Şiddet Döngüsünün Kırılması Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi

İhtiyaçlar Her insan yaşamak için yiyeceğe, suya, korunmaya, sevgiye, paylaşmaya, güce sahip olmaya, özgürlüğe, eğlenceye ihtiyaç duyar İhtiyaçlarımızın ve isteklerimizin temelinde amaçlarımız yatar Amaçlar değerlerimizi tanımlama ve başarıya ulaşmada ideal düzenlemelerdir

Yakın ilişkiler Karşılıklı davranışsal bağımlılık Duygusal bağlılık Karşılıklı olarak diğerinin yaşamını etkilemek Duygusal bağlılık Duygu sağlanabilirliği- alma,verme İhtiyaçları gidermek Yakınlık Sosyal bütünleşme Birbirine bakma Yardım etme Değer bulma

Yakın ilişkiler Güven Açıklık Saygı İletişim

Bireysel varoluş Kendine değer verme Sorumluk alma, sayılma Kendini sevme Sorumluk alma, sayılma Kişisel seçimlerinin, kararlarının, eylemlerinin sorumluluğunu alma Kendini gerçekleştirme Sahip olduğu becerilerle, kendinden beklentiler arasında denge kurarak kişisel potansiyelini gerçekleştirme

Sevgi döngüsü Mutluluk= Olumlu duygular+ Bağlanma+Anlam

Mutluluğun bileşenleri Seveceği birisinin olması Yapacağı şeylerin olması Aradığı, beklediği birşeylerin olması Martin Sexton

Evliliği bekleyen tehlikeler Evlilik şema ve senaryoları Kontrol ve saygınlığı kaybetme korkusu Değişen cinsiyet rolleri

Yönetme 1) Kişisel (kendimle olan ilişkim) 2) Kişiler arası (başkalarıyla olan ilişki ve etkileşimlerim) 3) Yönetsel (Başkalarıyla birlikte bir işi gerçekleştirme sorumluluğum) 4) Örgütsel (insanları organize etme, yani onları toplama, eğitme, ödüllendirme, onlarla takımlar kurma, sorunlar çözme ve uygun yapılar, stratejiler ve sistemler kurma ihtiyacım)

Ailede yönetim Kaynakları geliştirme ve kullanma yönetimi ~ zaman ~ para ve mallar ~ arkadaşlar, komşular ~ alan

Kontrol ihtiyacı Veroff ve Veroff, 1972 Cinsiyet farklılıkları Güvensiz ve zayıf insanlar çok daha fazla güç kazanmaya ihtiyaç duyarlar Cinsiyet farklılıkları Eğitim düzeyinin artması erkeklerde güç ihtiyacını azaltmakta, kadınlarda arttırmakta Yalnız kadınların güce daha fazla ihtiyacı olmakta

Kontrol ihtiyacı İlişkiden aldığı doyum azaldıkça erkeğin kontrol ihtiyacı artmakta Sorun beklentisi arttıkça kadının kontrol ihtiyacı artmakta Eşlerinin kariyeri ve ekonomik gücü arttıkça erkeklerin kontrol ihtiyacı artmakta Kontrol ihtiyacı fazla olan erkekler fiziksel şiddete, alkole, kumara daha fazla yönelmekte Winter (1973)

Kontrol türleri Ödüllendirme- istediği şeyi yaptığında yaklaşma Ceza- istemediği bir şeyi yaptığında uzaklaşma Otorite kullanma- istediği şeyi yaptırmak için pozisyonunu kullanma Saygı uyandırma-onunla özdeşim kurma ve ona yakın kalma isteği oluşturma Uzman olma- istenilen şeyi anlama becerisine ve bazı özel bilgilere sahip olma

Kontrol döngüsü Gerilim artışı Özür ve barışma GÜÇ KONTROL Şiddet

Şiddet döngüsü Barışma kısa sürer, kısır döngü kaldığı yerden devam eder Bu savaşın galibi yoktur hiçbir zaman. Mutsuzluk, huzursuzluk, aldatma, boşanma, hatta ölümdür en olası sonuçlar

Şiddet döngüsünde erkeğin rolü Erkek kimliğinin sosyal yapılanması Gücün önemi Babaerkil ideolojiler Ego desteği olarak şiddete başvurma Patolojik kişilikler Alkol ve madde Düşük gelir

