6102 SAYILI TTK’YA GÖRE ORTAKLARIN KİŞİSEL ALACAKLILARININ DURUMU. Yrd 6102 SAYILI TTK’YA GÖRE ORTAKLARIN KİŞİSEL ALACAKLILARININ DURUMU Yrd. Doç. Dr. Burçak Yıldız

Ortakların Şahsi Alacaklılarının Durumu ŞAHIS ŞİRKETLERİNDE ORTAKLARIN ŞAHSİ ALACAKLILARI SERMAYE ŞİRKETLERİNDE   Alacağını ortağın şirketteki kâr payından alabilir (bilanço henüz düzenlenmemişse, bilançonun düzenlenmesi sonunda borçluya düşecek kâr payı üzerine haciz koydurabilir)

Ortakların Şahsi Alacaklılarının Durumu 6762 sayılı Kanunun ortakların kişisel alacaklılarına ilişkin hükmünde (m. 145), uygulamanın gereksinimlerine cevap verecek şekilde ve Yargıtay kararlarına göre bazı değişiklikler yapılmıştır.   6762 sayılı Kanun’un “bir şirket devam ettiği sürece ortaklardan birinin kişisel alacaklısının, hakkını şirketin bilânçosu gereğince o ortağa düşen kâr payından ve şirket fesholunmuşsa tasfiye payından alabileceğine” ilişkin m. 145 hükmü, yeni Kanun’a şahıs şirketlerine özgülenerek, alınmıştır. 6102 sayılı Kanun m. 133 hükmüne göre; “Bir şahıs şirketi devam ettiği sürece ortaklardan birinin kişisel alacaklısı, hakkını şirketin bilânçosu gereğince o ortağa düşen kâr payından ve şirket fesholunmuşsa tasfiye payından alabilir.”

Ortakların Şahsi Alacaklılarının Durumu ŞAHIS ŞİRKETLERİNDE ORTAKLARIN ŞAHSİ ALACAKLILARI SERMAYE ŞİRKETLERİNDE   ŞİRKETİN FESHİNİ TALEP EDEBİLİR (m. 249.1); Şirket fesholununca, alacağını ortağın tasfiye payından alabilir ve tasfiye payı üzerine haciz koydurabilir. (Ancak henüz mahkeme feshe karar vermeden, diğer ortaklar, borçlu ortağın borcunu öderlerse, fesih talebi düşer) ŞAHSİ ALACAKLILAR, ŞİRKETİN FESHİNİ TALEP EDEMEZLER… Ortağın (şirket zaten kendisi dışındaki bir nedenden dolayı sona ererek tasfiye edilmişse) tasfiye payından alabilir; Ortağın payını haczettirip paraya çevrilmesini talep ettirebilir; (taşınırların haczine göre)

Ortakların Şahsi Alacaklılarının Durumu Ortakların şahsi alacaklıların, borçlularına ait bulunan hisse senetlerini haczettirebileceklerine ilişkin eski düzenlemenin kapsamı genişletilmiştir: “Sermaye şirketlerinde alacaklılar, alacaklarını, o ortağa düşen kâr veya tasfiye payından almak yanında, borçlularına ait olan, senede bağlanmış veya bağlanmamış payların, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununun taşınırlara ilişkin hükümleri uyarınca haczedilmesini ve paraya çevrilmesini isteyebilirler. Haciz, istek üzerine, pay defterine işlenir.”   Buna göre; önceki Kanun’da sadece anonim ve sermayesi paylara bölünmüş şirketleri kapsayan bu düzenleme, "sermaye şirketleri" ibaresi kullanılarak limited şirketleri de kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Ayrıca haciz konusu hisse senetlerinin yanı sıra, senede bağlanmamış payları da kapsayacak tarzda genişletilmiştir. Haczedilecek ve paraya çevrilecek payın anonim, limited ve paylı komandit şirkete ait bulunması veya senede bağlanmış olup olmaması, herhangi bir hüküm farkı yaratmaz.

