol Metab 2012;97:3146–54. Somigliana E, Berlanda N, Benaglia L, Vigano P, Vercellini P, Fedele L. Surgical excision of endometriomas and ovarian reserve: a systematic review on serum antim€ullerian hormone level modifications. Fertil Steril 2012;98: 1531–8. Lazer vaporizasyon parsiyel kistektomi veya kistektomi sonrası sütür daha az veya hiç hasar bırakmıyor. Donnez J, Lousse JC, Jadoul P, Donnez O, Squifflet J. Laparoscopic management of endometriomas using a combined technique of excisional (cystectomy) and ablative surgery. Fertil Steril 2010;94:28–32. Ferrero S, Venturini PL, Gillott DJ, Remorgida V, Leone Roberti Maggiore U. Hemostasis by bipolar coagulation versus suture after surgical stripping of bilateral ovarian endometriomas: a randomized controlled trial. J Minim Invasive Gynecol 2012;19:722–30. Yu HT, Huang HY, Soong YK, Lee CL, Chao A, Wang CJ. Laparoscopic ovarian cystectomy of endometriomas: surgeons' experience may affect ovarian reserve and live-born rate in infertile patients with in vitro fertilization-intracytoplasmic sperm injection. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2010;152:172–5.

Endometriomada over rezervi anlaşılabilir mi? Over endometrioması veya geçirilmiş cerrahide AFC kullanılmamalıdır şeklinde tavsiye var Broekmans FJ, de Ziegler D, Howles CM, Gougeon A, Trew G, Olivennes F. The antral follicle count: practical recommendations for better standardization. Fertil Steril 2010;94:1044–51. Over rezervinin en iyi göstergesi, overin tedaviye yanıtı olarak bilinmektedir. Broekmans FJ, Kwee J, Hendriks DJ, Mol BW, Lambalk CB. A systematic review of tests predicting ovarian reserve and IVF outcome. Hum Reprod Update 2006;12:685–718. Endometriomalı hastalarda AFC ile over yanıtı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi bu konuda aydınlatıcı olacaktır.

83 kadının 166 over Grup I: non-opere endometriomasız over (Kontrol grup) Grup II: non-opere endometriomalı over Grup III Opere endometriomasız over Grup IV Opere endometriomalı over

AFC kötü yanıtı göstermede etkili Opere rekürrens göstermeyen overlerde yeterli ve aşırı yanıtı göstermede etkili değil

Rekürrensli opere overlerde, olmayanlara göre AFC daha değerli, bu durum overe daha az hasar oluşturulduğunun göstergesi Buna göre AFC sayısı az ve endometrioma varlığında cerrahi düşünülebilir (Zaten over rezervi etkilenmiş) Çalışma sonucundaki yorum:AFC fazla ve endometrioma da birlikte ise cerrahi öncesi over hiperstimulasyonu ve oosit veya embryo freezing ön planda düşünülmeli

Azalmış over rezervi ve endometriozis varlığında IVF 1038 Düşük over rezervli kadın, Retrospektif ilk fresh siklusları alınmış Laparoskopi Endometriozis Evre I-II (Grup A), Evre III-IV (Grup B) ve endometriozis olmayan (Grup C) 3 grup 35 yaş altı ve üzeri olarak 2 kategoride değerlendirilmiş ET başına gebelik ve canlı doğum

35 yaş ve üzerinde gebelik ve canlı doğum, iptal oranları ve gebelik kaybı farklı değil, canlı doğum oranları genç yaşa göre anlamlı azalmış

Genç grupta gebelik oranları, endometriozis olmayanlarda anlamlı daha fazla ancak canlı doğum oranları farklı değil Genç hastalarda Endometriozis varlığı azalmış over rezervi varlığında biyolojik oosit kapasitesi üzerine olumsuz etki taşımamakta

