İDARİ YARGI GÖREVLİLERİ

Konular

GENEL İDARİ YARGI GÖREVLİLERİ 1. DANIŞTAY PERSONELİ A. Meslek Mensupları Danıştay Başkanı Danıştay Başsavcısı Danıştay Başkanvekilleri Daire Başkanları Danıştay Üyeleri

Danıştay Başkanı Başsavcısı Başkanvekilleri Daire başkanı Danıştay Genel Kurulu tarafından üye tamsayısının salt çoğunluk ile seçilir Başsavcısı Başkanvekilleri Daire başkanı Görev süreleri 4 yıldır. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.

Danıştay Başkanı ve Başsavcısı seçilebilmek için 4 yıl, daire başkanı ve başkanvekili seçilebilmek için 3 yıl Danıştay üyeliği yapmak zorunludur. 2011 yılında çıkarılan 6110 sayılı Yasa, seçimlerin yapılacağı toplantıda Genel Kurul üye tamsayısının en az dörtte üçünün hazır bulunması gerektiği koşulunu kaldırmıştır.

Danıştay Başkanı Danıştay ın genel işleyişinden sorumludur. Danıştay Başkanı, Danıştay Genel Kuruluna, İçtihatları Birleştirme Kuruluna İdari İşler Kuruluna İdari ve Vergi Dava Daire Kurullarına Yüksek Disiplin Kuruluna, Başkanlar Kuruluna, Başkanlık Kuruluna Başkanlık eder.

Danıştay Başsavcısı 2012 yılında çıkan 6352 sayılı Kanun a göre başsavcı: İlk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştay da görülen dava dosyalarını , esas hakkındaki düşüncelerini bildirmek üzere, uygun göreceği görev ayrımına göre, savcılara havale eder. Buna göre Danıştay savcıları üç konu hakkında görüş bildireceklerdir: Kanun yararına bozma, Uyuşmazlık yargısına ilişkin görevlerde, İlk derece davalarda, davanın sadece esası hakkında 2012 yılında yapılan değişiklik ile, Danıştay savcılarının, temyiz dosyalarının esası ile yürütmenin durdurulması konusundaki istemlerde düşünce bildirmesi kaldırılmıştır.

Danıştay Başkanvekilleri Danıştay başkanına ait görevlerden Danıştay Başkanı tarafından verilenleri yapar. Danıştay Başkanının yokluğunda kıdem esasına göre ona vekillik ederler. Danıştay Başkanının katılmadığı kurullara başkanlık ederler.

Daire başkanları Daire başkanları, dairelerinde görevli bulunanların görevlerine devamlarını, düzenli çalışmalarını, daire işlerinin verimli bir şekilde yürütülmesini ve tetkik hakimleri ile diğer memurların yetişmelerini sağlarlar. Görüşmeleri idare ederler, dahil bulundukları kurulların toplantılarına katılarak düşüncelerini bildirirler ve oylarını verirler. Her takvim yılı sonunda, dairelerindeki işlerin durumu ve bunların yürütülmesinde aksaklık varsa sebepleri hakkında Danıştay Başkanlığına bir rapor verirler ve alınmasını lüzumlu gördükleri tedbirleri bildirirler

Danıştay Üyeleri a İdari yargı hakim ve savcılığı, b) Bakanlık, müsteşarlık, müsteşar yardımcılığı, elçilik, valilik, c) Generallik, amirallik, CumhurbaşkanlığıGenel Sekreterliği,Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği, D Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Genel Sekreterliği, E )Genel ve katma bütçeli dairelerde veya kamu kuruluşlarında genel müdürlük veya en az bu derecedeki tetkik ve teftiş kurul başkanlıkları,ile düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlıkları, F ) Yükseköğrenim kurumlarında hukuk, iktisat, maliye, kamu yönetimi profesörlüğü, G Kamu kurum ve kuruluşlarının başhukuk müşavirliği, birinci hukuk müşavirliği, hukuk hizmetleri başkanlığı ve hukuk işleri müdürlüğü Görevini yapanlar arasından seçilir.

Danıştay Üyeleri İdari yargıç ve savcıların Danıştay üyesi olabilmesi için birinci sınıfa ayrıldıktan sonra en az üç yıl bu görevde başarı ile çalışmış olmaları ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmemeleri gerekmektedir. Danıştay üyesi seçilebilmek için hakimlik ve savcılık mesleğinde 20 çalışmış olmak şarttır. İdari görevlerden yapılacak atamalar için de, yükseköğretimlerini tamamladıktan sonra devlet hizmetinde 15 yıl çalışmış olmaları, birinci derece aylığını kazanılmış hak olarak almaları ve hakimliğin gerektirdiği ahlak ve seciyeye sahip olmaları gerekir.