Şiddet döngüsünde kadının rolü Kendilik saygısı yüksekliği Etkin başa çıkma mekanizmaları Sosyal izolasyon Yakınmacı davranış Çarpıtılmış atıflar Geçmişe ilişkin suçlamalar Ambivalan sadakat Dolaylı kontrol çabası Karşıda çaresizlik duygusu oluşturma

Kadının şiddete maruziyetinin devamını sağlayan etkenler Öğrenilmiş çaresizlik Olumsuz kendilik kavramı Ekonomik güçlük Tek başına yaşamla başa çıkamama İş bulma, yeni arkadaş bulma güçlükleri Çocukların babaya ihtiyacı “Dul kadın” etiketi Kocanın değişmesi umudu

Ailede şiddet döngüsü Browne & Herbert 1997 Violence by adults in family Spouse Maltreatment Child abuse and neglect Sibling Maltreatment Parent Maltreatment Elder Abuse and Neglect Violence by Children in the Family Browne & Herbert 1997

Döngüden çıkış

Mutlu aile Birlikte çok zaman geçirir Olumlu bir şeyi hemen takdir eder Diğerlerinin iyiliği için çaba gösterir Birbirleriyle açık iletişim kurar Krizlerle başa çıkar Birbirlerinin rollerine, sorumluluklarına, güçlerine, alanlarına saygı gösterir

Aile danışmanı müdahalesi “İnsan”sorunuyla uğraşmak şunlarla da uğraşmaktır Algılar Hisler İletişim

Aile danışmanı müdahalesi Sorunu anlamak için danışanların algılarını, duygularını ve iletişim örüntülerini bilmeniz gerekir İlk görüşmede temel sorun alanları, ne zamandan beri olduğu, evliliği nasıl etkilediği sorulur Tarafların pozisyonu Talepleri Çıkarları İhtiyaç ve korkuları değerlendirilir

Ödev Ödev olarak eşlerin birbirlerinin davranışlarını gözlemeleri istenir Eşinizin davranışlarını gözlemleyin. Sizi sinirlendiren şeyleri yazın. Hangi durumlarda üzüldüğünüzü kesin olarak tanımlayın. Gözlemler sırasında, eşinizi eleştirmeyin. Bu sürede, iyi niyetli de olsa hiçbir öneride, eleştiride bulunmayın.

İkinci görüşmede Önce eşlerden biri gözlemlediklerini ifade eder, diğeri dinler Sonra diğeri gözlemlerini anlatır, diğeri dinler İkisi, ortaya çıkan sorunlara ortak çözüm ararlar Sorunlara çözüm aranırken nezaket ve dürüstlük konusunda söz verilir

Çözüm Çözüm arayışında eşlere şu yönergeler verilir; Sorunlu davranışı eşinizden ayrı tutun Sorunu karşınızdakinin bakış açısıyla değerlendirin Karşılıklı kazançlar için çözümler üretin İlişkinin mi, isteğinin gerçekleşmesinin mi öncelik taşıdığını farketmelerini isteyin Hedef kriterlere odaklanın Seans aralarında sorunlar konuyla ilgisi olmayan kişilerle tartışmamalarını isteyin

Kadın olmak ve sen olmak nasıl bir şey? Kendini karşı cinstekinin yerine koyma, ötekinin ne istediğini, ne duyumsadığını ve bu iki duygunun nedenlerini, ilişkiye nasıl yansıdığını anlama Kadın olmak ve sen olmak nasıl bir şey? Erkek olmak ve sen olmak nasıl bir şey? Kadın olarak benimle ilişkinde erkek olarak davranmak nasıl bir şey? Erkek olarak benimle ilişkinde kadın olarak davranmak nasıl bir şey? copyright ed young, PhD

Açık iletişim Fikirlerinizi, duygularınızı, tutumlarınızı ve haklarınızı sıkıntı hissi duymadan ve başkalarının haklarını ihlal etmeden açıkça dışa vurmak İstek ve gereksinimlerinizi ifade etmek Duygularınızı ifade etmek Başkalarının haklarına saygı göstererek hakkınızı arayabilmek Hayır diyebilmek

Çatışma çözümü tarzları Köpek Balığı (Zorlayıcı) Kaplumbağa (Geri Çekilen) Ayı Tedy (Yapıcı) Tilki (Uzlaşmacı) Baykuş (Problem Çözücü)

Köpek balığı Amaç odaklıdır Zorlayıcıdır Kazan-kaybet tarzında yaklaşır Güç kullanır, saldırgandır Yarışmacıdır Düşmanlık ve pişmanlık hisseder İlişkiyi önemsemez, kazanmayı önemser Değişim beklentisi düşüktür Müdahale: Güç savaşına girmemek gerekir. Başarı şansınız düşüktür.

