KURULTAYDAN MECLİSE “Egemenlik” kavramı Türk devletlerinde egemenlik anlayışında meydana gelen değişimler Bugünkü egemenlik anlayışımız

Egemenlik kayıtsız şartsız...... EGEMENLİK KAVRAMI “Egemenlik” ne demektir? Egemenlik (Hâkimiyet); egemen olma, hâkimlik, üstünlük, anlamlarına gelir ve hükmeden, emreden, buyuran, buyruğunu yürütebilen üstün gücü ifade etmek için kullanılır. Atatürk’ün, TBMM’nin duvarında da yazılı olan sözünü hatırlıyor musunuz? Atatürk bu sözü ile ne anlatmak istemiştir? Devlet kavramı millet, ülke, egemenlik ve örgütlenme ögelerini kapsar. İktidara sahip olmak, egemenliğe (Devlet gücüne) sahip olmakla aynı anlamı taşır. Egemenlik kayıtsız şartsız......

İSLAMİYET’İN KABULÜNDEN ÖNCE TÜRK DEVLETLERİNDE EGEMENLİK ANLAYIŞI İslamiyetten önce Orta Asya Türk devletlerinde devlet, hanedanın (Kağan ailesinin) ortak malı sayılırdı. Kağan olma hakkı Oğuz Kağan’ın soyundan olanlara aitti. Bu soydan kimin kağan olacağına Tanrı’nın karar verdiğine; “Kut” denen yönetme gücünün (Egemenlik) o kişiye Tanrı tarafından verildiğine inanılırdı. Kağanlara danışmanlık yapmak üzere Kurultay (Toy) denen bir meclis vardı. Bu meclis kağanın başkanlığında senede 2 defa toplanır; siyasi, askeri ve ekonomik konuları görüşürdü. Tanrı yarlıg (Emir) verdiği için, kut’um var olduğu için, ben tahta oturup, yok yoksul milleti hep toplattım. Bilge Kağan

İSLAMİYET’İN KABULÜNDEN SONRA TÜRK DEVLETLERİNDE EGEMENLİK ANLAYIŞI İslamiyet’i kabul eden Türk devletlerinde de sultanın Allah tarafından görevlendirildiğine inanılırdı. Egemenlik sembolleri ferman, bayrak, taht ve davuldu. Sultanın yanında Osmanlılar’da DİVAN denilen bir meclis görev yapardı. Divan’da ülke sorunları görüşülür, önemli davalar karara bağlanırdı. Son kararı padişah verirdi. Divan’ı bugünkü hangi kuruma benzetebiliriz?

Divan-ı Hümayun toplantı halinde

YÖNETİM ŞEKİLLERİ MONARŞİ: Bütün egemenlik yetkilerinin bir kişi (Padişah, kral...) tarafından kullanıldığı devlet biçimi. MEŞRUTİYET: Soydan gelen bir hükümdarın yanı sıra, halkın seçtiği temsilcilerden oluşan bir yasama organının bulunduğu devlet şekli. CUMHURİYET: Devlet başkanının seçimle iş başına geldiği ve belirli bir süre için görev yaptığı, yasama organının halk tarafından seçildiği devlet şekli.

OSMANLI DEVLETİ’NDE YÖNETİM ALANINDA GELİŞMELER DİVAN’IN KALDIRILMASI:19. yüzyılda Divan kaldırıldı; bakanlıklar kuruldu. (II. Mahmut) TANZİMAT FERMANI: (1839) Vatandaşların can ve mal güvenliği sağlandı. Yargıda açıklık getirildi. (Mahkemelerin açık yapılması) Vergide adalet ilkesi getirildi. (Gelirine göre vergi) I. MEŞRUTİYET: (1876) İlk anayasa yürürlüğe girdi. (Kanun-i Esasi) İlk parlamento göreve başladı. II. MEŞRUTİYET: (1908) Parlamento yeniden göreve başladı.

TBMM’NİN AÇILMASI VE CUMHURİYETİN İLANI 23 Nisan 1920’de İstanbul dışında bir kentte (Ankara) yeni bir parlamento göreve başladı. Atatürk, egemenliğin millette olduğunu ifade ederek, “Milli egemenlik” ilkesini (Yöneticileri milletin seçmesi, halkın yönetimde söz sahibi olması) devletin temeli haline getirdi. Daha sonra saltanat (Padişahlık) kaldırıldı. 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edilerek, devletimizin yönetim anlayışı belirlendi.