Danıştay üyelerini kim seçer? Danıştay üyeliklerinin dörtte üçü idari yargı yargıç ve savcılarından Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından seçilir. Dörtte biri ise, diğer görevliler arasından Cumhurbaşkanınınca seçilir. 2013 yılında yapılan değişiklik ile, görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceği tam teşekküllü resmi sağlık kurulu raporuyla kesin olarak anlaşılan Danıştay meslek mensuplarının görevine son verilmesine Başkanlar Kurulunca karar verilir.

B. DİĞER GÖREVLİLER Danıştay Savcısı: İlk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştay da görülen dava dosyalarından kendilerine havale olunanları Başsavcı adına inceler ve esas hakkındaki düşüncelerini bir ay içinde gerekçeli ve yazılı olarak verir. Danıştay savcısı tarafından dosyada sunulan yazılı görüşlerin taraflara tebliğ edilmesi, taraflara 10 gün süre verilmesi yolu kabul edilmiştir. Danıştay savcıları , 5 yıl meslekte hizmet etmiş olanlar ve olumlu sicil alanlar arasından Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından atanırlar.

Danıştay Tetkik Hakimleri: Daire başkanının, daire kurul ve başkanlarının kendilerine havale ettikleri işleri inceleyerek daire veya görevli kurula gerekli açıklamayı yaparlar. Kendi düşünce ve görüşlerini sözlü ve yazılı olarak bildirirler. Karar taslaklarını yazarlar, gerekli tutanakları düzenlerler. 5 yıl meslekte hizmet etmiş olanlar ve olumlu sicil alanlar arasından Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından atanırlar.

2. Bölge İdare Mahkemesi Personeli Başkan ve daire başkanları, birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş, Daire üyeleri ise, en az birinci sınıfa ayrılmış olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idari yargı hakim ve savcıları arasından HSYKca tarafından atanır. Ayrıca, idari yargı hakim ve savcıları dışında, Danıştay daire başkanı ve üyeleri istekleri üzerine HSYK tarafından bölge idare mahkemesi başkanlığına veya daire başkanlıklarına 4 yıllığına atanır.

3. İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Personeli İdare ve vergi mahkemelerinde yargı görevini yapan kişiler «yargıç» statüsündedir. Burada savcı bulunmaz. Bütün yargı görevlileri «yargıç»lardan oluşur. İdari yargıda yargıç olabilmek için hukuk fakültesinden mezun olmak veya yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye de hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerinden sınava girip başarı belgesi almak gerekir. Ancak hukuk fakültesi mezunları dışında, her dönemde alınacak aday sayısının %20sini geçmemek üzere siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat veya maliye alanlarında en az 4 yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar arasından alım yapılabilir. İdare ve vergi mahkemelerinde birer başkan ve yeteri kadar üye bulunur.

ASKERİ İDARİ YARGI GÖREVLİLERİ Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin yargı personeli, Başkan Başsavcı, Daire Başkanları, Üyeler, Savcılardan oluşur.

AYİM üyeleri, 1. İki yılını doldurmuş kurmay yarbaylarla, albay rütbesinde üç yılını doldurmuş kurmay subaylar, 2. En az yarbay rütbesinde birinci sınıf askeri hakimler arasından seçilir. AYİM üyeleri cumhurbaşkanı tarafından seçilir. AYİM başkanlığına, Başsavcılığına, daire başkanlıklarına ve üyeliklere, Milli Savunma Bakanı, Başbakanın imzalayacağı, Cumhurbaşkanının onaylayacağı Kararname ile atama yapılır. Atamalar Resmi Gazetede yayımlanır. Başkan, Başsavcı ve Daire Başkanlarının askeri yargıç sınıfında olmaları gerekir. Askeri yargıç sınıfında olmayan üyelerin görev süresi en fazla 4 yıldır.

YARGICIN YASAKLILIĞI VE REDDİ Yargıç, yasama ve yürütme organlarına karşı olduğu kadar davanın taraflarına karşı da bağımsız ve tarafsız olmak zorundadır. Bunun yargıç için: Belli durumlarda davaya bakmaktan yasaklanmış ve çekinmek zorunda kalmıştır. Belli durumlarda taraflar dahi yargıcı reddetme yetkisine sahiptir.

