6.3. Şikayet ve Disiplin Şikayet: İşgörenlerin, iş, işletme ve yönetimle ilgili rahatsızlıklarını ifade biçimidir. Yönetim, işgörenlerden gelen tüm şikayetlere kulak tıkamak yerine, bunları dinlemek, araştırmak ve çözümlemek zorundadır. Yönetim, şikayetlerden çok şey öğrenebilir.

Disiplin: Hatalı davranışlardan uzak durmayı, doğru davranmayı sağlamaya yönelik ilke, kural ve uygulamaları kapsar.   Disiplin eylemi: Personelin örgütsel kuralları ihlal ettiği veya performansının müdahale gerektirecek kadar bozulduğu durumlarda bir dizi caydırıcı, düzeltici uygulamaya başvurulmasıdır. Disiplin olayları personel ile komuta yöneticileri ( ustabaşı, imalat şefi, bölüm müdürleri ) arasında geçer.

Örgütlerde temel disiplin yaklaşımları 1 )Önleyici disiplin: İlk aşamasında kural ve düzenlemelerin oluşturulması ikinci aşaması ise kural ve düzenlemelerin personele iletilmesidir. Bundan amaç, örgütlerde kurallara istekle ve bilinçli olarak uyulan, özdisiplinin esas olduğu bir ortamın oluşturulmasıdır. Hedef ise kuralların ihlal edilmesini önlemektir. 2 )Düzenleyici disiplin: Personelin zaman zaman kuralları ihlal eden davranışlarda bulunduğunda uygulanan disiplindir. Bu disiplinin uygulama biçimlerinden biri kademeli disiplindir. Personelin ilk hatasında hafif bir ceza uygun görülürken, bu hata tekrarlandıkça verilen cezanın şiddeti artar. 3 )Yapıcı disiplin: İşletmelerde personel yönetimi anlayışından insan kaynakları yönetimi anlayışına geçişin bir göstergesidir. Klasik disipline alternatif olan cezasız disiplin, yeni bir yaklaşımdır.

Disiplin Sisteminin Kurulması 1. Kuralların Konulması 2 Disiplin Sisteminin Kurulması 1.Kuralların Konulması 2.Cezaların Belirlenmesi Uygulamada gözlenen başlıca ceza türleri şöyle genellenebilir. • Uyarma • Kınama • Ücret kesme • Geçici işten uzaklaştırma • İşten çıkarma

Genelde işletmelerin uyguladıkları ceza türleri şöyle kademelendirilir: • 1. Suçta: Uyarma • 2. Suçta: Kınama • 3. Suçta: Geçici işten uzaklaştırma • 4. Suçta: İşten çıkarma Suç Grupları Hafif Suçlar: Hafif suçlar tek tek bakıldığı zaman işletme açısından önemli sonuçlar doğurmaz. Bu tür suçlar herhangi bir kişinin sağlığına veya güvenliğine zarar vermeyen, işletmenin etkin bir biçimde çalışmasını engellemeyen suçlardır. Hafif suçlar özellikle ilk kez işlendiğinde hafif cezalarla karşılık görürler. Bununla birlikte hafif suçlar biriktiği zaman ciddi sonuçlar doğurabilir. Ağır Suçlar: Ağır suçlar, personelin davranışlarını düzeltmesi için herhangi bir çabaya girmeden, sözlü veya yazılı ikazlara gerek duymadan, işten çıkarmayı veya geçici işten uzaklaştırmayı haklı gösteren suçlardır. Bu tür suçlar örgütsel etkinliğe önemli ölçüde zarar verir, personelin sağlık ve güvenliğini tehdit eder ve personelin moralini olumsuz yönde etkilerler.

Suç gruplarına ve tekrarlanma durumuna göre verilecek cezalar

DİSİPLİN SİSTEMİNİN UYGULANMASI 1.Suçun Belirlenmesi İşletmelerde suçları (kural ihlallerini) belirlemek yöneticilerin görevidir. Bu nedenle disiplin uygulaması yöneticilerin personel davranışlarını gözlemesiyle başlar. Özellikle ilk kademe yöneticilerine (nezaretçilere) bu noktada çok iş düşer. İlk kademe yöneticileri, disiplin sisteminin belirlenmesinden sonuçlarının denetimine kadar tümüyle disiplin olayının içindedirler.

2.Ceza Kararının Alınması Şayet bir suç oluşmuş, suçla ilgili gerekli kanıtlar elde edilmişse, sıra işlenen suça uygun bir ceza kararının alınmasına gelir. Yöneticiler işlenen suça uygun düşecek bir ceza kararını alırken, belirli bir süreci izlemek durumundadırlar. Etkin bir karar bu süreçlerin gereği gibi yerine getirilmesiyle alınabilir.

3.Personelin Savunmasının Alınması Olayın koşullarını enine boyuna ele alıp belirli bir ceza tasarladıktan sonra, ceza kararını verecek yöneticinin personelle bir görüşme yapıp savunmasını alması gerekir. Personelle yapılan disiplin görüşmeleri yöneticiler için her zaman sıkıcı bir görev olmuştur. Yöneticinin görüşme yöntemi ve takındığı tavır verilecek cezanın etkinliği açısından büyük önem taşır.

4.Uygun Cezanın Belirlenmesi Personelle yapılan görüşmeden sonra sıra nihai ceza kararının alınmasına gelir. Yönetici bu ceza kararını alırken aşağıdaki süreci izlemelidir: • Personelin açıklamalarını dikkate alıp doğruluk derecelerini araştırın. • Kendi üst yöneticinizle ve İnsan Kaynakları Birimi ile en uygun cezanın ne olabileceğini tartışın. • Uygun cezayı belirlerken olası etkilerini göz önünde bulundurun. • Söz konusu cezayı vermeye yetkili olup olmadığınızı dikkate alın. • Personeli çağırarak aldığınız ceza kararını iletin.

5.Cezanın Personele İletilmesi Cezanın personele iletilmesi geciktirilmemelidir. Kural ihlali (suç) açık ve kesin ise personel ve onun çalışma arkadaşları bir beklenti içerisinde olacaklardır. Bekleyişten kaynaklanan gergin bir iş atmosferinde uzun süre çalışmak personele ve işletmeye zarar verecektir.

Ceza uygulamasında sıcak soba kuralı : Ceza uygulamasının önceden uyarma, çabukluk, tutarlılık ve kişisizlik esaslarına dayanan bir eylem olması gerektiğini vurgulayan bir öneriler bütünüdür.

Teşekkürler…