STANDART İZOLASYON ÖNLEMLERİ

Önlük, Maske, Gözlük Kullanımı Kan ve/veya tüm vücut sıvılarının (ter hariç) sıçrama ihtimali varsa uygun bariyer önlemleri uygulanmalıdır. Temastan hemen sonra çıkarılmalıdır.

Hastaya uygulanan aletler; yeniden kullanılabilecek aletler dezenfeksiyon/sterilizasyon olmadan başka bir hasta için kullanılmamalıdır.

CİLT ANTİSEPSİSİ Cilt antisepsisi için iyot tentürü (%1-2), alkol (%70), iyodofor (povidin iyot), klorheksidin glukonat’ın sudaki veya alkoldeki çözeltisi (%0.5-4) kullanılmalıdır. İyot tentürü, güçlü, hızlı etkili ancak tahriş edici ve leke bırakıcı olduğundan cilt yanığını engellemek için uzun süre kullanılmamalıdır. Uygularken en az 30 sn kadar bekledikten sonra %70 alkolle iyodun fazlası uzaklaştırılmalıdır.

İnsizyon Yerinin Hazırlanması Hastaya bir gün önce banyo yaptırılıp veya antiseptik uygulanmadan önce cilt sabunlu antiseptik ile temizlenerek organik kirlerden ve yüzeysel bakterilerden arındırılmalıdır. Kıl temizliği gerekiyorsa depilatör veya elektrikli kırpma makineleri ile ameliyattan hemen önce yapılmalıdır. Jilet kullanılacak ise ameliyathanede ıslak traş yapılmalıdır. İnsizyon bölgesi, olası kesi ve dren yerlerini de kapsayacak biçimde merkezden perifere doğru dairesel dönme hareketleri en az 4 kez gazlı bez değiştirilerek ve en az 1 dk (iyodofor için 2 dk) süreyle antiseptikle silinerek kuruması beklenmelidir.

CERRAHİ ALAN ENFEKSİYONLARINDAN KORUNMA

Operasyondan sonra ilk 30 gün içinde gelişen enfeksiyonlar cerrahi alan enfeksiyonları olarak tanımlanmaktadır. Bu süre implant olan hastalarda 1 yıl olarak kabul edilmektedir. 

Preoperatif öneriler Preoperatif yatış süresi kısa tutulmalıdır. Elektif operasyon öncesi cerrahi girişim yerinin uzağında herhangi bir enfeksiyon varsa tedavi edilmeli, gereğinde enfeksiyon düzelinceye kadar operasyon ertelenmelidir. Operasyondan bir gece önce hastaların banyo yapması sağlanmalıdır. Ameliyat bölgesi tıraşı operasyondan hemen önce yapılmalıdır. 

Preoperatif öneriler Cildin antiseptiklerle temizliği, ameliyattan hemen önce povidon iyot ile insizyon hattından dışa doğru dairesel şekilde yapılmalıdır. Hazırlanan alan kesi değişimlerine ve dren yerleştirmeye izin veren yeterlilikte olmalıdır.

Operasyon odasında sadece gerekli personel bulunmalıdır. Ameliyathane girişinden temiz bölgeye geçerken özel terlik veya galoş giyilmeli, eldiven, steril önlük ve maske kullanılmalıdır. Ameliyat ekibinin tümüne (uzak bölgede de olsa) maske ve bone kullanım zorunluluğu getirilmelidir. Operasyon odaları malzeme-personel-hasta girişi dışında kapalı tutulmalıdır. Operasyon odasında sadece gerekli personel bulunmalıdır.

Postoperatif öneriler Tüm doktor, hemşire, personel ve hasta yakınları sık el yıkamaya özen göstermelidir. Hastaya bakım hizmeti veren personelin her hastada el yıkama ve eldiven değişiminin kontrolü sağlanmalıdır.

Postoperatif öneriler Postoperatif yara bölgesi temiz ve kuru tutulmalı, SF ile temizlendikten sonra povidon iyot ile pansuman yapılmalıdır. Pansumanlarda steril eldiven kullanılmalıdır, eldiven giymeden önce ve sonra eller yıkanmalıdır.