IVF öncesi Medikal tedavi Agonist kullanımında KOH’a yanıt daha iyi İleri evre endometrioziste 3-6 ay uzun süreli down regülasyonda gebelik oranları daha iyi olarak bildirilmiş (Adenomyotik implantların regresyonuna bağlı, implantasyon oranlarında iyileşme?) Sallam HN, Garcia-Velasco JA, Dias S, Arici A. Long-term pituitary down-regulation before in vitro fertilization (IVF) for womenwith endometriosis. Cochrane Database Syst Rev 2006;1(1):CD004635

Cerrahi sonrası adjuvan medikal tedavi IVF başarısını etkiliyor mu? Evre I-II peritoneal endometriozis Laparoskopik cerrahi sonrası 3 ay GnRHa ile konvansiyonel long protokol karşılaştırılmış

MII, eldesi ve Gebelik oranları (Group A için %39 MII, eldesi ve Gebelik oranları (Group A için %39.3 vs Group B için %39.7) benzer. Matür folikül eldesi için kullanılan gonadotropin dozu (P = 0.025) ve stimulasyon süresi B grubunda anlamlı olarak daha az (P = 0.004)

ENDOMETRİOZİS OLGULARINDA IVF AĞRILI SEMPTOMLARI NORMAL KADINLARA GÖRE ARTTIRIYOR MU?

Prospektif kontrollü çalışma 102 endometriozisli, 104 endometriozis bulunmayan kadın karşılaştırılmış Bazal ve OPU sonrası ART’ye bağlı VAS skorları Siklik olmayan kronik pelvik ağrı, dismenore, disparoni, GI ve Üriner ağrıdaki değişimler ve yaşam kalitesi üzerine farklılık var mı?

Bazal ağrı endometrioziste fazla Ancak tedavi ve OPU ile ağrıdaki değişim endometrioziste daha fazla değil Derin endeometriozisli hastalarda VAS’da azalma bazal ve OPU sonrası değişikliği daha fazla anlamlı

Endometriozise bağlı infertilitede ART’nin ağrı ve yaşam kalitesi üzerine, endometriozisin tipinden bağımsız olarak anlamlı olumsuz etkisi yok

Endometrioziste IVF ve abse 4 yıllık retrospektif kohort analizi, endometriozis ve tubo-ovaaryen abse birlikteliği 10 tubo-ovaryen abse, sadece 3 tanesi IVF sonrası 2’si medikal tedavi 8 tanesi laparoskopik drenaj

endometrioziste IVF PID riskini arttırmıyor !

Endometrioziste IVF gebelik kaybı riskini arttırıyor mu? Endometrioma cerrahisi geçirmiş veya OPU sırasında endometrioması bulunan 313 IVF gebeliği ve 313 kontrol IVF gebeliği

Endometriozis varlığında IVF sonrası gebelik kaybı oranları benzer!

Endometriozisin IVF sonrası perinatal sonuçları 2008-2014 yılları arasında IVF ile gebe kalan 12 hafta üzeri gebelikler 239 endometriozis, 239 kontrol

sonuçlar Endometrioziste IVF sonrası oosit eldesi ve MII eldesi azalmakta, ancak canlı doğum oranları değişmemekte. Erken evre infertil endometrioziste IVF öncesi cerrahi yapmayalım İnfertilitesi bulunan endometriomalarda endikasyon varlığında eğer çok büyük değil ve semptom vermiyorsa IVF öncelikli Derin infiltratif endometriozisi bu konuda deneyimli cerrahlar tarafından yapılmalı, iyi cerrahi spontan gebelik şansı verip IVF başarısını arttırabilir IVF öncesi tekrarlayan cerrahilerde gebelik oranları azalmakta, yapmayalım

Endometriozis sonrası IVF gebelik kaybı oranını arttırmamakta Endometriozis nedeniyle IVF sonrası gebe kalanlarda plasenta previa riskinde artış dışında perinatal sonuçlar diğer olgulara benzer Endometrioziste IVF pelvik enfeksiyon riskinin arttırmıyor gibi görünmektedir.

Sabrınız için teşekkür ederim