Ortakların Şahsi Alacaklılarının Durumu Hükmün bir diğer yeniliği, haczin ve paraya çevrilmenin taşınırlara ilişkin hükümlere göre yapılacağının açıklığa kavuşturulmasıdır.   Nihayet, haczin talep halinde pay defterine işlenebileceği belirtilerek aleniyete kavuşması, bu yolla şeffaflığın sağlanmasına olanak verilmiştir. Eski Kanun’da bulunmayan: “Bunun dışında, alacaklılar, tüm ticaret şirketlerinde alacaklarını, ortağın şirketten olan diğer alacaklarından da alabilme ve bunun için haciz yaptırabilme yetkisini de haizdir” ifadesi de Kanun metnine eklenmiştir.

Limited Şirkette Ortakların Şahsi Alacaklılarının Durumu 6762 sayılı eTTK 6102 sayılı yeni TTK                IV - Cebri icra:              1. Şirketin feshini ihbar ve infisahı:              Madde 522 – Ortaklardan birinin iflası halinde iflas idaresi en az altı ay önce ihbar etmek şartiyle şirketin feshini istiyebilir. Ortaklardan birinin payını haczettirmiş olan alacaklı da ayni hakka sahiptir.              Böyle bir ihbar neticesinde şirket infisah ederek tasfiye haline girerse tasfiye memurları, aleyhine takibat yapılan ortağa düşen tasfiye payını iflas idaresine veya icra dairesine vermeye mecburdurlar. A) Sona erme sebepleri ve sona ermenin sonuçları MADDE 636- (1) Limited şirket aşağıdaki hâllerde sona erer: a) Şirket sözleşmesinde öngörülen sona erme sebeplerinden birinin gerçekleşmesiyle. b) Genel kurul kararı ile. c) İflasın açılması ile. d) Kanunda öngörülen diğer sona erme hâllerinde. (2) Uzun süreden beri şirketin kanunen gerekli organlarından biri mevcut değilse veya genel kurul toplanamıyorsa, ortaklardan veya şirket alacaklılarından birinin şirketin feshini istemesi üzerine şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesi, müdürleri dinleyerek şirketin, durumunu Kanuna uygun hâle getirmesi için bir süre belirler, buna rağmen durum düzeltilmezse, şirketin feshine karar verir.

Ortakların Şahsi Alacaklılarının Durumu Görüldüğü gibi, limited şirkette ortakların şahsi alacaklısı, eTTK'da olduğu gibi artık şirketin feshini talep edemez. Limited şirket ortakların şahsi alacaklılarının da anonim şirketteki alacaklılar gibi, şirketi sona erdirmeden sadece ortağın payını haczetme yetkisi bulunduğu, TTK m. 133'de açıkça ifade edilmiştir.

Ortakların Şahsi Alacaklılarının Durumu İLGİLİ KARARLARDAN ÖRNEKLER   "... ortaklardan birinin payını haczettirmiş olan alacaklının şirketin fesih ve tasfiyesini isteyebilme imkanını tanıyan mülga 6762 Sayılı T.T.K.nın 522. maddesi dava tarihi itibariyle yürürlükte değildir. Ortakların kişisel alacaklıları başlıklı 6102 Sayılı T.T.K.nın . maddesi " ..." hükmünü haiz olup,adı geçen yasada limited şirket ortağının şahsi borçları sebebiyle alacaklının şirketin fesih ve tasfiyesini isteme hakkı düzenlenmemiştir. Bu durumda, dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6102 Sayılı T.T.K.da ortağın payının kendisinin alacağı sebebiyle haczi fesih nedeni olarak düzenlenmediği halde yazılı şekilde davalı şirketin fesih ve tasfiyesine karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın temyiz eden davalı yararına bozulması gerekmiştir. YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ, E. 2014/6624, K. 2014/12965, T. 8.7.2014.