Postoperatif öneriler Kliniklerdeki pansuman odaları, dezenfeksiyon ve sterilizasyon işlemleri sorumlu hemşireler ve başhemşire yardımcısı tarafından denetlenmelidir. Pansumanlar sadece doktorlar tarafından yapılmalı ve klinik şef, şef yardımcısı tarafından denetlenmelidir.

Postoperatif öneriler Yara bölgesi enfeksiyon yönünden izlenmelidir. Klinik, laboratuvar (lökositoz, CRP, sedimentasyon artışı vs.) ve radyolojik bulgular telkin ediyorsa hasta enfeksiyon açısından değerlendirilmeli, her ateş yüksekliğinde enfeksiyon düşünülerek antibiyotik başlanmamalıdır.

Postoperatif öneriler Enfeksiyon düşünülen hastalarda antibiyotik başlamadan önce uygun bölgelerden kültür alınmalı, gerek ampirik tedavide, gerekse kültür antibiyogram sonuçlarına göre Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı ile konsülte edilerek antibiyotik başlanmalıdır.

Spaulding sınıflaması Tanım Tıbbi alet ve malzeme Sterilizasyon ve dezenfeksiyon önerisi Kritik alet ve malzemeler Steril vücut dokuları, sıvıları veya vasküler sistemle temas eden aletler Cerrahi aletler Kardiak kateterler Üriner kateterler İmplantlar Enjektör iğneleri Drenler Biyopsi forsepsi Protezler Laparaskop Artroskop, Sistoskop Mutlaka steril olmalıdır. Isıya dayanıklı ise otoklav veya kuru ısı ile sterilizasyon Isıya dayanıksız ise etilen oksit, düşük ısılı buhar, formaldehit veya yüksek düzey kimyasal dezenfektan ile uzun süreli temas (6-10 saat) Yarı kritik alet ve malzemeler Bütünlüğü bozulmamış mukoza yüzeyleri, bütünlüğü bozulmuş cilt ve açık yaralar ile temas eden aletler Solunum yolunda kullanılan aletler Fleksible endoskoplar Laringoskoplar Fiberoptik bronkoskoplar Vajinal ve rektal USG probları Transözefagial EKO probu Beslenme sondaları Civalı cam termometreler Sterilizasyon veya yüksek düzey dezenfeksiyon (sporisidal kimyasal dezenfektan ile 12-20 dk temas) sağlanmalıdır. Isıya dayanıklı ise otoklav, kuru ısı, kaynatma, pastörizasyon, düşük ısılı buhar, yıkama makinesi ile dezenfeksiyon Isıya dayanıksız ise dezenfektan madde ile dezenfeksiyon Orta düzey dezenfeksiyon( ≤10 dk temas) Kritik olmayan alet ve malzemeler Sağlam deri ile temas eden ama mukoza teması olmayan aletler Yüz maskeleri Noninvaziv ventilasyon maskeleri Oksijen maskeleri Steteskop, Tansiyon aleti manşonu EKG elektrotları Pulse oksimetre Küvöz Hasta yatağı ve örtüleri, Çarşaflar Yemek kapları Sürgüler Mobilyalar Orta ve düşük düzeyde dezenfeksiyon (≤10 dk temas) uygulanmalıdır. Görünür kirden arındırılmalı Gereğine göre su ve deterjanlar ile temizleme ve orta veya düşük düzey dezenfeksiyon uygulanmalı

ASPİRASYON Entübe hastalar sık aralıklarla aspire edilmemeli; hırıltılı solunum, sekresyon birikimi, solunum güçlüğü gibi endikasyon durumlarında aspire edilmelidir. Açık aspirasyon uygulanan hastalarda her aspirasyon için yeni ve steril bir kateter kullanılmalıdır. Aynı kateter sıvı içinde bekletilmemeli, kesinlikle tekrar kullanılmamalıdır. Hasta mekanik ventilatöre bağlı ise ventilatör hortumu hastadan ayrıldıktan sonra hiçbir yere değmeyecek şekilde asılmalıdır.

