SINIF KURALLARI
SINIF KURALLARI Öğrenciler kurallara niçin uymazlar? Kuralları kim belirlemelidir? Yaş ve eğitim düzeyine göre farklılaşmalı mıdır? Okul çapında mı olmalı, yoksa sınıf ile mi sınırlı olmalıdır? Derse ve dersliğe göre değişmeli midir? Sınıfta tartışılarak mı alınmalıdır?
KURAL NEDİR? Toplumsal hayatın bir gereği olarak hayatın her safhasında uymamız gereken bazı kurallar vardır. Kural toplumsal hayatın daha düzenli olmasında önemli bir etmendir. Kural; belli bir durumda nasıl davranılması ya da davranılmaması gerektiğini belirleyen düzenlemedir. Kural; davranışlarımıza yön veren, uyulması gereken ilkeler olarak da tanımlanmaktadır.
KURAL NEDİR? Bir başka tanıma göre de kural, davranışa yönelik genel beklentiler ya da standartlardır. Kurallar, önceden verilmiş hazır kararlardır. Deneyimlere dayanarak, gelecekte belirli durumlarda nelerin nasıl yapılmasının iyi olacağının, nelerin beklendiğini, uyulmadığında nelerin olacağını açıklayarak yöneticinin işini kolaylaştırır.
Kurallar Yazılı Kurallar (yasa, yönetmelik vb.) Yazılı Olmayan Kurallar (Örf, adet, gelenek, görenek vb.) Formal sınıf kuralları okul kurallarıyla bütünlük gösterir. Sınıfta uyulması gereken kurallar her zaman yazılı kurallar değildir. Ancak sınıfın informal kuralları, formal sınıf kurallarıyla uyumlu olmalıdır. Aksi halde sınıf kuralları yasal bir anlam taşımaz.
SINIF KURALLARI Sınıf açısından bakıldığında kural, öğrencilere sınıfta hangi davranışın kabul edilebilir hangi davranışın kabul edilemez olduğunu açıklayan yargı olarak açıklanmaktadır. Sınıfta düzen, sınıf kurallarına dayalı olarak oluşturulur. Sınıf ortamında yapılan etkinliklerde hedeflenenlerin gerçekleştirilebilmesi için, sınıftakilerin belirlenen kurallara uymaları gerekmektedir.
Sınıf kurallarının temel amacı nedir? Eğitsel olarak sınıf kurallarının amacı, bireylerin öğrenme ortamlarından etkili ve verimli bir şekilde yararlanmalarını sağlamaktır. Sınıf kuralları, öğrencilerin sınıf içinde gerçekleştirilen etkinliklerden en üst düzeyde yararlanabilmelerini sağlamak için oluşturulur. Ayrıca sınıftaki ilişkilerin karmaşıklığı, onları, kural koyarak düzene koymayı gerekli kılar. Sınıfta kuralsızlık, sınıf içerisinde kargaşa, moralsizlik ve en alt düzeyde çaba gösterme gibi olumsuz durumlara yol açabilir.
Bizim öğretmen daha ilk günden bazı kurallar üzerinde durmayı sever. SINIF KURALLARI Bizim öğretmen daha ilk günden bazı kurallar üzerinde durmayı sever.
SINIF YÖNETİMİ İLE İLGİLİ KURALLAR GELİŞTİRME VE UYGULAMA Okullarda öğretmenlerden bir takım kuralları uygulamaları beklenir. Bu beklentiler, öğretmenler için sınıf içi kuralları oluşturmada büyük bir avantaj sağlar. İlköğretim okullarında hangi davranışların kabul edilemez olduğu İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 109. maddesinde ayrıntılı olarak belirtilmektedir. Sınıf içi kurallar oluşturulmadan önce yönetmelikte yer alan bu kuralların bilinmesi ve kuralların bunlara dayalı hazırlanması gerekmektedir. Aksi halde öğretmenin kendi sınıf içi oluşturacağı kurallarla genel kurallar arasında farklılıklar olabilir. Bu farklılıklar da hem öğretmen hem de öğrenciler açısından olumsuz sonuçlara neden olabilir.
SINIF KURALLARININ ÖZELLİKLERİ Kurallar belirlenirken şunlara dikkat edilmelidir: Bütün kurallar mantıklı ve işlevsel olmalıdır. Öğrencileri etkileme durumu göz önünde bulundurulmalıdır. Sınıfın yapısı demokratik karar vermeye uygun hale getirilmelidir. Bu üç özellik sınıf özellikleri ve öğrenci düzeylerine göre değişik şekillerde organize edilmelidir.
Etkili Sınıf Kurallarında Şu Özellikler Bulunmalıdır Kurallar güçlendirici ve davranış değiştirmeye yönelik olmalı Kuralların sayısı çok olmamalı Öğrenci katılımıyla oluşturulmalı ve öğrencinin ihtiyaçlarına yönelik olmalı Okul ve toplumun kurallarıyla uyumlu olmalı Uygulanabilir olmalı Sınıf yaşantılarına dönük olmalı Öğrencilere sorumluluk verilmeli Farklı durumlarda değişik kurallar uygulanmalı Kuralların gerçekleşmesi yada gerçekleşmemesi halinde yapılması gerekenler yerine getirilmeli Esnek olmalı İfadeler emir şeklinde değil, yumuşak ve anlaşılabilir olmalıdır.