Ayı Teddy Çözümü kolaylaştırıcı, yapıcıdır İlişki odaklıdır Fedakardır Kendini bir karar verme zorunluluğu içinde hisseder Kaybetmek ona ilişkide kalmayı sağlar Müdahale: Karar verme sürecinde çıkışı bulmaya yardım eder

Baykuş Problem çözmeye yöneliktir Amaçlara ve ilişkiye büyük önem verir Kazan-kazan tarzında çözüme yönelir Olumsuz duygular yaşamaz, yaşatmaz Çözüm için fazla zaman ve enerji harcar Öğrenme ve gelişime açıktır Müdahale: Sorun ile yüzleştirmek, alternatif çözümler ürettirmek uygundur

Tilki Amaç ve ilişki odaklıdır Amaçlarından vazgeçebilir, ancak karşıdakinin de vazgeçmesini bekler Kazan-kaybet veya kaybet-kaybet Kumar oynar gibi davranır Müdahale: Uzlaştırıcı bir yaklaşım sergilemek gerekir

Kablumbağa Çatışmadan kaçınır ve geri çekilir Duygularını kontrol eder Bu tutum çözümsüzlüğe neden olur İsteklerini erteler Müdahale: Problem çözümünü iki taraf da isteyene kadar beklemek gerekir

Sorun çözme İnsanların farklı gereksinimleri olduğu düşüncesinden yola çıkarak, herkesin belli düzeyde kendi gereksinimlerini, ötekinin gereksinimlerini karşılamasına engel olmadan karşılaması istenilen bir durumdur. Bu amacın gerçekleşmesi bireyler arasındaki çatışmanın çözümünün sistematik bir tartışma, diğer bir anlatımla problem çözme sürecini izlemesi yoluyla gerçekleşir.

Sorun çözme basamakları Ne istediğini tanımlama Ne hissettiğini tanımlama Istek ve DUYGULARIN altında yatan nedenleri tanıma Bakış açılarını değiştirme Üç görüş/öneri ileri sürme Birinde uzlaşma

Sorun çözme basamakları Sorunu tanımlamak Çatışma yaşayan eşlerin katkısıyla sorun doğru ve açık olarak tanımlanır Eşler istemlerinin ve duygularının nedenlerini söylemeli ve tanımlamalıdırlar Olası çözümler üretme Seans sırasında sizin ve danışanların aklına gelen bütün çareleri, iyi ya da kötü, mümkün ya da değil gibi ayıklamadan olduğu gibi bir yere yazılır. Bu aşamada asıl amaç, olabildiği kadar çok çözüm üretmektir. Ortak yarar sağlayan seçenekler üretilmeye çalışılır.

Sorun çözme basamakları Çözümleri değerlendirme Çözüm yolları çatışmayı yaşayanlar tarafından teker teker değerlendirilir. Her çözüm yolunun olası sonuçları gözden geçirilir. Bir çözümde birisinin çekincesi varsa o çözüm yolu atlanır. Her iki tarafın olur dediği çözüm yolu bulunana kadar devam edilir. Karar verme En iyi çözümde karar kılınır

Sorun çözme basamakları Uygulamaya koyma Kararın nasıl uygulanacağı da bu basamakta görüşülür. Kurala bağlanır.( Kim ne zaman neyi yapacak vb.) Bir plan yapılır. Çözümün başarısının değerlendirilmesi Bir çözümün uygulanır olup olmadığını denemeden anlamak çok güçtür. Çözümü bir süre uyguladıktan sonra gözden geçirmek üzere bir araya gelinir. Çözüm tekrar gözden geçirilir. Bu aşamada başka bir çözümle değişiklik de yapılabilir. Uygulanamayan çözümde ısrar edilmez.

Kolaylaştırıcı müdahaleler Şöyle olursa ne olur? Geçmiş olayların nedenlerine değil, gelecekteki sonuçlara odaklanmalarını sağlamak Kişilerle, sorunları birbirinden ayırmayı sağlamak Seçenekleri değerlendirmek için, her iki tarafın da kabul edeceği adil ölçütler bulmak ve bunlara uymak

Çözümsüzlük Öğrenilmiş seçimlilik Alternatifsizlik Bilişsel Katılık Kaybetme korkusu Değişime direnç En optimal iyilik halinin mevcut durum olduğuna inanma