ASPİRASYON Solunum sekresyonları aspire edilirken tercihen steril eldiven giyilmelidir. Solunum sekresyonları aspire edilirken endotrakeal tüp içine sıvı verilmesinden kaçınılmalıdır. Fazla kuru olan veya solunum sekresyonları çok kuruyan hastalarda aspirasyon için 5-15 mL steril su içeren tek kullanımlık ampuller tercih edilmeli, ihtiyaç duyulan miktar endotrakeal tüp içine verildikten sonra, steril kateter ile endotrakeal tüp içine girilerek aspirasyon işlemi yapılmalıdır.

ASPİRASYON Aspirasyon işlemi tamamlandıktan sonra 5-15 mL’lik plastik ampul içinde sıvı kalmış ise bekletilmeden atılmalıdır. Aspirasyon işlemine devam edilmesi gerekiyor ise kullanılan ilk kateter yıkama solüsyonu ile yıkanarak atılmalı, yeni bir steril kateter ile aynı işlem tekrarlanmalıdır. Akciğer sekresyonları yeterince temizlendikten sonra aynı kateter yıkama solüsyonunda yıkanarak ağız sekresyonlarının aspirasyonu için kullanılmalı ve sonrasında kateter tekrar yıkanarak atılmalıdır.

ASPİRASYON Kapalı aspirasyon uygulanan hastalarda steril aspirasyon sıvısı kateter haznesine verilmeli ve uygun teknikle aspirasyon tamamlanmalıdır. Kapalı aspirasyon kateterleri fonksiyon bozukluğu gelişmesi, kateterin tıkanması, kateter kılıfının delinmesi durumlarında değiştirilmeli, aksi takdirde rutin olarak değiştirilmemelidir. Kapalı aspirasyon uygulanan hastalarda ağız içi sekresyonlarının aspirasyonu ayrı steril bir kateterle yapılmalı, yeterli temizlik sağlanamaz ise aynı kateter yıkama solusyonunda yıkandıktan sonra ikinci kez aspirasyon işlemi tekrarlanmalıdır.

Her aspirasyon işlemi sonrasında kateter yıkanarak atılmalıdır. Ağız içi sekresyonların aspirasyonu için kullanılan kateterler hasta başında bekletilmemeli ve tekrar kullanılmamalıdır. Aspirasyon işlemi tamalandıktan sonra kateter atılmadan önce yıkama solusyonu kullanılmalıdır. Yıkama solüsyonu olarak 500 ml’lik plastik veya cam şişeler içinde bulunan steril sıvılar (serum fizyolojik veya steril su) kullanılmalıdır.

ASPİRASYON Yıkama solüsyonları sekiz saatten uzun süre kullanılmamalı, yıkama solüsyonu çok kirlenmiş ise beklenmeden değiştirilmelidir. Solüsyon kabının üzerine kullanılmaya başlandığı tarih ve saat yazılmalıdır. Farklı hastalar arası kullanımda, aspirasyon setinin tümü değiştirilmelidir. Hastalar arası aspiratör toplama kapları değiştirilmemelidir. Mümkün olabiliyorsa aspiratörler hastaya özel olmalıdır.

Taşınabilir aspiratör kullanılmasından kaçınılmalıdır. ASPİRASYON Yetişkin hastalar için 12-14-16 numaralı; çocuklar için ise 8-10 numaralı aspirasyon kateteri kullanılmalıdır. Hastane vakum sistemine bağlı sabit aspiratörler aracılığı ile açık veya kapalı aspirasyon uygulanan her hastada aspiratörün içindeki tek kullanımlık torba, işaretli seviyeye kadar dolunca yenisi ile değiştirilmeli, ayrıca her hasta için mutlaka torba, hortum ve varsa çam ucu değişimi de yapılmalıdır. Taşınabilir aspiratör kullanılmasından kaçınılmalıdır. Taşınabilir aspiratör kullanılması gereken durumda aspiratör kavanozu doldukça veya 24 saatte bir boşaltılıp temizlenmeli ve uygun şekilde dezenfekte edilmelidir.