SINIF KURALLARININ ÖZELLİKLERİ Genellikle alt sınıflarda yazılı, üst sınıflarda yazısız kurallar kullanmak yararlıdır. Özellikle okul öncesi öğretimde ve ilköğretimin birinci kademe sınıflarında kuralların resim yada şekillerle sunulmasında yarar vardır. Resim ve şekillerle desteklenen yada sadece yazılı ifade edilen kurallar listesi sınıfta herkesin görebileceği uygun bir yere asılmalıdır.
KURALLAR NASIL OLMALIDIR?.. Gerçekçi, Mantıklı, İyi tanımlanmış, Sayıca sınırlı, Açıkça anlaşılır, Pozitif cümleler halinde ifade edilmiş...
SINIF KURALLARINI OLUŞTURMA Sınıf kurallarını oluşturmanın basamakları şunlardır: Kuralın gerekliliğini öğrencilerle tartışma: Amaç kuralların kolay kabulünü sağlamaktır. Liste oluşturma: Öğrencilerce önemi kabul edilen sınıf kurallarının listesini oluşturmaktır. Kurallar olumlu bir dil kullanılarak ifade edilmelidir. Kuralları içselleştirme: Sınıf kurallarının gerekli olduğunun algılatılması söz konusudur. Sınıf kurallarının niçin oluşturulduğu ve gerekliliği anlatılır. Kurallara rehberlik etme ve gözden geçirme: Kuralların ilk haftalarda daha sık, sonraki haftalarda ise aralıklarla gözden geçirilmesinde fayda vardır. Kurallara olan bağlılığın olumlu sonuçları vurgulanmalıdır.
Kuralların Uygulanması ve İzlenmesi Kuralların etkililiğini artırmak için kuralların tutarlı bir şekilde uygulanması ve izlenmesi gerekir. Öğrencilerin kuralları yeterince öğrenmemesi, kuralların anlaşılmaması, kurallara uyulup uyulmadığının denetlenmemesi, öğretmenin tutarsız olması, ara tatiller vb. nedenler kuralları işlevsiz hale getirebilir. Kurallara uyma düzeyini artırmak için şu noktalara dikkat etmek gerekir: 1. Tutarlı olmak 2. Model olmak 3. Kuralları hatırlatmak 4. Yaptırım uygulamak.
Kuralların Uygulanması ve İzlenmesi Sınıfta daha sağlıklı ve güvenli bir ortamın yaratılması amacıyla oluşturulan kurallardan okul yönetimini haberdar etmek önemlidir. Ayrıca sınıf kurallarından okul yönetiminin haberli olması öğretmen ve okul yönetimi arasında öğrencilere karşı daha tutarlı ve kararlı davranışların sergilenmesini sağlar. Kuralların etkililiğini artırmak için öğrenci velilerinin de mutlaka kurallardan haberdar edilmesi gerekir.
Sınıf Kuralları Kurallar tüm öğrencilerin göreceği şekilde bir yere asılmalı veya duyurulmalıdır. Kurallar gözlenebilir davranışlar olarak açıklanmalıdır. Sınıf kuralları sadece yasak ve cezalar üzerine kurulmamalı; ödül verebilecek olumlu davranışlar da kural haline getirilmelidir. Kural geliştirmeye öğrenciler de yardım etmelidir. Olumlu ve olumsuz sonuçlarına göre kurallar gözden geçirmelidir.
SINIF KURALLARI Öğrenciye davranışını önceden düzenleme şansı tanır. İnsanları göreve yöneltir. Kurallar gerektiğinde değiştirilebilmelidir. Kurallar görev yönelimli davranışları artırmalıdır. Amaca hizmet etmeyen kural gereksizdir. Kurallar belirlendikten sonra öğrencilere öğretilmeli ve örnek uygulamalar yapılmalıdır. Kuralların denetimine ilişkin öğretmen algısı her alanı kapsamalıdır. Kurallara ilişkin davranışın değiştirilmesi sürecinde engelleme yerine öğrencinin mantığına seslenilmelidir.
SINIF KURALLARININ YARARLARI Sınıf kuralları o sınıfta bulunan herkes için geçerli yansızlığı sağlar. Açık ve kesin kurallar doğru olan ve doğru olmayan davranışları ve bu davranışların sınırlarını gösterir. Ödül ve cezayı kişisellikten çıkarır, kabul edilebilir hale koyar. Yöneticinin yetkisini kullanmasını kolaylaştırır. Kurallar amaçlara ulaşmayı kolaylaştırır. Sınıftaki düzeni bozan davranışları azaltır. Sınıfta herkesin birbirine saygılı olmasını sağlar. Düzenin sağlanmasının yanı sıra yetkinin kabulünü, sessiz çalışmayı ve sorumluluk üstlenmeyi öğretir.
SINIF KURALLARININ SINIRLILIKLARI Kuralların aşırı katılıkla izlenmesi tekdüzelik, can sıkıntısı, hatta haksızlık yaratır. Değişik durumlarda gösterilmesi gereken esnekliği önler. İlişkileri mekanikleştirir, morali düşürüp sınıf iklimini bozabilir. Kurallara sıkı sıkıya bağlılık, amaçlarla araçların yer değiştirmesine neden olur. Kurallar araç olmaktan çıkar, kurala uymak amaç olur. Kurallar beklenen davranışın en alt düzeyini belirttiği için kişilerde kayıtsızlık, çaba düşüklüğü yaratabilir; öğrenci kuralın belirttiğinden daha fazlasını, daha iyisini yapmaktan kaçınabilir. Kuralların çok olması beklentileri çoğaltıp davranışları sınırlayarak gerilim yaratır; bu durum yeni kuralları gerektirerek kısır bir döngüye götürür.