İDEOLOJİ’DE YENİ TARTIŞMALAR SİYASAL İDEOLOJİLER 2. HAFTA İDEOLOJİ’DE YENİ TARTIŞMALAR

Öğrenme Hedefleri İdeoloji ile sosyal bilimlerin arasındaki ilişkiyi analiz edebilir İdeoloji ile siyaset felsefesi arasındaki ilişkiyi çözümler İdeolojilerin gerçek politik hayatla ilişkisini sorgular İdeolojilerin tek boyutluluğunu sorgular İdeolojiler hakkında genel bir fikir edinir

İçindekiler YENİ İDEOLOJİ TARTIŞMALARI İdeoloji-Bilim İlişkisi İdeoloji-Siyaset Felsefesi İlişkisi İdeoloji Hakkında İkaz Noktaları İdeoloji Konusunun Sınırları

YENİ İDEOLOJİ TARTIŞMALARI İdeoloji konusunda en kalıcı tema, hâlâ ‘hakikat (ya da bilim) ile ideoloji’ arasındaki keskin zıtlıktır. İdeolojiyi tartışan birçok kişi kendileri için, ideolojik olmayan bir nötrlük/tarafsızlık iddiasındadır. İdeoloji ile bilim arasındaki ayrımı sürdürmeye çalışmak, özellikle Anglo-Amerikan yaklaşımın ayırt edici özelliği olmuştur.

İdeoloji-Bilim İlişkisi Özellikle de sosyal bilimlerde bilimsel temel arayıcılık, ideolojiyi karakterize eden daha subjektif, duygusal değerler ve inançlardan ayrı tutulmalıdır. İdeolojilerin tekabül ettiği hiçbir harici temel yoktur. İdeolojiler ‘teoriler’e bağlı kalırlar; bu nedenle mantıkları döngüseldir ve dünya önünde sınanamazlar. Oysa, teori harici temel olgularla yanlışlanabileceği için, bilimin kendine özgü bir istikameti vardır.

İdeoloji-Bilim İlişkisi Birçok filozof bugün, gerçekte bilimsel teorilerin de büyük ölçüde döngüsel olduğu iddiasında bulunuyor. Teori, gerçekliğin karakterini belirler. Olgular, teorilerle oluşturulur. Can alıcı nokta, bilimsel teorinin hem anlamının hem de iç tutarlılığının bilimsel bir cemaatin sosyal kabulüyle ölçülmesidir. Bilimlerdeki bu gelişmeler, sosyal bilimlerde bazen hâlâ bilimle ideoloji arasına çekilen farazi kesin sınır çizgilerini kabul edilemez hale getirmiştir.

İdeoloji-Siyaset Felsefesi İlişkisi Felsefe etik açıdan tarafsız, kesin, mantıksal, kavramsal analizle işler. O dünyayla ilgili olarak doğru önermelerin doğasını analiz eder. Buradaki anahtar varsayım, bu tür bilgiyi yalnızca doğa bilimlerinde bulabileceğimizdir. Ahlâk, estetik ya da din gibi ideoloji de başka bir bilimsel-olmayan, değer-yönelimli teorileştirme biçimidir. ideoloji, iddia eder, buyurur, ancak tartışmaz. Eleştirel analiz yapmaktan çok, eylemleri teşvik eder ve duygusal olarak ikna eder.

İdeoloji-Siyaset Felsefesi İlişkisi Bir kavramı öğrenmek, onun özünü kavramak ya da bir zihnî imaja hâkim olmak değil, herkesin emrine âmâde bir dildeki kullanımlarını anlamaktır. Bu yüzden kavramlar dünyadaki belli nesnelere tekabül etmezler. Bu eğilimin bir sonucu, ideolojileri ‘hayat tarzları’ ya da ‘dil oyunları’ olarak tekrar dolaşıma sokmaktır. ideoloji, dünyanın tahrif edilmiş imajı değildir; dil ve eylem dünyasının parçasıdır. Bu anlayış, kesin yöntemi ve analizi terk etmese de, ideoloji ile felsefe arasında kesin bir ayrım yapmayı engeller.

İdeoloji Hakkında İkaz Noktaları İdeolojiler insanlar için hem tasvir etme hem de buyurma iddiasındadırlar. İdeoloji eleştirilerinden biri, ideolojilerin, fazla basit ve eylem-yönelimli ve çok daha az kendi kendini-eleştirel ve katı olduklarıdır. Martin Seliger’in bilgece ideoloji incelemesi ideolojinin temel ve etkin düzeyleri arasında bir ayrım yapar. Genellikle aynı fikri, argümanı, tekniği ya da düşünürü farklı neden ve sonuçlarla, görünüşte birbirine çok yabancı ideolojiler kullanabilmektedir.

İdeoloji Konusunun Sınırları İlkin, bu metin ideoloji konusundaki dersler için tasarlanmıştır. Böyle bir ihtilaflı alanda, katkıda bulunamasa bile, yorumlama gücü kazandırabilir. Her bölümde, belli terminolojiyle (yani, faşizm, liberalizm vs.) ilgili bir giriş ve incelemeyi bahis konusu ideolojinin kaynağı ve tarihine kısa bir bakış izliyor. Sonra bunu ideolojiyi karakterize eden çok daha genel ve formel temaları içine alan bir kısımlar serisi izliyor. Her bölüm bazı kısa eleştirel yorumlarla son buluyor.