Yargıcı yasaklılığı ve reddi arasındaki fark Yargıcın Yasaklılığı Yargıcın Reddi Yasaklılık durumları sınırlı olarak sayılmıştır. Sınırlı sayı ilkesine tabi değildir. Yargıç bu davaya bakamaz. Çekinmek durumundadır. Tarafların ya da yargıcın kendisini reddetmesi durumunda yargıç hemen davadan el çekmez. Davaya başka bir yargıç tarafından devam edilir. Başka bir mahkemenin ret nedenini inceleyerek karar vermesi gerekir. Süreye tabi değildir. Her aşamada ileri sürülebilir. Yargılama bitinceye kadar, yargılama bittikten sonra ise maddi anlamda kesinlik kazanan kararlar için yargılamanın yenilenmesi davasında ileri sürülebilir. Red nedenleri belirli bir süreye tabidir.

Yargıcın Yasaklılığı Yargıcın davada tarafsız olamayacağı varsayılan veya öyle olacağına kesin gözüyle bakılan durumlarda, yargıcın davaya bakamamasına yargıcın yasaklılığı denir. Böyle bir durumda, istem olsa bile yargıç çekinmek zorundadır.

Yargıcın yasaklılığını gerektiren durumlar Yargıç, kendisine ait olan veya doğrudan veya dolayısıyla ilgili bulunduğu davalara bakamaz. Yargıç, aralarında evlilik bağı kalkmış olsa bile eşinin davasına bakamaz. Yargıç kendisi veya eşinin altsoy veya üstsoyunun davasına bakamaz. Yargıç, kendisi ile arasında evlatlık bağı bulunanın davasına bakamaz. Yargıç üçüncü dereceye kadar –bu derece de dahil- kan veya kendisini oluşturan evlilik bağı kalksa bile kayın hısımlığı bulunanların davasına bakamaz. Yargıç, nişanlısının davasına bakamaz. Yargıç, iki taraftan birinin vekili, vasisi, kayyımı veya yasal danışması sıfatıyla hareket ettiği davalara bakamaz.

Yargıcın Reddi Yargıcın davada tarafsız olacağından kuşku duyulan durumlarda davadan çekinmesinin istenmesine yargıcın reddi denir.

Yargıcın Reddi Nedenleri Yargıcın davada iki taraftan birisine öğüt vermiş veya yol göstermiş olması, Yargıcın davada iki taraftan birine veya üçüncü kişiye gerekmediği halde görüşünü-ihsası rey- açıklamış olması Yargıcın davada tanık veya bilirkişi olarak dinlemiş veya yargıç ya da hakem sıfatıyla hareket etmiş olması Davanın, dördüncü derece de dahil yansoy hısımlarına ait olması, Yargıcın dava sırasında iki taraftan birisi ile davası veya aralarında bir düşmanlık bulunması Yargıcın tarafsızlığından kuşku duyulmasını gerektiren önemli bir nedenin bulunması,

Yargıcın reddi Yargıcın reddi nedenleri sınırlı olarak sayılmamış, yargıcın tarafsızlığından kuşku duyulmasını gerektiren bütün nedenlere bakılarak reddi istenebilir. Dava taraflarından her biri yargıcı reddedebilir. Yargıcın reddi süreye bağlanmıştır. Yargıcın reddi nedenini bilen tarafın, ret istemini en geç ilk duruşmada ileri sürmesi gerekir. Taraf red nedenini davaya bakıldığı sırada öğrenmiş ise, en geç öğrenmeden sonraki ilk duruşmada yeni bir işlem yapılmadan önce bildirmelidir. Ret istemi, ne kadar geç öğrenilse öğrenilsin , her durumda en geç hüküm verilinceye kadar yapılabilir.

Yargıcın kendisini reddetmesi bir süreye tabi değildir. Yargıcın reddi istemi, Ret istemi süresi içinde yapılmamışsa, Ret nedenine ilişkin inandırıcı kanıt veya emare gösterilmemişse, Ret isteminin davayı uzatmak amacıyla yapıldığı açıkça anlaşılıyorsa ret istemi geri çevrilir.

İdari Yargıda Çekinme ve Ret İdari yargılamada, ret nedenini bilen tarafın, en geç cevap verme süresi içinde ret isteminde bulunması gerekir. Yargıcın reddi nedeninin dava sırasında öğrenilmesi durumunda da , tarafların cevap ve savunma süreleri içinde, duruşmalı işlerde de hemen duruşmanın başında ret isteminde bulunması gerekir. Yargıcın reddi istemi, nihai karar verilinceye kadar istenebilir. Nihai karardan sonra yapılacak istemler dikkate alınmaz.